1971

Op 6 juli presenteert kabinetsformateur mr. B.W. Biesheuvel een nieuw kabinet. Hij treedt daarin op als premier.
In de vaderlandse politiek zijn er thans allerlei ontwikkelingen. KVP, ARP en CHU zijn volop in bespreking om tot een fusie te komen. Een nieuwe partij, de PPR, is opgericht. De jonge partij D66 blijkt goed aan te slaan. Oud-premier Willem Drees senior zegt z’n lidmaatschap van de Partij van de Arbeid op. Maar ook neemt mr. J.M.A.H. Luns na 19 jaar ministerschap van Buitenlandse zaken afscheid van de politiek.

Voor het eerst in de geschiedenis van Arnemuiden wordt op 13 mei het ereburgerschap ingesteld. Al spoedig blijkt waarom dit besluit is genomen. Op 14 september benoemt de gemeenteraad wethouder Jozias Siereveld tot eerste ereburger van Arnemuiden vanwege z'n zilveren jubileum als raadslid en wethouder. Ook in de komende jaren zullen verscheidene personen wegens hun verdiensten voor Arnemuiden tot ereburger worden benoemd.

Tijdens dezelfde raadsvergadering van 14 september is er nòg een huldiging. Wethouder C. van Hemert vraagt burgemeester Hack om de vergadering te verlaten. De burgemeester voldoet aan dit ongebruikelijke verzoek. Van Hemert deelt de gemeenteraad mee dat hij samen met wethouder Siereveld voorstelt de nieuw aangelegde straat onderaan het talud van de Westdijkstraat de naam 'Burgemeester A. Hackstraat’ te geven. Deze straat is immers tot stand gekomen door de uitvoering van het saneringsplan. De realisering van dit plan is, zegt Van Hemert, ‘beslist geen peuleschilletje en de burgemeester heeft hieraan enorm veel gedaan’. Met algemene stemmen schaart de gemeenteraad zich achter dit voorstel. De burgemeester verklaart hiervoor zeer erkentelijk te zijn en zegt de gemeenteraad dank voor deze geste.

Het moet burgemeester Hack ongetwijfeld goed gedaan hebben deze huldeblijk van de gemeenteraad te ontvangen. Zijn verdiensten voor Arnemuiden in de afgelopen jaren zijn indrukwekkend: de sanering van de vissersvloot, de oplossing van de woningnood, de uitvoering van het ingrijpende saneringsplan voor de oude kern, de ontwikkeling van het recreatiegebied Oranjeplaat en de realisering van tal van gemeenschapsvoorzieningen.
Kort hierop slaat de burgemeester de eerste paal voor een complex van 30 woningwetwoningen, waarvan er 15 worden gebouwd in de Burgemeester Hackstraat en 15 in ‘het Poldertje’.

* * *

Des te meer betreurenswaardig is het dat zich in deze jaren enkele onverkwikkelijke aangelegenheden voordoen.
Allereerst zorgt het optreden van raadslid M.E.V. Quist voor veel beroering in de gemeenteraad. Dit raadslid verklaart in maart wat demonstratief ‘dat hij zijn presentiegeld aan de gemeente schenkt als stimulans tot verkleining van het begrotingstekort 1971’. In de komende tijd zal hij nog veel van zich laten horen.

Een andere verwikkeling doet zich voor rond de persoon van gemeentesecretaris F.M. Geluk. Begin april besluit de gemeenteraad tot schorsing van de secretaris. Een commissie van onderzoek van vijf raadsleden zal zich beraden over ‘de affaire met gemeentesecretaris Geluk’. De reden van de schorsing omschrijft de burgemeester als ‘interne moeilijkheden, die op het persoonlijke vlak liggen’. Er zou sprake zijn van achterstanden op de secretarie. Vanaf de raadsvergadering van 13 mei treedt de 1e ambtenaar C.J. van der Does als waarnemend secretaris op. De ambtenaar ter secretarie J. de Groote wordt tweede waarnemer. Uiteindelijk besluit de gemeenteraad op 15 november met algemene stemmen aan de heer F.M. Geluk overeenkomstig zijn verzoek eervol ontslag te verlenen als gemeentesecretaris en ambtenaar van de burgerlijke stand per 1 januari 1972. De heer Geluk was sinds februari 1952 secretaris van Arnemuiden.

Dit jaar krijgt de gemeente ook een nieuwe opzichter. De heer J.M. de Koster neemt de plaats in van de vertrouwde opzichter Labruyère.

* * *

Het inwonertal van de gemeente neemt dit jaar toe met 40. Er worden 67 kinderen geboren en er vestigen zich 118 nieuwe inwoners. Het vermindert door overlijden met 26 en vertrek met 119 inwoners. Op 31 december 1971 bedraagt het inwonertal 3076. Van de overledenen noemen we:

9/1: de vroegere winkelierster naast het Stadhuis, Johanna de Hamer ev Jan Joost Boone (Jans Boone) (81 jr); 16/1: Johannes Jobse (71 jr); 11/2: Antheunis Schuit wv Grietje Meulmeester (71 jr); 17/2: Janna Schuit ev Gillis Meerman (73 jr); 12/3: de vroegere huisslager Gillis van de Gruiter ev Maria Caljouw (55 jr); 13/3: Adriana van Belzen ev Bastiaan van Belzen (59 jr); ./3: Dingenis van Belzen (78 jr); 21/3: Klaas Marijs ev Maatje de Nooijer (85 jr); 1/4: nog geen twee weken later z'n vrouw. Maatje de Nooijer wv Klaas Marijs (85 jr); 3/4: de vroegere timmermansbaas Jan Karel Crucq ev Maatje Crucq (80 jr); 3/4: Theuntje de Nooijer ev Joos Siereveld (88 jr); 5/4: Cornelia Jacoba Klaassen ev Pieter Cornelis van Maelsaeke (79 jr); 5/4: Pieternella de Ridder wv Abraham Meerman (85 jr);
15/4: Christina Johanna Mulder wv Blaas Jacob de Nooijer (88 jr); 27/4: Adriana Siereveld ev Lieven Theune (64 jr); 29/5: Jacob Meerman wv Jannetje van de Ketterij (74 jr); ./6: Bastiaan Marteijn; 8/8: Janna van Belzen wv Pieter van Dalen (89 jr); ./8: Clasina de Rijke, vroeger wonende aan de Markt (85); ./9: Willem Marteijn; 11/9: Jan Siereveld ev Johanna de Nooijer (63 jr); 7/10: Elizabeth Jakobsen ev Jan Klaasse (61 jr); 13/10: Abraham Klaasse wv Adriana Maria Buijs (72 jr); 15/10: Klasina de Ridder-van Belzen (80 jr); 20/10: Jacus de Nooijer ev Grietje van Belzen (74 jr); 12/11: Willem van Belzen wv Neeltje de Nooijer (78 jr); 15/11: Blaas de Ridder wv Jannetje de Nooijer (71 jr); 2/12: Jacobus Schroevers ev Elizabeth van Belzen (69 jr).

In augustus viert het echtpaar Baak-Grootjans zijn 60-jarig huwelijksjubileum in hun woning aan de Westdijkstraat. De echtelieden, beiden 85 jaar, genieten nog een goede gezondheid. Baak, een markante vissersman, leurde vroeger met vis vooral in Zuid-Beveland.

* * *

De sanering en de woningbouw staan ook dit jaar weer centraal. De rechtbank behandelt in maart de onteigeningszaken van P. van Eenennaam voor het pand Nieuwstraat 16 en van Jac. Marteyn voor het pand Westdijkstraat 20. De koopsommen worden daarbij vastgesteld op f 15.000 respectievelijk f 3.600. Van Marteyn kan ook z’n voormalige werkplaats Westdijkstraat 24 worden aangekocht voor f 39.000. Daarmee is de onteigeningszaak voor dit pand ten einde. Ook andere eigendommen worden aangekocht in verband met de sanering: het pand Nieuwstraat 37 van mevrouw L. Buys-Dingemanse en de tuin met bergplaats en poort aan de Lionstraat van David van de Broeke, die inmiddels in Goes is gaan wonen.
In mei worden de oude pandjes aan de oostzijde van de Westdijkstraat, de huisnummers 18, 20 en 22, gesloopt. En in het najaar gaat de slopershamer in de saneringspanden Lionstraat 27, Westdijkstraat 24 en Nieuwstraat 37. Aan het eind van het jaar kan nog een aantal panden worden gesloopt: Nieuwstraat 12, 14 en 16, Westdijkstraat 46 en 48 en Westdijkstraat 3.

Voor dit jaar worden 30 woningwetwoningen toegewezen. Hiervan zijn 15 woningen bedoeld voor de vervanging van saneringspanden. 15 woningen zullen gebouwd worden aan de nieuwe Burgemeester Hackstraat, 4 op de hoek Walstraat/Arnestraat en 11 in het Poldertje. De Woningbouwvereniging mag deze woningen laten bouwen.
Voor het bouwrijp maken van het gedeelte van het saneringsplan aan het talud van de Westdijkstraat voor de bouw van de 15 woningwetwoningen stelt de raad een krediet van f 123.800 beschikbaar. Ook het bouwrijp maken van het gesaneerde gedeelte aan de Nieuwstraat en de Lionstraat gaat nu van start; de kosten hiervan bedragen f 90.000.

Voor de woningbouw in het Poldertje vindt aanbesteding plaats van het laatste gedeelte van dit uitbreidingsplan. De firma Geldof uit Serooskerke mag de werkzaamheden uitvoeren voor f 161.500.
De straat parallel tussen de Oranje Nassaustraat en de Prins Clausstraat krijgt de naam Prinses Margrietstraat. De verlengde Schorerstraat, vanaf de kruising Oranje Nassaustraat, heet voortaan de Dokter Van der Moerstraat.
Arnemuiden krijgt ook een woonfunctie voor de werknemers in de industrie aan het Zuid-Sloe. Dit legt een extra druk op de woningbouw. De gemeenteraad spreekt zelfs de verwachting uit dat de bevolking zal verdubbelen.

* * *

Er is dit jaar heel wat te doen over het voortbestaan van de vismeelfabriek, beter bekend als de ‘puffabriek’. Al het garnalenafval wordt hier gekookt tot vismeel. Dit proces is in de wijde omtrek van Arnemuiden algemeen bekend. In deze tijd staat Arnemuiden in ongunstige zin bekend vanwege de stank die de puffabriek tot ver in de omgeving verspreidt.

Het gemeentebestuur tracht er alles aan te doen om de puffabriek te sluiten. Vanaf maart probeert de gemeente de vismeelfabriek aan te kopen van eigenaar D. Verhoeve te Veere in verband met het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ en de verdere uitbreiding van de gemeente. Er worden strenge eisen aan Verhoeve gesteld ingevolge de Hinderwet.
De aankoop verloopt echter niet zo gemakkelijk. Er kan geen overeenstemming bereikt worden over de koopsom. Het hele jaar door probeert het gemeentebestuur, met dreigementen of via minnelijke weg, de puffabriek in eigendom te verkrijgen, maar alles tevergeefs.

* * *

Verscheidene grote werken worden dit jaar gerealiseerd.
Zo kan op de 26e juni de officiële opening worden verricht van de jachthaven ‘Oranjeplaat’ door de Commissaris van de Koningin, mr. J. van Aartsen. De jachthaven telt 345 ligplaatsen. In het Noordsloe krijgt de heer J.A.M. Buysrogge uit Goes 12 ha terrein voor de aanleg van een camping. De Nederlandse Jeugd Herberg Centrale (NJHC) krijgt een perceel in het bestemmingsplan Oranjeplaat voor de bouw van een jeugdherberg annex zeilschool. Wie had dat ooit gedacht, dat Arnemuiden nog eens een camping en een jeugdherberg zou krijgen.

Dit jaar komt ook de uitbreiding naar achteren van de begraafplaats aan de Nieuwlandseweg tot stand. De kosten hiervan bedragen f 20.250. Er zullen 159 nieuwe graven beschikbaar komen als het werk gereed is. Op de bestaande begraafplaats is nog voor ongeveer 4 jaar voldoende ruimte. Het wagentje op de begraafplaats wordt weer in gebruik gesteld.

De gemeenteraad verhoogt het destijds verleende krediet voor de bouw van een instructiezwembad van f 188.000 tot f 232.000. Eerst kreeg Heide Mij. de opdracht om een plan te maken. Maar deze opdracht is uiteindelijk ongedaan gemaakt. Op verzoek van het gemeentebestuur is de Centrale Dienst gemeentewerken Walcheren nu met een nieuw en eenvoudiger plan gekomen. Uit de gehouden aanbesteding blijkt echter dat de kosten veel te hoog uitvallen. Gezocht wordt daarom naar een aanmerkelijk goedkopere bouwwijze. Begin oktober kan uiteindelijk gestart worden met de bouw van het instructiebad. Dit krijgt de afmetingen 15 x 25 meter en het ondiepe bad 15 x 8,25 meter.

* * *

SGP-raadslid Joh. van Belzen houdt in september een vurig pleidooi voor de aanstelling van een stratenmaker: ‘De mensen hier in Arnemuiden betalen hoge belastingen en wat krijgen ze er voor terug? Niks dan stank en modder. U moet naar Den Haag en daar moet met de vuist op tafel geslagen worden. De arbeider moet voor zijn uitgaven iets terughebben’. De burgemeester betoogt echter dat er geen geld voor een stratenmaker is zolang de begroting een tekort vertoont. En een reis naar Den Haag voor een stratenmaker te Arnemuiden zal niet veel zin hebben.

Van belang is ook dat dit jaar wordt overgeschakeld op een ander systeem van huisvuil ophalen. Dit gebeurt voortaan eenmaal per week via plastic zakken. Vanwege de overschakeling van emmers op plastic huisvuilzakken moet de Algemene Politieverordening worden gewijzigd. Wel dreigt de firma Boon, die al jarenlang het ophalen van vuilnisemmers verzorgde, hierdoor in financiële moeilijkheden te komen.

Ook verleent de gemeente een bijdrage van f 25.000 in de kosten van de aanleg van een rioolpersleiding naar de Westerschelde. Na een zeer uitvoerige discussie besluit de gemeenteraad deel te nemen aan de gemeenschappelijke regeling voor het rioolschap Walcheren. Burgemeester Hack krijgt zitting als lid in het algemeen bestuur.

Nieuw dit jaar is ook de instelling van een algemene koopavond op vrijdagavonden. Uit een ingestelde enquête blijkt dat 11 van de 19 winkeliers hier voorstander van zijn. Nog meer wijzigt er voor de middenstand.
In de loop van het jaar kunnen twee nieuwe zaken worden geopend: slagerij A. Muis boven aan de Markt en de nieuwe supermarkt van Janse aan de Nieuwstraat. Diens oude winkel op de hoek Westdijkstraat/Nieuwstraat moest verdwijnen vanwege de sanering. Beheerder P.W. van Leerdam opent in augustus een nieuw kantoor van de Middenstandsbank aan de Nieuwlandseweg.

Voor het eerst verschijnt dit jaar een gemeentegids. Deze wordt gratis huis-aan-huis verspreid.

Het hoofd van de openbare lagere school, de heer A.P. van de Kreeke, vertrekt eind dit jaar wegens z’n benoeming als schoolhoofd van de Dunenburch te Middelburg. De heer H. Hechemer uit Epe komt in zijn plaats.

Het gemeentebestuur probeert bij de spoorwegovergang aan het Schuttershof automatische halve overwegbomen te krijgen. De Nederlandse Spoorwegen vinden echter dat hier geen enkele aanleiding voor is.

* * *

Het precies 100 jaar oude veerhuis aan de Keetdijk zal binnenkort worden ontruimd. Bij dit gemeentepand behoort ongeveer 600 m2 bruikbare industriegrond. De gemeenteraad besluit het oude veerhuis met het achterliggende terrein te verkopen aan de heer J.A. Witte, Burgemeester Lantsheerweg 5, voor een bedrag van f 16.750.

Wat ook verdwijnt is het oude brandspuithuisje naast de Hervormde kerk. In maart wordt het afgebroken. Vroeger diende dit huisje voor de berging van de brandspuit die toen met de hand bediend moest worden.

* * *

Het Jaarverslag 1971 van Zevibel, de Vereniging van Zeeuwse Visserij Belangen, vermeldt dat de kottervloot in Zeeland momenteel een gedaanteverwisseling ondergaat. De schaalvergroting zet zich nog steeds voort. Arnemuiden en Colijnsplaat lopen in de ontwikkeling van de vloot voorop.
De Zeeuwse kottervisserij is dit jaar over het algemeen zeer rendabel. Zowel de vis als de garnalen maken prijzen die boven het landelijk gemiddelde liggen.

In april breidt de vissersvloot verder uit. Schipper J. Siereveld neemt het vissersschip ARM 44 in de vaart. Voorheen voer dit schip onder het kenteken ‘Sch. 44’. De vloot telt nu 16 schepen (die van Vlissingen 9). Het merendeel hiervan houdt zich bezig met de tongvisserij. Nog maar enkele schepen gaan op de garnalenvangst. De resultaten hiervan zijn in het voorjaar zeer slecht.

Dit jaar doen zich enkele ongelukken op de vloot voor, die gelukkig alle nog goed aflopen. Halverwege januari vaart de ARM 25 van schipper L. van Belzen in potdichte mist tegen de glooiing van de dijk tussen Colijnsplaat en de Zeelandbrug. Op het moment van de stranding bedroeg het zicht slechts 5 meter. Op zaterdagavond gelukt het de KG 5 en de ARM 7 bij hoog water het gestrande schip los te krijgen.
In februari vaart het vissersschip ARM 7 van schipper J. Siereveld met volle vaart op de dijk nabij Colijnsplaat. Het roer was geblokkeerd geraakt. Op de dijk viel de ARM 7 op zijn zij. Als gevolg hiervan loopt de machinekamer en de roef gedeeltelijk onder water. De 2000 kg vis wordt ter plaatse gelost en naar de mijn in Colijnsplaat gebracht.
En in april loopt de ARM 15, de Vrouw Jannetje, vast op de zandbank ‘Ooster’, even buiten het Brouwershavense Gat. De Vrouw Jannetje, die in Stellendam was gerepareerd, was op weg naar Arnemuiden. Door het uitvallen van de motor en de sterke noordenwind kwam de kotter op de zandbank terecht. Het schip kan bij hoog water losgetrokken worden door de VLI 27.

Aan het einde van het oesterseizoen dit jaar sluit de te Yerseke gevestigde oesterkwekerij Mieras-Adriaanse NV definitief. De NV zet wel de exploitatie van de mosselconservenfabriek in Arnemuiden voort.

* * *

In de Nederlands Hervormde kerk blijft men door de steeds grotere toeloop van kerkbezoekers van buiten de gemeente, vooral tijdens de middagdiensten, kampen met ruimtegebrek. Het marktplein is doorgaans te klein voor de grote stroom auto's. Ds. G. Post oppert in de kerkbode een oplossing: ‘Zoals het op het ogenblik is kan het niet langer. De kerk is veel te klein. Het orgel moet naar boven de preekstoel en een nieuwe galerij boven de eerste galerij. We kunnen dan wel honderd plaatsen er bij krijgen’. Onder de stimulerende leiding van ds. Post worden ook andere verbeteringen in het kerkgebouw aangebracht: nieuwe gordijnen en vloerbedekking en een nieuwe houten balustrade van de galerij.

De Hervormde kerkenraad bestaat thans uit ds. G. Post, de ouderlingen K. van de Ketterij, L. van de Ketterij, B. Marijs, C. Meulmeester, L. Meulmeester en C.F. Moerland en de diakenen C. van Belzen, D. van Belzen, J. van Belzen en W. Geelhoed.

1970

In het gemeentebestuur doet zich dit jaar een wijziging voor. De CHU-er P. Brasser uit Kleverskerke legt om gezondheidsredenen z'n raadslidmaatschap per 1 februari neer. Burgemeester Hack spreekt waarderende woorden tot de heer Brasser. Hij voelde zich steeds de vertegenwoordiger van de landbouw in de gemeenteraad. Brasser beantwoordt de toespraak van de burgemeester met een bewogen dankwoord, waarin hij de goede sfeer en de eensgezindheid van de Arnemuidse gemeenteraad noemt.
Sinds vele jaren was hij de organisator van vele folkloristische demonstraties in Zeeland. Met name voor de ringrijderij had hij grote verdiensten. Na vele jaren zelf actief de ringrijderij te hebben beoefend, richtte hij de Zeeuwse Ringrijders Vereniging op.

In de plaats van Brasser treedt als raadslid voor de CHU tot de gemeenteraad toe Abr. de Nooijer, wonende Noordstraat 38. De Nooyer doet al spoedig van zich spreken door, volgens het notulenboek, op te merken ‘dat hij gaarne een 2e kopje koffie gereserveerd zou zien’. De voorzitter zegt toe hier aandacht aan te zullen besteden.

In mei zijn er ook verkiezingen voor de gemeenteraad. Omdat de gemeente sinds 29 mei 1968 3000 inwoners telt, mag de raad voortaan 11 raadsleden inplaats van 7 tellen. Gekozen worden B.J. van Belzen (ARP), Jac. van Belzen (PvdA), Joh. van Belzen (SGP), C. Grootjans (PvdA), C. van Hemert (CHU), P.W. van Leerdam (SGP), Abr. de Nooyer (CHU), J. Oreel (SGP), M.E.V. Quist (CHU), Joz. Siereveld (Gemeentebelang) en J. Theune (Gemeentebelang). Nieuw treden aan de heren B.J. van Belzen, C. Grootjans, P.W. van Leerdam, M.E.V. Quist en J. Theune. Niet meer terug keert de bekende ARP-er K.J. Steketee, in Arnemuiden alom bekend als bakker, voorzitter van het schoolbestuur en ouderling van de Gereformeerde kerk.

Op de 27e augustus is de laatste zitting van de gemeenteraad in oude samenstelling. Burgemeester Hack blikt in zijn afscheidswoord terug op de afgelopen vier jaren: ‘Veel is tot stand gekomen: de uitvoering van het saneringsplan, de jachthaven, het bungalowterrein, de camping, het bejaardencentrum Te Mortiere, een nieuwe kleuterschool, het 6e lokaal van de Christelijke lagere school, een nieuwe Raiffeisenbank, een nieuw postkantoor en een nieuwe Gereformeerde kerk. Verder kwam de gemeente op 3000 inwoners. De nieuwe gemeenteraad telt voor het eerst 11 raadsleden. Het spijt ons allen dat de heer Steketee niet terugkeert na 12 jaar raadslidmaatschap. De stembus heeft echter het laatste woord. Hartelijk bedankt voor de zeer goede samenwerking’.
We komen de naam van raadslid Steketee in 1972 nog een keer tegen in de raadsnotulen. Het ARP-raadslid B.J. van Belzen memoreert dan dat hem gebleken is dat Steketee 33 jaar bestuurslid is van de Vereniging voor bijzonder lager onderwijs op gereformeerde grondslag.

Bij de installatie van de nieuwe gemeenteraad op de 1e september wijst de burgemeester op belangrijke zaken die de aandacht zullen vragen: de afronding van het saneringsplan, de voortzetting van de woningbouw, de aanleg van het zwembad, de afronding van het recreatieplan, het bouwrijp maken van het bestemmingsplan ‘het Poldertje’ en niet op de laatste plaats het creëren van een nieuw bestemmingsplan.

Bij de daarop volgende wethoudersverkiezingen worden de zittende wethouders C. van Hemert en Joz. Siereveld, elk met 7 van de 11 stemmen, opnieuw gekozen.

Op de gemeentesecretarie komen en gaan enkele ambtenaren. De 1e ambtenaar tevens waarnemend secretaris J. Verbree vertrekt. In zijn plaats wordt benoemd C.J. van der Does. Ook wordt de heer J. de Groote uit Oost Souburg aangesteld tot commies 1e klas. Hij gaat de afdeling Financiën, Onderwijs en Personeelszaken behartigen. Als typiste wordt aangetrokken mejuffrouw C. Jobse en als gemeentewerkman I. van Belzen.

Ook krijgt de gemeente een nieuwe opzichter. Als gevolg van de reorganisatie van de Centrale dienst gemeentewerken wordt een opzichter aangesteld die een gehele week te Arnemuiden werkzaam zal zijn voor de dagelijkse begeleiding van de openbare werken. De gemeenteraad pleit er met nadruk voor dat de heer Labruyère als opzichter kan blijven. Deze is inmiddels een bekende verschijning in Arnemuiden.

Dit jaar groeit het aantal inwoners met 17 tot 3036. Er worden 65 kinderen geboren en er vestigen zich 103 personen in de gemeente. Daarentegen overlijden 23 inwoners en vertrekken er 123. Van de in 1970 overledenen noemen we:

23/2 Joos Joosse ev Janna van de Gruiter (73 jr); 31/3 J. Dieleman (74 jr); 9/3 Grietje de Rijke wv Klaas de Ridder (95 jr); 21/3 Maatje Meulmeester wv Pieter de Nooijer (83 jr); 1/4 de oude kosteres van de Hervormde kerk Jacoba (Coba) Meerman wv L. van de Ketterij (79 jr); 7/4 Cornelis de Rijke ev Louwerina Blaasse (66 jr); 22/4 Clasina Marteijn ev Robbert van Belzen (88 jr); 29/5 Leunis de Rijke wv Maria Davidse (90 jr); ../6 door een ongeval, Adriaan de Ridder (70 jr); ./6 Aart de Ridder (70 jr); 26/6 Joos van Belzen wv Neeltje van Dalen (93 jr); 6/7 Maatje Schroevers wv Robbert de Nooijer (81 jr); 5/8 Theuntje van Belzen wv Joos de Nooijer (72 jr); 10/9 Joos Meulmeester (40 jr); 6/10 Clasina van Belzen wv Abraham Kusse (86 jr); ./10 Johannes Jacobus Becks als gevolg van een frontale botsing op de rijksweg bij Goes ev G. van Belzen (35 jr); 3/11 Pieternella Kodde wv Cornelis Klap (83 jr); 21/11 Jan Crucq ev Pieternella Francke (77 jr).

* * *

Het is een historische dag als het eeuwenoude klokkenspel weer in Arnemuiden terugkeert. Na vele omzwervingen wordt het weer in de toren aangebracht. Burgemeester Hack deelt de gemeenteraad op 28 januari mee dat personeelsleden van Eysbouts klokkengieterij te Asten op 9 februari zullen beginnen met de montage van het carillon in de toren. Op 21 februari zal het voor bespeling gereed zijn.

Op de 19e maart ‘dalen plotseling na 85 jaar stilte weer heldere carillonklanken over het oude stadje neer’. De eerste melodie, die de voor en rond de kerk verzamelde genodigden en andere belangstellenden te horen krijgen, is het Wilhelmus.
Daarna worden nog de liederen ‘In naam van Oranje’, ‘Wilt heden nu treden’ en ‘Gelukkig is het land’ ten gehore gebracht. De elf klokken blijken weer in goede staat te zijn gebracht. In een feestelijke bijeenkomst in het gemeentehuis gaat burgemeester A. Hack uitgebreid in op de ‘rijke en roemruchte geschiedenis van Arnemuiden’. Volgens de burgemeester is het carillon, samen met dat van Zierikzee en Haastrecht, het oudste van ons land. De klokken zijn in langdurige bruikleen genomen. Kopen is niet mogelijk omdat ‘de klokken een onschatbaar hoge waarde hebben; dat kunnen we nooit betalen’, aldus de burgemeester.

Nadat het oude klokkenspel is aangebracht, merkt raadslid Steketee op dat het erg zacht klinkt. Volgens de burgemeester komt dat door de oudste klokken die een zachte toon hebben.

Eveneens van historische betekenis is dat de gemeente in juni de fraaie, eeuwenoude windkorenmolen ‘Nooitgedacht’ aankoopt van de heer C. Meulenberg uit Meppel voor een bedrag van f 10.000. Burgemeester A. Hack zegt hierover tot de gemeenteraad: ‘Wij zouden het op prijs stellen als de uit 1736 daterende molen, een prachtig element in het dorpsbeeld, voor het dorp behouden blijft, een fraai monument bewaard voor het nageslacht’.

* * *

Het gaat goed met de Arnemuidse middenstand. De winkeliers aan de Westdijkstraat moeten als gevolg van de sanering wijken. Ze zoeken volop naar nieuwe mogelijkheden om hun bedrijven voort te zetten.
In het kader van het saneringsplan wordt de winkel en werkplaats van fietsenmaker/elektriciën Jac. (Ko) Marteijn aan de Westdijkstraat 24 onteigend.

Het winkelpand Westdijkstraat 46 van Joos de Nooyer kan worden aangekocht. Begonnen wordt met de bouw van het nieuwe winkelpand van de firma P. Janse-Siereveld. Ook de bestaande winkel van Janse gaat tegen de grond vanwege de sanering. Winkelier P. Janse koopt een perceel bouwgrond aan de Nieuwstraat voor woonhuis naast z’n in aanbouw zijnde winkel. Halverwege januari wordt de eerste paal geslagen voor het fraaie Meubelhuis Joosse op het kruispunt Langstraat/Burgemeester Langebeekestraat/Schuttershof/Nieuwlandseweg. In de loop van het jaar wordt er druk gebouwd aan de nieuwe woninginrichtingzaak van de heer W. Joosse.
Op 16 april wordt ook de bloemenwinkel ‘De Lelie’ van de familie M. van Belzen aan de Langstraat 85 geopend.

* * *

Het saneringsplan is dit jaar in volle gang.
In de Nieuwstraat, waar onlangs drie woningen werden gesloopt, staan nog drie woningen op de slopershamer te wachten. Intussen zijn in deze straat al vier nieuwe woningen bewoond. Ook in de Lionstraat wordt druk gesloopt. Er zijn inmiddels vier nieuwe woningen verrezen en twee met de grond gelijk gemaakt aan de overzijde, zodat de straat kan worden verbreed en de bochten kunnen worden aangepast aan het toegenomen verkeer.
In het Tuindorp, waar 10 woningen afgebroken zijn, verrijzen 12 nieuwe woningen, waarvan er voor het einde van het jaar 6 gereed en bewoond zijn. Met de andere huizen wordt binnenkort een begin gemaakt.

Ook wordt het pand Nieuwstraat 52 aangekocht van J.J. Marijs, wonend aan de Herengracht te Middelburg. Ook het oude visserswoninkje Westdijkstraat 6 wordt van de oude C. van de Ketterij aangekocht voor f 13.050. Het pand Lionstraat 14 kan uiteindelijk ook worden aangekocht van J.J. Crucq, Schuttershof 26. Aangekocht worden ook de panden Westdijkstraat 3 van de oude havenmeester H. Boone, Lionstraat 27 van de gezusters De Ridder en Nieuwstraat 37 van L. Buys-Dingemanse.

Door J. Lourense uit Middelburg wordt een 7-tal te saneren woningen gesloopt voor f 6.000. In augustus worden opnieuw 24 panden in het saneringsplan gesloopt.
Een rechtsgeding wordt aangespannen om via onteigening de eigendom te verkrijgen van de panden Nieuwstraat 16, Westdijkstraat 20 en Lionstraat 14. Ook het pand Westdijkstraat 18 van A. Klaasse kan niet gemakkelijk worden verworven. Klaasse gaat niet akkoord met de taxatieprijs. Ook hiervoor start een onteigeningszaak. Uiteindelijk kan met Klaasse een akkoord worden bereikt over de schadevergoeding.

Maar het is niet alléén sanering wat de klok slaat in 1970. De gemeente krijgt er tien woningwetwoningen bij. Vier daarvan komen in de Nieuwstraat en zes in de Ooststraat. De Woningbouwvereniging geeft opdracht voor de bouw van deze woningen.
In de gemeenteraad komt ter sprake wat er moet gebeuren als ‘het Poldertje’ is volgebouwd. Er is nu nog plaats voor ongeveer 70 woningen. Burgemeester Hack laat voor het eerst horen dat ‘dan over de spoorlijn gebouwd zal worden’.

* * *

Enkele openbare werken komen dit jaar tot stand. Er moet een rioolwaterpersleiding vanuit Vlissingen worden aangelegd. Dit vergt een aanzienlijke investering voor de gemeente.

Voorbereidingen worden getroffen voor de bouw van een instructiezwembad aan de Koningin Julianalaan. Het zal een prefabricated zwembad worden. Deze plannen komen in de plaats van een plan om een gewoon zwembad te bouwen. Dat zou veel te duur uitvallen. Heide Mij. krijgt opdracht een plan te maken voor een zwembad zoals dat ook in de gemeente Kapelle is uitgevoerd. In het najaar kan worden begonnen met de bouw van het instructiebad.

In het recreatieplan Oranjeplaat is het bouwrijp maken van de gronden voor het bungalowterrein dit jaar in volle gang. 54 bungalows zullen daar worden gebouwd, waarvan 31 aan het water. Het totaal aantal aanmeldingen voor de aan het water gelegen woningen is nu al 38.

Met de sluiting van de puffabriek wil het niet erg vlotten. Op 19 mei komt het bezwaarschrift van de firma Verhoeve en Kasse te Veere tegen het besluit van het gemeentebestuur tot sluiting voor de Raad van State. Met de directie van het bedrijf zijn enkele besprekingen gevoerd om de puffabriek te laten voldoen aan de wettelijke eisen voor stankoverlast en beveiliging. In het bezwaarschrift zegt de firma ‘dat het bedrijf in 1957 is opgericht met medeweten van burgemeester en wethouders omdat door de uitvoering van de Deltawerken het drogen en verwerken van garnalen als taak van het bedrijf was weggevallen’. In augustus krijgt de gemeenteraad de uitspraak van de Raad van State te horen. De puffabriek moet ingaande 14 augustus worden gesloten en ter effectuering van deze sluiting zal op 18 augustus een aantal machines moeten worden verzegeld. Na de sluiting zal het afval van de garnalenpellerijen via containers weggehaald worden door de bedrijven zelf.

Het ophalen van schillen en groenteafval is inmiddels overgegaan van J. Lourense uit Middelburg, die dit zeer vele jaren deed, naar C. Koster, wonende Schoolstraat 19.

* * *

Op 20 januari wordt de nieuwe Coöperatieve Raiffeisenbank aan de Dokstraat officieel geopend. Het nieuwe bankgebouw staat nabij de plaats van de vroegere vuilnisbelt van Arnemuiden. Burgemeester Hack merkt op dat ‘dit eerste bankgebouw in Arnemuiden een belangrijke aanwinst voor onze gehele gemeenschap is’. Tot nu toe hield de Raiffeisenbank zitting in het pand op de hoek Molenweg/Burgemeester Lantsheerweg, de vroegere ambtswoning van burgemeester Horninge en thans eigendom van W. Geelhoed. De sfeer was hier zeer gemoedelijk, maar het was geen voorziening naar de eisen des tijds. Voorzitter C.A. Polderdijk herinnert in zijn openingswoord er aan dat de omzet in 1923, het jaar van oprichting, f 1.800 bedroeg. In 1957, bij de opening van het bankgebouw te Nieuw- en Sint Joosland, bedroeg deze f 4 miljoen. En thans heeft de bank een omzet van f 40 miljoen. Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe bankgebouw schenkt het bestuur een vorstelijke gift als bijdrage in de kosten van het carillon dat binnenkort zal worden geplaatst. Verder schenkt de bank een biljart voor de sociëteitzaal in het bejaardencentrum Te Mortiere.

Intussen is ook nabij Arnemuiden op de 13e juni het vliegveld Midden-Zeeland geopend. Met een groene lichtkogel uit een pistool geeft de Commissaris van de Koningin, mr. J. van Aartsen, het nieuwe vliegveld aan het Veerse Meer voor het luchtverkeer vrij. In de exploitatiekosten van het vliegveld verleent de gemeenteraad een financiële bijdrage.

Een grote verbetering is het als in juli een zestal lichtmasten wordt geplaatst vanaf de spoorbrug tot bij de ingang van de gemeente.

* * *

De bedrijfsresultaten in de garnalenvisserij zijn dit jaar ten opzichte van 1969 aanzienlijk verbeterd. In 1969 bedroeg de opbrengst 12,8 miljoen gulden, in 1970 16,6 miljoen. Deze stijging is een gevolg van een hogere gemiddelde aanvoerprijs. Per vaartuig bedraagt de brutobesomming ƒ 167.500. Het netto-overschot bedraagt ƒ 16.000; in 1969 was dat ƒ 5.200.

De aanvoer van tong en schol is dit jaar groot. Bij de vismijnen te Vlissingen en Colijnsplaat wordt meer dan 2 miljoen kilo aangevoerd; de opbrengst hiervan is bijna ƒ 3,3 miljoen. De aanvoer van garnalen loopt terug en is dit jaar 947.000 kilo.
De Arnemuidse vissersvloot telt dit jaar 20 schepen met een totaalvermogen van 5475 pk.
Op de 18e juli is de vloot weer een nieuw schip rijker. Op de werf van Maaskant te Bruinisse wordt de ARM 23, de ‘Geertruide’, overgedragen aan de gebroeders H. en B. Marijs. De ARM 23 is van hetzelfde type als de VLI 27 en de ARM 15, die enkele maanden geleden door de firma Maaskant werden afgeleverd. Het schip heeft een lengte van 26 meter en een breedte van 6,6 meter.

* * *

Op 1 april overlijdt de voormalige oude kosteres van de Hervormde kerk, Jacoba van de Ketterij-Meerman ('Coba’), op de gezegende leeftijd van 79 jaar. Zij heeft de kerk, zoals uit de rouwadvertentie blijkt, 'vele jaren met toewijding en liefde mogen verzorgen’.

Op zondagavond 8 maart neemt ds. G.S. Oegema afscheid van de Gereformeerde kerk. De tekst van de afscheidprediking is gekozen uit Ezechiël 37 vers 10. Op 22 maart zal hij intrede doen in zijn nieuwe gemeente De Wilp. De 63-jarige ds. Oegema diende de Gereformeerde kerk van Arnemuiden vanaf 20 januari 1963. De Wilp was zijn laatste gemeente. Daarna heeft hij als emeritus tot 1980, het jaar waarin hij overleed, in enkele gemeenten hulpdiensten verricht.

De in 1933 te Arnemuiden (als zoon van de welbekende postbode Izak van Belzen) geboren ds. Th.P. van Belzen doet dit jaar intrede in de Gereformeerde kerk van Hoogeveen.

De eveneens te Arnemuiden geboren predikant ds. P. Schoonenboom gaat op 8 maart met emeritaat wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Ds. Schoonenboom werd op 23 juli 1904 geboren als zoon van de schoenmaker P.C. Schoonenboom. Hij was een paar jaar werkzaam in de schoenmakerij van z’n vader, doorliep de vierjarige handelsschool te Middelburg en bezocht daarna het stedelijk gymnasium te Middelburg. Daarna studeerde hij theologie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Ds. Schoonenboom diende de Hervormde gemeenten van Giessen en Rijswijk, Opwierde, Solwerd en Appingedam.

De nieuwe predikant van de Hervormde gemeente onderneemt allerlei initiatieven om ook het inwendige van het kerkgebouw te restaureren. De gammele voorlezerbocht wordt weggenomen en de kapotte vloer hersteld. Het mooie koorhek wordt helemaal opgeknapt en weer geplaatst. Hij schrijft in de kerkbode:
‘Ik vermoed dat dit oude koorhek een deel is uit de oude kruiskerk. Het is van eikenhout evenals de preekstoel en de luifeltjes boven de burgemeesters- en wethoudersbocht en de kerkvoogdenbocht. Het klankbord van de preekstoel eveneens. Dat dit alles wordt opgeknapt, betekent persé niet dat het interieur van de kerk wordt aangetast! Dat moet zo blijven!’.
Hij neemt de kerkvoogden mee naar kerkgebouwen te Den Haag en Hoorn om daar prachtige gebruikte eikenhouten banken te kopen. De eeuwenoude preekstoel wordt ontdaan van de vernis- en verflagen en er komt prachtig eikenhout tevoorschijn. Ook het orgelfront wordt door de schilders opgeknapt. Tegen de buitenmuur van het kerkgebouw worden enkele oude grafzerken, afkomstig van de kerkvloer, geplaatst. Uit de kerkbode blijkt dat ds. Post het zeer betreurt dat alle zerken onder een betonlaag zijn verdwenen. Ook komt de nieuwe galerij dit jaar gereed. De nieuwe balustrade van de galerij is echter een doorn in het oog van de predikant. Hij rust dan ook niet voordat de kerkvoogdij dit ook vindt en gezamenlijk wordt bezien hoe deze balustrade vervangen kan worden door eikenhout.

De uitbreiding met zo’n honderd zitplaatsen door de nieuwe galerij betekent een grote verbetering. Bijna elke zondag stonden de looppaden vol met stoelen wat veel ongerief veroorzaakte. Toch zit het kerkgebouw op zondagen ook daarna nog afgeladen vol. Ook velen van buiten Arnemuiden bezoeken de kerkdiensten waarin ds. G. Post voorgaat.

1972

In zijn Nieuwjaarsrede meldt burgemeester A. Hack dat het inwonertal het afgelopen jaar toenam met 40 zielen tot 3076. Er werden 67 kinderen geboren, terwijl 26 inwoners overleden.

De benoeming van een nieuwe gemeentesecretaris heeft nogal wat voeten in de aarde. Op de aanbeveling komen de namen voor van 1. C.J. van der Does uit Heinkenszand, 1e ambtenaar ter secretarie; 2. J. Kroon uit Wemeldinge en 3. J. Wattel te Vrouwenpolder. Dit leidt, volgens het verslag in de PZC, tot een merkwaardige discussie. In de raadsvergadering van 13 maart maken de beide wethouders, zonder achtergronden te noemen, enkele mysterieuze opmerkingen over 'een ontvangen tip over een kandidaat’. Wethouder Van Hemert wil echter niet zeggen wat hij hiermee bedoelt. Verscheidene raadsleden raken hierdoor geïrriteerd. Wethouder Siereveld neemt het echter voor z’n collega op en zegt: ‘Als we afgaan op een tip, die wij hebben gehad, dan vloeit er vanavond bloed’. En Van Hemert: ‘Ik kan het op het moment niet zeggen. Maar ik dacht wel dat het moment zal komen’. Raadslid B.J. van Belzen voegt daarop Van Hemert toe: ‘U draait er altijd omheen’. Waarop raadslid Theune tot z’n collega Van Belzen zegt: ‘U moet niet proberen er achter te komen. Dat is in uw eigen belang’.
Tijdens het debat moet burgemeester Hack de geëmotioneerde raadsleden enkele keren tot rust manen. De gemeenteraad verlangt vervolgens dat de beide wethouders met bewijzen op tafel komen. Er ontstaat dan een zeer verwarde discussie. Raadslid Quist merkt op: ‘We hebben niet te maken met mensen, maar met een stelletje zwaaiende bezems’.
Na de stemming blijken op de heer Kroon 7 stemmen en op de heer Van der Does 4 stemmen te zijn uitgebracht. Hiermee vangt een langdurige periode aan met gemeentesecretaris Kroon als het gewaardeerde hoofd van de secretarie. De nieuwe secretaris treedt voor het eerst op in de raadsvergadering van 27 juni.

Tijdens de raadsvergadering van 15 mei vindt de installatie van de heer Kroon plaats. De burgemeester memoreert ‘het achterliggende jaar vol moeilijkheden en problemen’. Hij doet 'dan ook in volle ernst een beroep op de nieuwe secretaris om samen met ons allen die hier als gemeentebestuur aanwezig zijn een nieuwe periode in te luiden in constructieve, opbouwende zin’. Hij spreekt ‘woorden van dank aan de heer Van der Does, die al deze maanden op zo'n uitzonderlijk goede wijze het secretariaat heeft waargenomen’.
Kort hierop nemen twee ambtenaren ter secretarie hun ontslag: de heer F. Babijn is benoemd te Oostburg en de heer J. de Groote te Goes.

Ook dreigt er beroering te ontstaan in de SGP-fractie. Raadslid P.W. van Leerdam deelt mee dat hij in het vervolg de raadsvergaderingen als zelfstandig SGP-raadslid hoopt bij te wonen.

Maar in een schrijven kort daarop bericht hij dat hij ‘toch met Joh. van Belzen en J. Oreel gezamenlijk de SGP-fractie zal uitmaken’.
Ook voor raadslid Abr. de Nooyer is het een bijzonder jaar. Hij verliest in februari zijn echtgenote op de jonge leeftijd van 42 jaar.

Helaas moet van deze tijd vermeld worden dat de discussies in de gemeenteraad soms zeer beschamend zijn. Uit het notulenboek kan geconcludeerd worden dat sommige raadsleden ternauwernood een inbreng leveren. Weer anderen leveren voortdurend afbrekende kritiek.

Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Arnemuiden vormt in het najaar het optreden van raadslid M.E.V. Quist. Vele voorstellen van het college benadert dit raadslid op een negatieve wijze. In oktober dient hij een motie van wantrouwen in tegen de beide wethouders en een motie van afkeuring tegen de burgemeester. Urenlang vergadert de gemeenteraad daarover in besloten zitting. De moties worden met grote eenstemmigheid en verontwaardiging van de hand gewezen. In november krijgen de inwoners van Arnemuiden huis-aan-huis een communiqué van tien van de elf raadsleden in de brievenbus. Daarin nemen ze met verontwaardiging afstand van het optreden van raadslid Quist. Het leidt tot zeer emotionele discussies in de gemeenteraad. Het raadslid stelt zelfs voor het duel met burgemeester Hack 'uit te vechten met een pistool’. Later treedt de heer Quist op als vertegenwoordiger van de Boerenpartij in Arnemuiden.

Iets van geheel andere orde en van grotere historische betekenis is de aanstaande herdenking van het 400-jarig bestaan van Arnemuiden als stad. Op een vraag van raadslid B.J. van Belzen antwoordt de burgemeester dat op dit bijzondere feit te zijner tijd wordt teruggekomen.
In de gemeentebegroting voor 1974 zal een bedrag worden opgenomen om ‘het 400-jarig bestaan van Arnemuiden op luisterrijke wijze te herdenken’.

* * *

Op de 7e augustus wordt de gemeenteraad in een buitengewone raadsvergadering bijeen geroepen. Wethouder Jozias Siereveld is op het onverwachts overleden op de leeftijd van 68 jaar. Burgemeester Hack spreekt o.a. de volgende woorden ter nagedachtenis:

‘Een golf van ontroering en ontsteltenis ging zondagmorgen door de gemeente en ook ver buiten de grenzen der gemeente, toen bekend werd dat wethouder Siereveld om omstreeks 1 uur in de nacht van zaterdag op zondag zeer plotseling was overleden.
Vrijdag nog hebben we samen enkele problemen van de gemeente besproken. Hij is bijna 68 jaar geworden. Hij is als het ware in het harnas gestorven, nog voluit werkend in onze gemeenschap. Geheel onze gemeenschap rouwt. Vele jaren heeft hij voor de gemeente gegeven. Door zijn trouw en standvastigheid en gaafheid van karakter was het voor hem niet moeilijk vrienden te maken. Het was niet een man van veel woorden, maar zijn gegeven woord kwam hij na Hij had een groot gezin, dat hij in moeilijke crisisjaren bijna niet te eten kon geven. Praktisch zijn gehele leven heeft hij als visser gewerkt. Met grote dankbaarheid gewaagde hij van de welvaart en voorspoed in de visserij nu na de jaren van armoede. Bijna 48 jaar was hij bestuurslid van D.E.L. en Zevibel. Bijna 26 jaar was hij raadslid en wethouder. Zelf had ik het voorrecht 12 jaar met hem zitting te hebben in het college. Op 14 september 1971 besloot de raad hem tot eerste ereburger te benoemen in verband met zijn zilveren jubileum als raadslid en wethouder. Arnemuiden verliest in hem een grote zoon, waaraan wij allen veel dank verschuldigd zijn’.

Siereveld was ereburger van Arnemuiden, 48 jaar secretaris van de vissersvereniging ‘Draagt Elkanders Lasten’, 24 jaar bestuurslid van ‘Zevibel’ en zeer lange tijd bestuurslid van de kiesvereniging ‘Algemeen Belang’.
In de vacature van raadslid Siereveld treedt als lid van de gemeenteraad aan de heer P. Koppejan.
Als nieuwe wethouder wordt met meerderheid van stemmen gekozen het raadslid van de Partij van de Arbeid, de heer Jac. van Belzen. Vanaf nu zal deze rasechte Arnemuidenaar gedurende bijna 25 jaar met bekwaamheid en betrokkenheid het wethouderschap vervullen.

* * *

Naast wethouder Jozias Siereveld overlijden dit jaar nog andere bekende personen. Onder hen zijn:

15/1: Robbert van Belzen (90 jr); 26/1: Karel van de Gruiter (86 jr); 2/2: (de oud-wijkverpleegster) Adriana Paulina Anthonia van der Klooster (81 jr); 2/2: Maria Schroevers ev raadslid Abraham de Nooijer op de jonge leeftijd van 42 jaar; 22/2: Prina Marijs wv Johannis de Nooijer (80 jr); 17/3: Johannes van Belzen (51 jr); 6/4: Cornelis van de Gruiter (83 jr); 16/4: Catharina Kluyfhout van het hofje aan de Roelseweg 2 (80 jr); 21/4: de visser Lieven de Nooijer door een droevig ongeval op de ARM 4 (30 jr); 20/4: Jacob Caljauw (62 jr); 22/4: Pieternella Louisa Buys (90 jr); 28/5: de vroegere timmermansbaas Pieter Meertse (81 jr); 1/6: de vroegere taxichauffeur en garagehouder Cornelis de Jager (76 jr); 19/6: de oude smid van de Markt Johannes Louis Buys (83 jr), nog geen twee maanden na z’n zuster Pie; 3/7: Lieven Meulmeester (70 jr); 6/8: wethouder Jozias Siereveld (69 jr); 23/8: Neeltje de Nooijer ev Pieter Jobse (88 jr); 25/8: Adriana Meerman-Schroevers (88 jr); 14/9: op zee als visser omgekomen Job Theune (51 jr); 17/9: Lia van Belzen (7 jr); 21/9: Jacobus Meulmeester (81 jr); 22/10: Janna Meulmeester (81 jr); 24/10: bakker Jacobus Riemens (53 jr).

Opmerkelijk is het overlijden van de vroegere bakkersbaas Marinus de Jager uit de bakkerij en bakkerswinkel aan de Westdijkstraat. De Jager overlijdt op 10 september op 70-jarige leeftijd te Krabbendijke. Na zijn vertrek uit Arnemuiden werd hij als bakkersbaas opgevolgd door J. Riemens. Bakker Riemens verenigde zich later met de andere drie bakkers (K.J. Steketee, L. van Eenennaam en P.A. Minnaard) tot de Arnemuidse Bakkers Centrale. Nog geen twee maanden na de vroegere bakker De Jager overlijdt ook z’n opvolger bakker Riemens op 24 oktober.

Eveneens opmerkelijk is het overlijden binnen twee maanden van Pie en Wannes Buys, wonende in het huis naast de Hervormde kerk op de Markt. Nadat de oude smederij op de hoek van de Markt aan de kant was gedaan trokken de ongehuwde broers Jan, Piet en Johannes met hun zuster Pie zich terug in hun huis aan de Markt.

* * *

De woningbouw vordert nu in snel tempo. Het saneringsplan nadert zijn voltooiing en 90 woningen zijn in voorbereiding. ‘Dat is een bepaalde luxe, die we niet zo vaak hebben gekend’, aldus burgemeester A. Hack. De gemeenteraad noemt één van de laatste straten in ‘het Poldertje’ naar dokter M.L. van der Moer. Langzamerhand is ‘het Poldertje’ volgebouwd en moet uitgezien worden naar nieuwe bouwterreinen. Om deze reden vinden onderhandelingen plaats met pachters van bouwland direct ten noorden van de Singel. Dit leidt tot de aankoop van 0.20.00 ha van C. Cornelisse te Arnemuiden voor f 3.705; van 2.18.00 ha van Jac. Scheele te Arnemuiden voor f 63.279 en 3.24.00 ha van Professor T. Reddingius te Wilp voor f 84.769.

In september stelt de gemeenteraad een voorbereidingsbesluit vast voor het ontwerpbestemmingsplan ‘Arnemuiden-Noord’ (het latere Brakenburg I). Dit houdt de aankoop van 5½ hectare landbouwgrond in.

Ook het aanzien van het Tuindorp verandert aanzienlijk. Een 20-tal vooroorlogse woningwetwoningen wordt afgebroken door de firma Sturm en Dekker. De straten worden ruimer gemaakt. Eind van het jaar start de bouw van 24 woningwetwoningen.

Aan de sanering wordt dit jaar de laatste hand gelegd. Onteigening vindt plaats van de woningen Arnestraat (voorheen Schorretje) 4, 6 en 8, eigendom van de heer J.J. Crucq van het Schuttershof. Deze panden zijn nodig voor de uitvoering van het bestemmingsplan ‘Dorp’. Na moeizame onderhandelingen kunnen deze huisjes uiteindelijk in 1973 worden aangekocht voor f 13.000.

Raadslid Jac. van Belzen haalt hierbij een oude benaming van het aangrenzende terrein op. Hij vraagt of er al gebouwd mag worden op het perceel naast deze pandjes, aan de andere zijde van de Walstraat. De burgemeester antwoordt bevestigend. Waarop Van Belzen vraagt of er plannen bestaan om de zogenaamde ‘stiefselbak’ te saneren. Hij doelt hiermee op de plaats van de vroegere stijfselmakerij, gesticht door burgemeester C.J. Baars in 1836. Ook hier antwoordt de burgemeester bevestigend op.
In oktober al vindt aankoop plaats van de ‘stiefselbak’ aan de westzijde van de Walstraat, genummerd Zuidwal 1 en 3. De stijfselfabriek, nadien in gebruik als calicotweverij en ziekenzaal, werd destijds omgebouwd tot enkele woninkjes. De gemeente koopt het pandje Zuidwal 1 aan van de erven Labruyère te Souburg voor f 6.175 en het pandje Zuidwal 3 van M. Meerman te Arnemuiden voor f 17.570.
Ook het pand Zuidwal 32 van de weduwe G. van Horssen-Jasperse wordt aangekocht voor f 10.500.

* * *

Verscheidene openbare werken verbeteren dit jaar het aanzien van de gemeente. De Westdijkstraat wordt voor f 52.000 gereconstrueerd. Daardoor krijgt deze straat na de gedaanteverwisseling als gevolg van de afbraak van alle huizen aan de oostzijde weer een wat toonbaarder aanzien. Het talud van de eeuwenoude Westdijk wordt geëgaliseerd. Wel is deze straat bijna niet meer herkenbaar ten opzichte van enkele jaren terug. De sanering heeft het aanzicht van deze straat volledig veranderd.

Op de 15e juli is de officiële opening van het nieuwe instructiezwembad. Wel heeft de aanleg van het zwembad veel gekost. Ook dit jaar moet nog een financiële tegenvaller worden geïncasseerd van ƒ 48.000. Maar vele kinderen maken vanaf nu een dankbaar gebruik van het bad.

Het bungalowterrein aan de Oranjeplaat aan het Veerse Meer stroomt langzaamaan vol. A. Groenendijk te Arnemuiden en J.A.M. Buijsrogge te Goes krijgen van de gemeenteraad toestemming om voor gezamenlijke rekening een kampwinkel annex kantine en recreatiezaal in het bestemmingsplan Oranjeplaat te bouwen. Van de zeven middenstanders in Arnemuiden die aanvankelijk belangstelling toonden is alleen A. Groenendijk nog overgebleven.

* * *

De brandweer ondergaat een hele verbetering door de aanschaf van een nieuwe motorbrandspuit. Met enige trots poseert het brandweerkorps met burgemeester Hack voor de nieuwe aanwinst bij de brandweerkazerne aan het Schorretje.

Op initiatief van de P.v.d.A.-fractie besluit de gemeenteraad met 6 stemmen voor en 5 tegen voor het eerst in de geschiedenis van Arnemuiden om het sluitingsuur van de café's op 24.00 uur te stellen.
Wat steeds nog niet wil lukken is de aankoop van de puffabriek. Op advies van de gemeentelijke taxateur is eigenaar D. Verhoeve uit Veere een hoger bod gedaan van ƒ 65.000. Dit bod moet beschouwd worden als het hoogste dat de gemeente op de puffabriek zal uitbrengen.
Ook het jeugdprobleem lijkt onuitroeibaar. Opnieuw wordt er weer hevig geklaagd in de gemeenteraad over de vernielingen door de jeugd in de plantsoenen. Burgemeester Hack verklaart dat het college de aanleg van een verhard veld aan de Noordwal voor voetballen en rolschaatsen in studie heeft. Maar er is ook een chronisch gebrek aan politie. Arnemuiden is organiek een driemanspost, maar er zijn maar twee politiemensen die bovendien ook nog verplichtingen hebben buiten de gemeente.

Maar ook, en dan in veel positiever opzicht, komt Arnemuiden in het nieuws. Aan een bloedplasmacampagne neemt meer dan 12% van de bevolking spontaan deel. Van ruim 360 Arnemuidenaars wordt een halve liter bloed afgetapt.

Het voormalige veerhuis en de daarachter liggende 600 m2 grond wordt voor f 16.750 verkocht aan de heer J.A. Witte, die bovendien het bijbehorende dijktalud en de uitweg mag huren.

* * *

1972 is een goed jaar voor de Arnemuidse vissersvloot. De middencategorie kotters boekt goede resultaten dankzij een voorspoedige kabeljauwvisserij. De grote kotters hebben een uitstekend jaar door de zeer hoge prijzen van de platvis. De aanvoer van vis op de vismijn te Vlissingen vertoont een stijgende lijn. De aanvoer op de vismijn te Colijnsplaat daarentegen blijft dalen en levert de gemeente Kortgene jaarlijks een verlies op. Men hoopt dat het mogelijk zal zijn om de vismijn te Colijnsplaat, ‘beroemd om zijn uitstekende kwaliteit van de aanvoer en hoge prijzen’, zeker tot het moment van de afsluiting van de Oosterschelde te kunnen handhaven. De aanvoer bij de vismijn te Colijnsplaat is dit jaar 200.422 kilo garnalen (met een opbrengst van ƒ 921.838) en 531.326 kilo vis (met een opbrengst van ƒ 921.837). Bij de vismijn te Vlissingen wordt ruim 3 miljoen kilo vis aangevoerd. Dit levert f 7.9 miljoen op (was f 7.5 miljoen in 1971).

De vloot telt in 1972 16 motorkotters met een totaalvermogen van 5535 pk.

Dit jaar doet de Middelburger Han Reijnhout van zich spreken. Hij bouwt met minutieuze precisie de op de vroegere werf ‘De Hoop’ te Middelburg gebouwde hoogaars ARM 24, de ‘Jonge Bastiaan’ van 12 meter lang, na. Dit doet hij in opdracht van het Scheepvaartkundig museum te Antwerpen. Zijn detailinformatie krijgt hij van de 85 jaar oude visser Pieter Jobse (‘Dat is eigenlijk het brein van de hoogaars’). Jarenlang voer Jobse op deze hoogaars, die z'n vader Johannis Jobse in 1890 liet bouwen. Ook van andere oud-vissers krijgt Reijnhout waardevolle informatie. Zo verneemt hij dat vroeger vanaf sinterklaas tot eind februari de schuitjes in de haven lagen, vanaf ‘t Schorretje tot voorbij de molen. Alles wat los zat werd dan op de dijken langs de haven gelegd. Alles werd netjes afgeschuurd en opgepoetst, het schip ging opnieuw in de bruine teer en werd geschilderd. Het was soms zo koud dat men een kruik warm water in de teerbus zette om deze smeerbaar te houden. Later, toen verschillende vissers in Vlissingen gingen wonen, viste men ‘s winters gewoon door en werden de schuitjes rond Pinksteren opgeknapt. In de dertiger jaren, zo weet de oude visser Piet Jobse nog, zijn de laatste hoogaarzen met spriettuig verdwenen. Ze maakten plaats voor hoogaarzen met bezaanzeil gecombineerd met een motor.

Op 23 maart komen zo'n 50 vissers van Arnemuiden en Vlissingen in het verenigingsgebouw ‘De Arne’ in vergadering bijeen. Na toespraken van de visserijvoormannen Marien Siereveld (voorzitter van de vissersvereniging Draagt Elkanders Lasten) en Zevibel-voorzitter A.L.S. Lockefeer besluiten de vissers zich met de meeste klem te verzetten tegen de plannen van het provinciaal bestuur voor een centrale vissershaven in Breskens. De vissers voelen niets voor Breskens. Volgens Marien Siereveld zijn de Arnemuidse en Vlissingse vissers met hun tijd meegegaan en hebben ze thans de beschikking over een vloot modern toegeruste schepen. Hij noemt het in dit verband tekenend, dat de vernieuwing van de vloot in Breskens in geen verhouding staat tot wat door Arnemuiden en Vlissingen is gepresteerd. Hij wijst ook op de sterk verbeterde havenaccommodatie (met de nieuwe visafslag) te Vlissingen. Als er al van een centrale haven sprake moet zijn, dan kan dat alleen Vlissingen zijn.

Op 28 juni houdt de nieuwgebouwde en feestelijk versierde viskotter ‘Lenie Adriana’, de ARM 16 van schipper J. Meulmeester, de officiële proefvaart op de Westerschelde.
Dit vlaggenschip van de Arnemuidse vissersvloot is gebouwd op de werf van Maaskant te Stellendam. De Hervormde predikant ds. G. Post overhandigt de scheepsbijbel. De ARM 16 is een van de modernste en grootste kotters van de vloot. Het 29 meter lange schip is voorzien van de modernste apparatuur zoals radar, decca met plotinrichting, automatische piloot en een scherfijsmachine om zelf ijs te kunnen maken. In de koelruimte van het schip kan 60 à 70 ton vis worden opgeslagen.

De vissersvloot heeft dit jaar te kampen met droevige rampen.
In april gebeurt er een dodelijk ongeval aan boord van de ARM 4. De 30-jarige visser Lieven de Nooijer uit Middelburg wordt daarbij op slag gedood. Hij was bij de vismijn in Vlissingen bezig met het aanslaan van een visnet aan een zogenaamde roefel. Door een manoeuvre met het schip en met de roefel raakte hij bekneld tussen de roefel en een david.

Groot is de ontsteltenis en droefheid als op de 14e september de ARM 35, ‘De Vertrouwen’, van schipper Job Theune voor de haven van Stellendam vergaat. De 51-jarige schipper Theune, wonende Noordstraat 19, komt daarbij om het leven. De ARM 35 voer sinds een maand vanuit de Stellendamse haven. Vergezeld van de Arnemuidense kotters ARM 25 en ARM 46 wilde de ARM 35 naar zee gaan om de komende nacht op garnalen te vissen. Even buiten de haven kwam de ARM 35 in aanraking met het zandschip ‘Zijpe’, waarna het schip kapseisde.

* * *

De Hervormde gemeente beleeft onder ds. G. Post enerzijds tijden van grote toeloop tot de kerkdiensten en velerlei activiteiten, maar anderzijds ook zorgvolle tijden van toenemende spanningen.
De kerkbode vermeldt: ‘Het is buitengewoon dat in de afgelopen jaren de kerkgang niet is afgenomen, maar toegenomen. Het is jammer dat we niet meer ruimte hebben, want een erg volle kerk schrikt altijd nog mensen af. Blijft u echter rustig komen en er zal wel naar een oplossing gezocht worden'.
Vanwege de vele verenigingsactiviteiten worden plannen gemaakt voor de uitbreiding van het verenigingsgebouw. Een gedeelte van de pastorietuin zal hieraan worden opgeofferd.

De kerkenraad bestaat omstreeks deze tijd uit ds. G. Post, de ouderlingen K. van de Ketterij (scriba), L. van de Ketterij, B. Marijs, C. Meulmeester, L. Meulmeester en C.F. Moerland en de diakenen C. van Belzen, D. van Belzen, J. van Belzen en W. Geelhoed.