1973
In mei wordt het linkse kabinet-Den Uyl beëdigd. In dit kabinet nemen ook de KVP-ers Van Agt, Lubbers, Westerterp en Brouwer en de ARP-ers De Gaay Fortman en Boersma zitting.
Begin dit jaar krijgt Arnemuiden er een nieuwe ereburger bij. Ter gelegenheid van z'n 25-jarig jubileum als doktersassistent wordt de 67-jarige wethouder Casper van Hemert benoemd tot ereburger. Tijdens een huldigingsbijeenkomst op zaterdag 13 januari in verenigingsgebouw ‘De Arne’ biedt burgemeester Hack hem het ereburgerschap en de daarbij behorende oorkonde en legpenning aan. Burgemeester Hack zegt o.a. in zijn toespraak: ‘Vijfentwintig jaar hebt u zich gewijd aan de bevolking van de gemeente en daarbij stond u altijd klaar, bij nacht en bij ontij zonder aanzien des persoons’. Als commandant van een groep EHBO-ers maakte Van Hemert zich vooral verdienstelijk in november van het oorlogsjaar 1944 toen Arnemuiden werd beschoten. Direct daarna was hij in Limburg actief bij het opvangen van uit Duitsland repatriërende Nederlanders. Sinds 1953 was hij raadslid en vanaf 1957 wethouder. ‘Door uw positieve instelling is het een genoegen om met u samen te werken’, aldus burgemeester Hack. De nieuwe ereburger wordt daarna met waarderende woorden toegesproken door dokter M.L. van der Moer, zuster N. van Donk, ds. G. Post, N. de Vos namens het Rode Kruis, M. Siereveld namens de visserijvereniging en C. Boone namens de brandweer.
In de gemeenteraad blijven ook dit jaar de perikelen niet uit.
De wanverhouding met raadslid M.E.V. Quist blijft helaas voortbestaan. Ter gelegenheid van het 12½-jarig ambtsjubileum van de burgemeester wil Quist een olieverfschilderij van de heer Hack aanbieden. De gemeenteraad vindt dit gebaar ‘belachelijk’.
Zelfs de Panorama wijdt een artikel aan de ‘affaire-Quist’. Dit artikel komt in de gemeenteraad aan de orde. De burgemeester betreurt deze negatieve aandacht voor Arnemuiden zeer en heeft er geen goed woord voor over. Wethouder Van Hemert noemt het artikel ‘leugen en bedrog’. Maar raadslid Quist stelt dat de voorzitter aan de totstandkoming evengoed heeft bijgedragen als hijzelf. De getergde burgemeester antwoordt hem echter ‘dat hiermee de onwaardigheid van Quist als raadslid nog eens dubbel wordt onderstreept. Hij heeft in het leven niets te verliezen, want even waardeloos als hij in dit stuk doet, is heel zijn levensopvatting’. Raadslid J. Theune verlaat de parlementaire taal en noemt Quist, volgens het verslag in de PZC, onverbloemd ‘een dikke papsmoel en een stuk verdriet en misselijkheid’. SGP-er PW. van Leerdam drukt zich in stijlvoller maar niet minder mis te verstane woorden uit. In een persoonlijk woord richt hij zich tot de heer Quist: ‘U berokkent ons smart op smart. U verwekt hier toorn, haat, twist, gekijf en krakeel. Wat is uw antwoord? U zult u eens moeten verantwoorden. Zitten we hier om elkaar te bekladden? Ergernis op ergernis verwekt u hier. Brengt u dat nooit tot bezinning?’. De reactie van raadslid Quist: ‘Nee! het werd eens tijd dat de boel in Arnemuiden wakker werd geschud’.
Ook SGP-raadslid Johannis van Belzen komt in oktober in de aandacht. Hij wordt gehuldigd vanwege z’n 25-jarig raadslidmaatschap. Op 35-jarige leeftijd werd hij in 1939 lid van de gemeenteraad. Hij bleef dit van 1939 tot 1945 en daarna van 1946 tot 1949 en vervolgens van 1957 tot heden. De burgemeester overhandigt hem als blijk van waardering een sigarettenaansteker. Een hele eer voor Van Belzen is het als hij als oudste raadslid de gemeenteraad officieel mag vertegenwoordigen op de jubileumviering van Hare Majesteit Koningin Juliana te Amsterdam.
* * *
Het inwonertal is het afgelopen jaar toegenomen met 81 zielen. Er werden 57 kinderen geboren, 25 inwoners overleden, 143 nieuwe inwoners vestigden zich in de gemeente en 99 vertrokken. Het inwonertal bedraagt begin dit jaar 3157.
In 1973 overlijden 24 inwoners, waaronder vele zo zeer bekende personen die een naam en een plaats hadden binnen de Arnemuidse gemeenschap:
P. van de Gruiter ev B. van Belzen (73 jr); C.J. van Belzen wv L. de Nooijer (58 jr); A. de Jonge wv J. Baaijens (84 jr); 6/2: Jan de Klerk wv Klasina Schroevers (79 jr); 12/2: Cornelia Breeweg ev Adriaan van Dalen (64 jr); 18/4: Jacoba Maria Lagendijk ev Abraham Francke (65 jr); 18/5: Corrie de Meulmeester ev Robbert Cornelis van Belzen (28 jr); 3/6: de oude markante vissersman Adriaan van de Gruiter ev Sara Marijs (84 jr); 19/6: Joost van Belzen wv Jannetje Marteijn (90 jr); 15/7: de oude eerwaarde visser Cornelis van de Ketterij (92 jr); 24/7: Jacob de Nooijer ev Cornelia Marijs (88 jr); 9/8: de bekende Nelis de Looff ev Jacoba Gideonse van het Schorretje (50 jr); 17/8: Wilhelmina Theune ev Klaas van Belzen (76 jr); 9/9: Neeltje Kluijfhout ev Jan Louis de Troye (85 jr); 13/9: Cornelia de Nooijer wv Johannis Kluyfhout (83 jr); 22/10: Joos Grootjans wv Jacomijntje de Ridder (75 jr); 23/10: Frans de Nooyer ev Clasina Meerman (79 jr); 22/10: Joos Grootjans (75 jr); 24/10: Laurens Labruyère wv Johanna Maljers (86 jr); 27/10: Theuntje Grootjans ev Jan Baak (87 jr); 23/11: Suzanna van Belzen ev Marinus van Belzen (79 jr); 24/11: Adriana van Belzen ev Cornelis van de Ketterij (78 jr); 25/11: Johannes van Belzen (77 jr); 2/12: Jan Louis de Troye wv Neeltje Kluyfhout (86 jr); 4/12: Klaas Meulmeester wv Lena Grootjans (88 jr); 12/12: Willemina van der Have wv Jan Dieleman (78 jr); 14/12: Janneke Haartsen wv Joos Schroevers (63 jr); 20/12: Neeltje Mulder ev Pieter de Nooijer (71 jr); 25/12: Marinus de Ridder ev Maatje van de Ketterij (79 jr).
* * *
Een jaar van vele veranderingen in Arnemuiden breekt aan. Oude, vertrouwde dingen veranderen en maken veelal plaats voor verbeteringen. Ook komt een aantal al lang slepende zaken tot een oplossing.
Allereerst kan genoemd worden de vaststelling van het bestemmingsplan ‘Brakenburg’. De nieuwe wijk krijgt de naam ‘Brakenburg’ omdat deze voor het grootste gedeelte gelegen is op de gronden, vanouds behorend tot de hofstede ‘Brakenburg’. In het plan wordt rekening gehouden met de bouw van een 3-klassige kleuterschool en een 6-klassige lagere school.
Ook dient melding gemaakt te worden van de aankoop van de puffabriek. Na langdurige onderhandelingen is de eigenaar D. Verhoeve uit Veere uiteindelijk bereid z’n fabriek te verkopen voor f 65.000. De gemeenteraad wijst echter het verzoek van de eigenaar om vergoeding van planschade af. Het gebouw van de voormalige vismeelfabriek wordt verhuurd: de zuidwestelijk gelegen loods ter grootte van 230 m2 voor f 3.000 per jaar aan de firma L. Mieras & Co. te Yerseke en de fabricageruimte ter grootte van 190 m2 voor f 500 per jaar aan J.A. Witte, Lantsheerweg 5.
Wat ook een grote verbetering betekent is de sluiting per 1 maart van de vuilnisstortplaats aan het ‘zwarte padje’ ofwel de Steigerweg. Hier was een onhoudbare toestand ontstaan. De stortplaats wordt vooral gebruikt voor het storten van grof vuil en in het bijzonder van visafval en krioelt van de ratten. Voor het visafval komt er aan de Singel op het terrein van gemeentewerken een container waarin bedrijfsafval kan worden gestort.
Na zovele jaren gebruik voor de handel in vis wordt de vishal aan het Stationsplein in februari aan z’n bestemming onttrokken. Tot nu toe werd deze verpacht aan vishandelaren. Vanaf nu huurt de Woningbouwvereniging het gebouwtje voor f 100 per jaar.
In de begroting voor 1974 neemt de gemeenteraad een bedrag van f 400.000 op voor de verbouw en uitbreiding van het gemeentehuis. Het gebouw voldoet in geen enkel opzicht meer aan de eisen van de tijd.
* * *
In mei besluit de gemeenteraad op voorstel van burgemeester en wethouders om over te gaan tot de uitgifte van een mededelingenblaadje onder de naam ‘Raadhuisklanken’. Het blaadje zal op de gemeentesecretarie worden vervaardigd en een omvang hebben van 4 pagina’s en het zal 6 maal per jaar verschijnen.
De gemeenteraad juicht dit initiatief van harte toe. Al zovele jaren was dit een vurige wens van de gemeenteraad.
In april koopt de gemeenteraad de monumentale boerderij ‘Brakenburg’ met circa 20 hectaren land aan van de heer Van Huffel te Drongen in België voor de prijs van f 542.250. Deze boerderij, bereikbaar met een toegangspad vanaf de Singel, behoorde in het midden van de 18e eeuw toe aan de familie Van Citters. De raadpensionaris van Zeeland, Mr. Willem Aarnoud van Citters, trok zich destijds in alle rust terug op deze hofstede.
De aankoop is noodzakelijk vanwege het nieuwe uitbreidingsplan ‘Brakenburg’. De gemeenteraad krijgt de verzekering dat het niet de bedoeling is de hofstede ‘Brakenburg’ te slopen. De pacht van het hof ‘Brakenburg’ met L. Dieleman wordt ontbonden. Ook het nabijgelegen landgoed ‘Klein Waayenburg’ zal onveranderd kunnen voortbestaan.
Ook de huisjes bij de scheepswerf worden aangekocht vanwege de straatverbetering in het kader van het saneringsplan. Het pand Zuidwal 30 wordt aangekocht van mevrouw A. de Voogd voor f 9.650. Zij betrekt de woning Markt 5. Jarenlang was Jane een bekende verschijning in Arnemuiden met haar friteswagentje.
Eveneens koopt de gemeente het pand Zuidwal 5 aan van de welbekende Hugo Bliek voor f 7.340. Ook Uuge Bliek was een zeer bekende verschijning in de straten van Arnemuiden, met de omroepersbel of met z’n zwarte tenue en hoge hoed als begrafenisdienaar.
Van belang is dit jaar de uitbreiding van het gemeentelijke zwembad. Door de opheffing van de speeltuin is het mogelijk het speeltuinterrein bij het zwembad te trekken, evenals het perceel tussen het bestaande bad en het Schuttershof. Het bestuur van de voormalige speeltuinvereniging besluit het kassaldo van f 4.000 aan de gemeente te schenken voor speelwerktuigen voor de uitbreiding van het zwembad en de peuterspeelzaal in ‘het Poldertje’.
Nu de 24 woningwetwoningen in het Tuindorp tot stand zijn gebracht besluit de gemeenteraad in november ook een krediet van f 155.000 beschikbaar te stellen voor de reconstructie van het Tuindorp. Weliswaar in zekere zin een verbetering, maar toch wel een ingrijpende ingreep in het oude stads- en stratenpatroon is de verkoop van het binnenterrein tussen de Lionstraat en de Nieuwstraat aan J. van Belzen voor de bouw van autoboxen. Vroeger was dit binnenterrein een fraai gebied met fruitbomen en moestuinen.
* * *
Nog andere voorzieningen worden tot stand gebracht.
Zo laat de voetbalvereniging een kantine bouwen op het sportterrein aan de Van Cittersweg. Ze krijgt daarvoor een renteloze lening van de gemeente van f 20.000.
De mosselconservenfirma Mieras & Co. te Yerseke verzoekt om een perceel grond, gelegen vóór het terrein van de voormalige kolenvereniging, te mogen kopen. Maar de gemeenteraad beslist anders. Dit perceel wordt verkocht aan de heer S.C. Klaasse.
De conservenfabriek veroorzaakt overigens vele klachten van de inwoners van het Tuindorp over stankoverlast. De burgemeester wijst er op dat op het terrein van Mieras een nieuwe loods is gebouwd, waarin het koken van de kokhanen zal worden ondergebracht. Hiervoor dient een Hinderwetvergunning te worden verleend.
Helaas verloopt de exploitatie van het bejaardencentrum Te Mortiere niet goed. De administratie van de Stichting Dienstverlening verkeert volledig in een impasse.
De gemeenteraad verleent een krediet van f 85.000 voor het bestekklaar maken van de aanleg van een rioolpersleiding naar het pompstation te Middelburg.
In uitbreidingsplan ‘het Poldertje’, achter de woningen aan de Prinses Margrietstraat en de Oranje-Nassaustraat, komt dit jaar ook een peuterspeelzaal. De gemeenteraad stelt hiervoor f 4.500 beschikbaar.
Ook wordt geld uitgetrokken voor de aanleg van een speelveld aan de Noordwal. Ook de uurwerkverlichting van de kerktoren is aan vernieuwing toe. Hiervoor verleent de gemeenteraad een krediet van f 3.600.
De fanfarevereniging Arne’s Genoegen viert in augustus haar 75-jarig jubileum. Een tiental muziekverenigingen uit Walcheren en Zuid-Beveland werkt zaterdag 25 augustus mee aan een reeks concerten, rondwandelingen en uitvoeringen. Vol trots presenteert het muziekkorps de nieuwe uniformen, waarvoor het geld grotendeels bijeen is gebracht door acties onder de bevolking en giften van bedrijven. Ook het gemeentebestuur blijft niet achter en geeft een renteloze lening van f 3.000 voor de aanschaf van de nieuwe uniformen. De vereniging heeft zelf het hoge bedrag van f 6.300 bijeengebracht.
Niet alleen de muziekvereniging, maar ook het korps van de vrijwillige brandweer krijgt nieuwe uitgaansuniformen. Hiervoor stelt de raad een krediet beschikbaar van f 4.700.
Maar helaas, ondanks alle aanzienlijke verbeteringen in de gemeente, verandert er weinig aan de baldadigheid van de jeugd. Voortdurend leidt dit tot klachten in de gemeenteraad.
* * *
De 71-jarige voorzitter Merien Siereveld trekt bij het 50-jarig bestaan van de visserijvereniging ‘Draagt Elkanders Lasten’ op 26 mei van leer tegen de plannen om de vissershavens in Zeeland te concentreren: ‘Wat ons zeer beangstigd heeft is de concentratie van de vissershavens. Het is wel het grootste strijdpunt geweest, dat we in heel de 50-jarige geschiedenis van onze vereniging hebben gehad. Ik zal vechten tot mijn laatste druppel bloed om Vlissingen als thuishaven te behouden’. Maar hij blikt ook terug op meer dan 50 jaar ervaring als vissersman en belangenbehartiger van de visserij: ‘In het 50-jarig bestaan van de vissersvereniging is er wel het een en ander veranderd. In 1928 waren er scheepjes met een motor van 28 pk. Nu is er een in bestelling van 1400 pk. Ik ben altijd trots als ik die schepen aan de wal zie liggen’.
De vissersvloot bestaat dit jaar uit 13 schepen met een totaalvermogen van 6210 pk, waarvan 1 schip van 900 pk, 11 met in totaal 5160 pk en 1 van 150 pk. De Vlissingse vloot bestaat uit 7 motorkotters.
* * *
In de Hervormde gemeente is er nog steeds een grote toeloop van kerkgangers. Toch zijn er ook dikwijls spanningen merkbaar rondom de persoon van de predikant ds. G. Post. In december wordt de kerkenraad uitgebreid met twee ouderlingen: M. van Belzen en J. Ventevogel.
Mede dankzij de bezielende activiteiten van de predikant worden tal van verbeteringen aangebracht in het kerkgebouw, de consistorie en de pastorie. In de loop van het jaar wordt een nieuw verenigingsgebouw tot stand gebracht. Voor het in deze jaren opgebloeide verenigingsleven is dit een uitkomst.
