1958

In december komt een einde aan het vierde kabinet-Drees, een coalitie tussen PvdA, KVP, ARP en CHU. De aanleiding tot de val van het kabinet is het conflict tussen de regeringspartijen over het fiscale beleid van minister Hofstra van Financiën. Het laatste kabinet-Drees gaat de geschiedenis in vanwege de regeling van de oudedagsvoorziening (de AOW), de algemene weduwen- en wezenwet (de AWW) en de kinderbijslag.

1958 wordt ook beheerst door de problemen met Nieuw-Guinea. Het kabinet-Drees treft militaire maatregelen voor de verdediging van dit Nederlandse rijksgebied. Minister van Defensie C. Staf wijzigt de Dienstplichtwet. Dienstplichtigen kunnen nu zonder hun instemming naar Nieuw-Guinea worden uitgezonden. Ook militairen uit Arnemuiden worden naar Nieuw-Guinea uitgezonden.

Of het iets met de internationale ontwikkelingen te maken heeft? In elk geval liggen vele maanden zes enorme (voormalige) Griekse vrachtschepen op het Sloe. Op de voorgrond de schaapskudde van het Hof de Oranjepolder op de schorren aan het Sloe.
Of het iets met de internationale ontwikkelingen te maken heeft? In elk geval liggen vele maanden zes enorme (voormalige) Griekse vrachtschepen op het Sloe. Op de voorgrond de schaapskudde van het Hof de Oranjepolder op de schorren aan het Sloe.

Omstreeks deze tijd doen ook andere nieuwe dingen hun intrede zoals goedkope pocketboeken, de zogenaamde ‘hoela-hoep’ voor de spelende jeugd, de DAF 600 waarmee niet geschakeld hoeft te worden, het besef dat roken van sigaretten slecht is voor de gezondheid, de intrede van de gehuwde vrouw op de arbeidsmarkt, de maximum snelheid binnen de bebouwde kom, de opmars van de televisie in de huiskamer, het optreden van de zogenaamde ‘nozems’, enzovoorts.

Schaapherder M. van Iwaarden met z 'n kudde van het Hof de Oranjepolder aan de zeedijk van het Sloe in de buurt van het rode torentje met het kustlicht. Hier bevindt zich nu ongeveer Het Zilveren Schor. Vroeger was het krekengehied achter de zeedijk een domein voor de jeugd om over de kreken te springen, eieren te zoeken of schelpen te rapen. Maar ook voor enkele oude Arnemuidse vissers om zeekraal en lamsoren te snijden.
Schaapherder M. van Iwaarden met z 'n kudde van het Hof de Oranjepolder aan de zeedijk van het Sloe in de buurt van het rode torentje met het kustlicht. Hier bevindt zich nu ongeveer Het Zilveren Schor. Vroeger was het krekengehied achter de zeedijk een domein voor de jeugd om over de kreken te springen, eieren te zoeken of schelpen te rapen. Maar ook voor enkele oude Arnemuidse vissers om zeekraal en lamsoren te snijden.
Op de werf is er altijd bedrijvigheid. Daar worden de vissersschepen opgekalefaterd of nieuwe hoogaarzen gebouwd. Hier wordt de romp geteerd. Vanaf het Schorretje kijkt de jeugd toe. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
Op de werf is er altijd bedrijvigheid. Daar worden de vissersschepen opgekalefaterd of nieuwe hoogaarzen gebouwd. Hier wordt de romp geteerd. Vanaf het Schorretje kijkt de jeugd toe. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

* * *

Burgemeester W.H. van der Heide geeft tijdens de eerste vergadering van het nieuwe jaar een terugblik op 1957. Het was een jaar van internationale spanningen, met name in Indonesië. Ook voor Arnemuiden was het geen rooskleurig jaar. In tegenstelling tot vorige jaren was de visserij matig vanwege de geringe vangsten. Door de financiële moeilijkheden in Frankrijk werd de invoer van garnalen gedeeltelijk stop gezet.
Ook de landbouw boekte slechte resultaten door de matige opbrengst van de suikerbieten en aardappels. De afgekondigde bestedingsbeperking was ongunstig voor diverse bedrijfstakken. Vanwege de door het rijk opgelegde financiële beperkingen konden het sluitstuk van de riolering, de woningbouw en de nieuwe openbare school niet gerealiseerd worden. Wel kon met het uitbreidingsplan ‘het Poldertje’ een begin worden gemaakt. Een belangrijk besluit was ook de aankoop van de landbouwschuur aan het Schorretje voor brandweergarage.
Vermeldenswaard is dat er in 1957 opmerkelijk weinig inwoners overlijden. Het overlijdensboek van de burgerlijke stand vermeldt slechts zes namen. Van de overledenen noemen we:

23/1 Johanna de Ridder wv C. Meerman (84 jr); 8/2 Catharina Bliek wv Janis Jan Wijkhuis (81 jr); 7/3 Clasina van Belzen ev Johannis van Belzen (58 jr); 16/7 Izaäk Jasperse ev Lena Marteijn (79 jr); 11/8 op zo jonge leeftijd, Willem Marteijn, zoon van A. Marteijn en C. Labruyère (10 jr); 22/8 Maria Meerman wv Daniël Caljouw (66 jr); 30/9 Daniël van Belzen wv Tannetje van de Voorde (82 jr); 22/10 Job van Belzen (61 jr); 18/12 Wilhemina Jacobusse ev Laurens Kramer (80 jr).

De Hervormde kerkbode vermeldt: ‘Het is een merkwaardig verschijnsel, dat er in het jaar onzes Heeren 1958 tot nu toe zoveel kinderen zijn geboren terwijl er zo weinig sterfgevallen zijn voorgekomen. De laatste begrafenis, die wij hebben geleid, was in het vroege voorjaar, op 10 maart. ‘t Leek alsof de dood de mens vergeten had en dat het graf opgehouden had zijn mond open te doen’.

* * *

Ook bij het reparatiebedrijf voor scheepsmotoren aan het Schorretje heeft eigenaar Knolle volop werk. Hier ligt de ARM 24 te wachten op revisie van de motor.
Ook bij het reparatiebedrijf voor scheepsmotoren aan het Schorretje heeft eigenaar Knolle volop werk. Hier ligt de ARM 24 te wachten op revisie van de motor.

In juli zijn er verkiezingen voor de gemeenteraad. Hieraan doen zes partijen mee: 1. P.v.d.A. (lijsttrekker J. Allaart); 2. Gemeentebelang (lijsttrekker J. Polderdijk); 3. Algemeen Belang (lijsttrekker J. Siereveld Jzn); 4. A.R.P. (lijsttrekker K.J. Steketee); 5. C.H.U. (lijsttrekker C. van Hemert) en 6. S.G.P. (lijsttrekker J.L. Joosse). Ondanks de heftige verkiezingstrijd komt er geen verandering in de zetelverdeling. Het ARP-raadslid Chr. Dekker maakt plaats voor K.J. Steketee. Dekker behartigde steeds de belangen van de Kleverskerkse gemeenschap. Voor bakker Steketee betekent dit het begin van een jarenlange raadsperiode.
In de nieuwe gemeenteraad nemen zitting de heren J. Allaart (PvdA), Joh. van Belzen (SGP), C. van Hemert (CHU), J.L. Joosse (SGP), G. Siereveld (Algemeen Belang), Joz. Siereveld (Algemeen Belang) en K.J. Steketee (ARP).
Bij de wethoudersverkiezingen behalen Joz. Siereveld en C. van Hemert een krappe meerderheid.

De gemeenteraad buigt zich in 1958 intensief over de gemeentelijke herindeling op Walcheren. Er komt in januari een voorstel van Gedeputeerde Staten tot samenvoeging van de gemeenten Arnemuiden en Nieuw- en Sint Joosland. Raadslid J.L. Joosse toont zich een vurig pleitbezorger voor de historische stadsrechten van Arnemuiden. Hij zegt ‘zich met hand en tand te verzetten tegen samenvoeging in verband met de verschillende geaardheid van beide gemeenten’. De gemeenteraad spreekt in meerderheid uit tegen samenvoeging te zijn. En als de samenvoeging doorgaat, dan moet Arnemuiden met haar 2813 inwoners (Nieuwland heeft er 1241) de hoofdplaats worden.

Op de 24e februari om 9 uur bezoeken de Minister van Binnenlandse Zaken mr. Struicken, de Commissaris van de Koningin Jhr. mr. A.F.C. de Casembroot en enkele leden van Gedeputeerde Staten het Stadhuis van Arnemuiden. Vooraf krijgt het gezelschap een toelichting op het uitbreidingsplan. Van de 400 in ‘het Poldertje’ geplande woningen is al 1/3 gedeelte (circa 120 woningen) in aanbouw. Een volgende fase voor de bouw van 65 woningwetwoningen is intussen besteksklaar.
Tijdens het bezoek ontspint zich een aardige discussie tussen de minister en het SGP-raadslid J.L. Joosse. Joosse zegt de mening van de meerderheid van de gemeenteraad niet te onderschrijven. Hij vindt deze houding niet positief genoeg. Men had een krachtig ‘neen’ moeten laten horen. ‘Hetgeen dat al zoveel eeuwen bestaat, moet men laten voortbestaan. Men moet dit niet wegnemen uit materiële overwegingen. Ook in een kleine gemeente is bestuursmogelijkheid aanwezig’.
Minister Struicken wijst Joosse op de groei van de gewesten tot de eenheidstaat in de vorm van het Koninkrijk der Nederlanden. Ook in Europa zijn grotere gemeenschappen ontstaan. Hij zegt: ‘Men zal moeten toegeven dat deze ontwikkeling toch ook door God zo gewild is’. Maar raadslid Joosse merkt op ‘dat, toen Nederland klein was, God grote wonderen heeft verricht. Nu dreigt ons land verloren te gaan in de grote volkerenmassa’. Hij is ervan overtuigd dat de herindeling een zwarte bladzij dreigt te worden in de historie van de Walcherse gemeenten.
Als na verloop van tijd de burgemeester een bezoek brengt aan minister Struicken in Den Haag verzoekt deze ‘de hartelijke groeten te doen aan meneer Joosse’.

Een andere belangrijke gebeurtenis binnen het gemeentehuis is het eervol ontslag van P. Ventevogel en z’n echtgenote als conciërge-echtpaar. Ventevogel en z'n vrouw worden hartelijk dank gezegd ‘voor de langdurige diensten, op zo'n loffelijke wijze voor de gemeente verricht’.

* * *

Dit jaar zijn de werkzaamheden voor het bouwrijp maken van het uitbreidingsplan ‘het Poldertje’ in volle gang. De burgemeester vraagt de raadsleden schriftelijk hun mening kenbaar te maken over de straatnamen van zes nieuwe straten in het uitbreidingsplan. De straat evenwijdig lopend aan het Oude Gat krijgt de toepasselijke naam ‘Oude Havenstraat’. Raadslid Joosse zegt zich hiervoor ‘te hebben laten voorlichten door oud-gemeenteontvanger A. Buys’. De andere straten worden genoemd: Radermacherstraat (naar de ambachtsheer van Nieuwerkerke), Schorerstraat (naar een oud-burgemeester), De Manstraat (naar een beroemde dokter die zich verdienstelijk maakte voor Arnemuiden), Luteynstraat (naar de eigenaar van de vroegere visdrogerij) en Mansfeldstraat (naar het nabij gelegen Mansfeldse kerkhof).
Diverse percelen grond in het uitbreidingsplan worden aan particulieren verkocht voor woningbouw. In totaal wordt begonnen met de bouw van 22 huizen voor particulieren; 10 woningen worden dit jaar voltooid.
Zeer teleurstellend is echter dat er dit jaar geen enkele woningwetwoning wordt toegewezen, niettegenstaande de woningnood zo ernstig is.

* * *

Ook het saneringsplan komt steeds meer in zicht. In een besloten vergadering op de 10e september krijgt de gemeenteraad een uiteenzetting op het plan van Ir. Van Tol van het architectenbureau Kuiper en De Ranitz te Rotterdam en de directeur van de Centrale Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht J.D.P. de Smit.
Het plan houdt in dat niet minder dan 90 krotwoningen zullen worden gesaneerd en gesloopt. De meerderheid van de gemeenteraad gaat graag akkoord met het plan en neemt daardoor een historisch besluit om de oude kern grotendeels te vernieuwen. Alleen wethouder Van Hemert is tegen. Raadslid Allaart zegt ‘niet te begrijpen dat een van de wethouders tegen stemt zonder motivering’. Volgens Van Hemert is het plan financieel niet uitvoerbaar voor de gemeente.

* * *

Ook de nieuwbouw van de openbare lagere school krijgt vastere vormen. In januari komt de verheugende mededeling van de inspecteur van het lager onderwijs dat het nieuwbouwplan is goedgekeurd. Met groot genoegen gaat de gemeenteraad in maart een geldlening aan van f 240.000 voor de bouw van de nieuwe school. Op 19 juni vindt de aanbesteding plaats. En zo neemt na jaren van voorbereiding de bouw in het najaar een aanvang.
Een waarlijk zwarte bladzijde in het notulenboek is de uitvoerige en heftige discussie over het leggen van de eerste steen. Moet er nu wel of geen eerste steen gelegd worden? En moet de gemeente die eerste steen betalen of de oudercommissie? En wie moet dan die eerste steen leggen: de burgemeester of wethouder Siereveld als lid van de oudercommissie? Het zou werkelijk beschamend zijn hierover verder uit te weiden. Sommige raadsleden zoals Allaart en Joosse geven blijk van een zakelijke en nuchtere opstelling.

In de ijzige wintermaanden ligt de Arnemuidse vloot in ruste in de haven van Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
In de ijzige wintermaanden ligt de Arnemuidse vloot in ruste in de haven van Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

* * *

Verbazingwekkend zijn soms de discussies in de gemeenteraad. In de vergadering van 29 oktober vindt een uitgebreide discussie plaats of er nu wel of niet gerookt mag worden tijdens de raadsvergaderingen. En als er sigaren gerookt worden, moet de gemeente die dan betalen of moeten de raadsleden deze zelf meebrengen. Sommigen betogen dat het roken van sigaren de gezelligheid tijdens de raadsvergaderingen verhoogt. Maar de langer zittende raadsleden verklaren dat het vroeger gezelliger was in tegenstelling tot nu, nu er volop sigaren gerookt worden. Raadslid Joosse zegt ervan: ‘Ik ben bijna 11 jaar raadslid en dit (het roken) dateert van de laatste jaren. Vroeger had men gezelliger vergaderingen dan tegenwoordig. Daar kan een sigaar niets aan veranderen’. Maar burgemeester Van der Heide verklaart: ‘Je moet de mensen toch ontvangen met een kop koffie en een sigaar. Dat bevordert de sfeer’.
Niettegenstaande dat de raadsvergaderingen veelal gehuld zijn in sigarenrook, heeft geen van de raadsleden behoefte om van de gelegenheid gebruik te maken algemene beschouwingen te houden.
In deze jaren is het roken van sigaren een algemene bezigheid van de Arnemuidse vissersbevolking. Vele van de mannelijke inwoners liepen onafscheidelijk over straat met een sigaar met een kleurig sigarenbandje. Deze rookwaren kocht men meestal in het tabakwinkeltje van Bas Marteyn aan de Langstraat 65. In dat gezellige winkeltje kon men trouwens ook onovertroffen stokvis en zoute vis kopen!

De vloot vaart uit. Het wordt een goed garnalenjaar: dubbel zoveel garnalen als in 1957. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
De vloot vaart uit. Het wordt een goed garnalenjaar: dubbel zoveel garnalen als in 1957. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

* * *

Ook kan melding gemaakt worden van andere verbeteringen in de gemeente. In de gemeenteraad wijst raadslid Allaart op de gebrekkige toestand van het verenigingsgebouw aan de Burgemeester Langebeekestraat. Hij pleit er voor samen met het bestuur van het verenigingsgebouw de mogelijkheid van uitbreiding of modernisering te bezien.
Dit raadslid vraagt ook de mogelijkheid van een nieuwe muziektent te onderzoeken. Het gemis van een fatsoenlijke tent is zeer groot. De burgemeester zegt toe zich hier persoonlijk voor te zullen inzetten.
Op aandrang van de oudercommissie van de openbare school wordt besloten om in de directe nabijheid van de in aanbouw zijnde nieuwe openbare lagere school een woning voor het schoolhoofd te bouwen. In december stelt de gemeenteraad hiervoor een krediet beschikbaar van f 21.033. Toch ontlokt ook dit felle kritiek en afkeuring uit de gemeenteraad, met name van de raadsleden Allaart, Joosse en Steketee, op de handelwijze van het dagelijks bestuur van de gemeente.

Verheugend nieuws is ook dat architect Jobse een plan heeft ontworpen voor de bouw van een nieuwe kleuterschool. Deze zal verrijzen aan een zijstraat van de Schoolstraat, de Van Vollenhovestraat.
Ook de huisvesting van de bejaarden heeft de aandacht. De burgemeester deelt de gemeenteraad mee dat het college van burgemeester en wethouders de haalbaarheid hiervan aan het onderzoeken is. In het uitbreidingsplan is hiervoor plaats gereserveerd achter de Schoolstraat.

Dit jaar wordt ook grond aan de Zuidwal verkocht aan de Vereniging Het Groene Kruis voor de bouw van een wijkgebouw.
Vermeldenswaard is eveneens dat een groot aantal vissers in een zogenaamd gsw-object (met financiële medewerking van de departementen van Landbouw en Sociale Zaken) tijdens de ‘magere maanden’ in de visserij werkzaamheden voor de gemeente verricht. Zo worden de terreinen van de zuiveringinstallatie en langs de Singel beplant, wat een grote verbetering is voor het aanzien van de gemeente.

* * *

Altijd weer een schilderachtig en levendig tafereel in de haven van Veere (Uit collectie Jhr. W.L den Beer Poortugael, Veere).
Altijd weer een schilderachtig en levendig tafereel in de haven van Veere (Uit collectie Jhr. W.L den Beer Poortugael, Veere).

Voor het eerst pacht, na vele tientallen jaren, Joos Marteyn niet meer de vishal aan het Stationsplein. Voor de komende drie jaren gaat nu het westelijk gedeelte naar J. van Belzen en het zuidelijk gedeelte naar Jac. de Ridder.

De personeelswisselingen aan de openbare lagere school blijven onverminderd doorgaan. Dit jaar vertrekken de onderwijzers G. Lammers en C.J. Jansen en de onderwijzeres J.C. Delvoye. In hun plaatsen worden benoemd C. van Leeuwen uit Rotterdam, J.N. de Vroom uit Utrecht en juffrouw A.A. Maasdam uit Vlissingen.
Ook treedt het nieuwe schoolhoofd, de heer B.J. van der Velde, tot nu hoofd van de openbare school te Driewegen, in functie. Hij is warm aanbevolen door de inspecteur van het lager onderwijs.

Zorgen zijn er ook dit jaar over het baldadige gedrag van een gedeelte van de jeugd. Burgemeester Van der Heide zegt dat overwogen zou kunnen worden ‘een commissie te vormen om de mogelijkheden voor de opvoeding van de jeugd te onderzoeken’. Maar later, in juli, wijst ook raadslid Gerard Siereveld op het gedrag van de jeugd tijdens de samenkomsten van het Leger des Heils (deze vonden plaats in een grote witte tent op het terrein van het uitbreidingsplan). De burgemeester wijst er echter op dat ‘de politiek hulp aanbood, maar dit werd door het Leger des Heils niet aanvaard’.
In september wordt op initiatief van de burgemeester een commissie ingesteld voor ‘de problematiek van de jeugd’.

Ook maakt de Arnemuidse bevolking zich zorgen over het lot van H. Jobse (‘Ubrecht Kerkuul’), de als een kluizenaar in een van de gemeentehuisjes aan het begin van de Lionstraat wonende alleenstaande man. Begin juni deelt de burgemeester de gemeenteraad mee dat Ubrecht in het ziekenhuis is opgenomen. Getracht zal worden hem in een inrichting onder te brengen. Maar enkele maanden later komt bericht dat Ubrecht naar Arnemuiden wil terugkeren. De gemeenteraad dringt er op aan de drie huisjes aan de Lionstraat met de meeste spoed voor bewoning ongeschikt te maken. Hubrecht mocht nadien nog een aantal jaren in Der Boede opgenomen worden. Arnemuidenaren die familieleden in Der Boede bezochten zagen hem meestal zitten ‘als meneer gekleed’. Z'n laatste jaren zijn wellicht de beste geweest!

* * *

Voor de visserij is 1958 een gunstig jaar. Heeft de garnalenvisserij voor de Arnemuidse vissers te Veere gedurende het eerste halfjaar geen overschot, vanaf september breken gunstige tijden aan. Niet alleen worden bijna dubbel zoveel garnalen gevangen als in 1957 (533.640 kilo met een opbrengst van ƒ 785.778); er wordt ook veel vis gevangen: 50.470 kilo haring, 21.968 kilo schol en 23.458 kilo tong. Door de gunstige prijs voor de garnalen, maar zeker ook door de bijvangst van vis, is de totale besomming ƒ 994.934. De vloot neemt toe tot 22 kotters met een totaalvermogen van 1320 pk.

* * *

Op 24 januari is het een bijzondere dag voor de Hervormde gemeente als in de avonduren de nieuw gebouwde consistorie en het verenigingslokaal officieel in gebruik worden genomen.

Onder de herderlijke zorg van ds. M. Verweij komt het kerkelijke gemeenteleven tot opbloei. Welk een verschil met het begin van de vijftiger jaren met alle problemen en zorgen van de vacante periode. De zondagse kerkdiensten worden weer druk bezocht. Welk een zeldzaam gezicht was het in die jaren op de Markt van alle kanten de kerkgangers te zien aankomen, bijna alle vrouwen in de bonte klederdracht, vele mannen nog in stemmig zwart of vissersdracht.

De bekende ds. J.P. Verkade schrijft, na een zondag in Arnemuiden gepreekt te hebben, in z'n kerkbode:

De laatste zondag brachten we door in Arnemuiden. Het lijkt daar wel op een historische zondag als de vrouwen met hun grote Zeeuwse kappen op naar de kerk komen. Een mooi gezicht de vrouwen met de witte kappen in het middenstuk en aan de beide zijkanten de mannen in het zwart. Ze zingen daar zeldzaam mooi. Niet te vlug en niet te langzaam en allen precies gelijk. O wat klonk dat eerbiedig. Het was alsof je één stem hoorde. Daar waren geen vooruitzingers en ook geen nakomers.

1959

Op 19 mei treedt een nieuwe regering aan, het kabinet-De Quay. Aan dit kabinet nemen deel de KVP, ARP, CHU en VVD. Bekende ministers in dit kabinet zijn, naast de premier dr. J.E. de Quay, Luns van Buitenlandse zaken, Toxopeus van Binnenlandse zaken, Zijlstra van Financiën, Cals van onderwijs, mevrouw Klompé van maatschappelijk werk, Van Aartsen van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid en De Pous van Economische zaken.

Voor het laatst houdt burgemeester W.H. van der Heide in januari zijn nieuwjaarsrede. Als wapenfeiten van het afgelopen jaar noemt hij: de ingebruikname van de nieuwe brandweergarage aan het Schorretje, de start van de nieuwbouw van de openbare school en de vaststelling van het saneringsplan.
Toch was 1958 over het algemeen somber. Hoewel het voor de landbouw een goed jaar was, had de visserij een zware dobber. Vooral in de periode april tot en met augustus waren de besommingen zeer laag of niet lonend. De laatste maanden hebben gelukkig wel wat goed gemaakt. Het inwonertal steeg met 19 personen en is nu 2832.
Zeer teleurstellend was dat er geen enkele woningwetwoning werd toegewezen.

Een vertrouwde verschijning, deze visvrouw uit Arnemuiden, bij het Bellamypark te Vlissingen. Enkele tongetjes worden schoongemaakt.
Een vertrouwde verschijning, deze visvrouw uit Arnemuiden, bij het Bellamypark te Vlissingen. Enkele tongetjes worden schoongemaakt.

* * *

In het najaar wordt Van der Heide benoemd tot burgemeester van Bunschoten/Spakenburg, eveneens een visserijgemeente. Hij diende Arnemuiden als burgemeester van 16 maart 1954 tot 11 november 1959. In zijn afscheidsrede op 11 november noemt hij als reden van zijn sollicitatie de te kleine ambtswoning. De grootte van zijn gezin en de dure tijdsomstandigheden waren voor hem aanleiding om naar promotie te streven.
Hij merkt op dat de taak van burgemeester in Arnemuiden niet in alle opzichten gemakkelijk is. Niettemin was de samenwerking steeds aangenaam en de vergaderingen verliepen veelal in gezellige sfeer.

De raadszaal in het gemeentehuis zit vol bij deze officiële gebeurtenissen. In deze tijd hangen de eeuwenoude wapens naast de schilderstukken aan de muren in de raadszaal. Links ambtenaar ter secretarie J. de Klerk en rechts de echtgenotes van de raadsleden Schuit (in klederdracht) en De Ridder.
De raadszaal in het gemeentehuis zit vol bij deze officiële gebeurtenissen. In deze tijd hangen de eeuwenoude wapens naast de schilderstukken aan de muren in de raadszaal. Links ambtenaar ter secretarie J. de Klerk en rechts de echtgenotes van de raadsleden Schuit (in klederdracht) en De Ridder.

Ook memoreert hij z'n vele besprekingen in het belang van de visserij vanwege de uitvoering van de Deltawerken. Een sterke organisatie acht hij voor de vissers van het grootste belang.

Wethouder Joz. Siereveld spreekt als loco-burgemeester de scheidende raadsvoorzitter toe. Hij overhandigt hem namens de gemeenteraad en het personeel een kopergravure. Daarna houden wethouder C. van Hemert en de raadsleden J.L. Joosse, Joh. van Belzen, G. Siereveld en K.J. Steketee nog toespraken. Vervolgens voeren niet minder dan 19 sprekers het woord: secretaris F.M. Geluk, burgemeester J.L. Dregmans, oud-secretaris J.J. Huyssen, wethouder J. Siereveld, inspecteur A.A. Leenhouts, L.P. van Oorschot, H. Strating, burgemeester Den Beer Poortugaal, J.A. Geelhoed, ds. M. Verwey, ds. H.K. Poelman, J. Polderdijk, Jb van Belzen, C. Mulder, N. de Vos, A. Kodde, J.P. de Jonge, J.J. Boone en mevrouw Provoost.

Als loco-burgemeester treedt vanaf nu wethouder Joz. Siereveld op. Raadslid Joosse vraagt in december aan beide wethouders of ze toch wel goed op de hoogte zijn van alle plannen b.v. van het verenigingsgebouw. Onthullend is als uit het antwoord van Siereveld en Van Hemert blijkt dat dit niet zo is; ze werden in de uitvoering er nogal eens buiten gehouden.

In december besluit de gemeenteraad dat de raadsnotulen voortaan in gestencilde vorm zullen verschijnen.

Met instemming neemt de gemeenteraad er kennis van dat Arnemuiden en Nieuw- en Sint Joosland ieder zelfstandig zullen blijven. Men is verheugd dat het standpunt van de raad zoals dit kenbaar gemaakt is aan de Minister van Binnenlandse Zaken en het college van Gedeputeerde Staten in alle opzichten is overgenomen.
In het voorjaar vertrekt de 1e ambtenaar ter secretarie, de heer J. Kruysse. In zijn plaats benoemt de gemeenteraad tot commies ter secretarie de heer C. Geus uit Hoedekenskerke. Hij wordt beëdigd als waarnemend gemeentesecretaris.

Opnieuw, nu door raadslid Joh. van Belzen, wordt vanuit de gemeenteraad aangedrongen op het laten verschijnen van een gemeentelijk voorlichtingsblad. De burgemeester maakt zich er van af door te zeggen dat het college er niet veel voor voelt vanwege de kosten.

* * *

Nog een foto van bovenmeester Van der Graaff met z'n klas bij de oude school aan de Schoolstraat omstreeks 1937.
Nog een foto van bovenmeester Van der Graaff met z'n klas bij de oude school aan de Schoolstraat omstreeks 1937.

Op 16 januari overlijdt op 80-jarige leeftijd ‘meester’ J.J.C. van der Graaff, het vroegere hoofd van de Christelijke lagere school. Vanaf de twintiger jaren was hij al aan de school verbonden. Deze markante persoon genoot veel achting in de gemeente en nam een zeer grote plaats in bij vele Arnemuidenaren. Hoevelen bewaarden aan hun schooltijd goede herinneringen aan meester Van der Graaff! Hij wordt te Arnemuiden begraven.

De oude Johanna (Wan) Theune-Adamse viert op 13.9.1958 haar 90e verjaardag temidden van haar vier zonen (v.l.n.r Adriaan, Bram, Jacob en Jan Theune) en haar zes dochters (v.l.n.r. Jacoba, Mien, Cornelia (Kee), Johanna (Wan), Pie (eveneens met de oude Arnemuidse muts) en Janna Theune. Op 9.4.1959 is deze hoogbejaarde weduwe overleden.
De oude Johanna (Wan) Theune-Adamse viert op 13.9.1958 haar 90e verjaardag temidden van haar vier zonen (v.l.n.r Adriaan, Bram, Jacob en Jan Theune) en haar zes dochters (v.l.n.r. Jacoba, Mien, Cornelia (Kee), Johanna (Wan), Pie (eveneens met de oude Arnemuidse muts) en Janna Theune. Op 9.4.1959 is deze hoogbejaarde weduwe overleden.

Maar ook vele anderen overlijden, sommige zeer bekende personen in de Arnemuidse gemeenschap, ook sommigen op het onverwachts in de kracht van hun leven:
16/1 de oude bovenmeester Johannis Jacobus Catharinus van der Graaff ev Adriana de Hamer (80 jr); 2/3 de schaapherder van het Hof in de Oranjepolder Marinus van Iwaarden ev Hendrika Schrier (52 jr); 19/3 Adriana Dingemanse wv Willem van Belzen (61 jr); 23/3 Joos Baaijens ev Adriana de Jonge (72 jr); 6/4 Marinus Vader wv Leuntje Dobbelaar (86 jr); 8/4 Adriana van Sorge wv Karel Crucq (82 jr); 9/4 de hoogbejaarde Johanna Adamse wv Adriaan Theune (90 jr); 11/4 Pieternella Janse wv Pieter van de Broeke (87 jr); 22/4 Grietje de Ridder (26 jr); 22/6 Pieternella de Meulmeesler (67 jr); 30/6 Neeltje Mulder wv Jan van Belzen (84 jr); 13/7 Tannetje van de Gruiter ev Jan Vogel (74 jr); 27/7 Marias Joosse (46 jr); 14/8 Jannetje Koets wv Jan Verstrate (76 jr); 1/9 Dorothea Schets wv Marinus Wondergem (76 jr); 30/9 Willem Baaijens (42 jr) en 3/12 Jannetje Maria Caljouw ev Job Vogel (45 jr); 10/12 Hendrik Marijs (39 jr).

Wat ging er een schok van ontroering door de gemeente toen de algemeen geziene Marias Joosse plotseling op 46-jarige leeftijd werd weggenomen. Maar ook het overlijden van Wim Baaijens op 40-jarige leeftijd zorgt voor ontsteltenis. Wat was hij een bekende verschijning in het straatbeeld van Arnemuiden. Velen hadden een zwak voor de psychisch zo zwakke ‘Wim de kolenboer’. Hij bracht met een grote handkar de zakken kolen rond vanuit het kolenpakhuis van C. de Nooijer (‘Kees de kolenboer’). Ook kunnen genoemd worden schaapherder Van Iwaarden uit de Oranjepolder, een vertrouwde verschijning met z’n kudde op de schorren achter de kruitmolen.

* * *

De woningbouw is ook dit jaar onverminderd zorgwekkend. De gemeenteraad vraagt de burgemeester de toewijzing van woningwetwoningen bij Gedeputeerde Staten te bepleiten. Raadslid Joosse wordt aan het college toegevoegd om de bespreking bij te wonen. Maar het provinciaal bestuur laat vriendelijk weten dat een onderhoud met een deputatie uit de gemeenteraad niet noodzakelijk wordt geacht. Er zijn voor 1959 12 woningwetwoningen toegewezen. Met de bouw van deze 12 woningen in het uitbreidingsplan wordt in juni gestart. Ook worden 15 particuliere woningen gebouwd.

De gezusters Mien van Belzen-Blaasse en Jannetje Marijs-Blaasse druk aan het schuren. Wat een gezelligheid en genoegen onder elkaar.
Mientje van Belzen-Blaasse en haar dochter Marie Verkamman-van Belzen druk aan het schuren.
Wat een gezelligheid en genoegen onder elkaar!

* * *

De nieuwe openbare lagere school aan de Clasinastraat komt dit jaar gereed. Het is een heugelijke dag voor Arnemuiden als de mooigelegen school feestelijk wordt geopend. De school krijgt tegelijk ook nieuwe banken, kasten en schoolborden.

De muziekvereniging Arne's Genoegen mag voor haar repetities gratis gebruik maken van een lokaal van het oude schoolgebouw. Ook de voetbalvereniging mag gedurende één avond per week gebruik maken van de oude school.

De plannen voor de bouw van een nieuwe kleuterschool krijgen eveneens vastere vorm. Op verzoek van het bestuur van de Stichting Christelijke Kleuterschool te Arnemuiden verleent de gemeenteraad medewerking voor de stichting van een nieuwe school. Tegelijk spreekt de raad daarbij uit niet tot de oprichting van een openbare kleuterschool te zullen overgaan. Het schoolbestuur laat door een architect een plan maken voor een nieuwe school aan de Van Vollenhovestraat.

* * *

Opnieuw houden de problemen met de jeugd de gemoederen bezig. De burgemeester zegt dat er wat voor de jeugd moet worden gedaan. Hij vindt het ‘een groot schandaal dat ‘s avonds om 11 uur de kinderen nog over de straat slenteren’. Ook verderop in het jaar wijzen raadsleden op de misdragingen van de jeugd zoals het uitschelden van kerkgangers. Het gemeentebestuur weet er ook nauwelijks raad mee. In elk geval zullen in de Dokweide een paar doelpalen worden gezet voor de jeugd.

* * *

Nog enkele ontwikkelingen en verbeteringen zijn vermeldenswaard. Een raadsbesluit met voor de toekomst verstrekkende gevolgen is wel de toetreding tot de ‘Gemeenschappelijke regeling voor de recreatie in het drie-eilandengebied’. Niet de gehele gemeenteraad is hier gelukkig mee. De raadsleden Joh. van Belzen, J.L. Joosse en K.J. Steketee tonen zich zeer beducht voor verstoring van de zondagsrust in Arnemuiden.
De meerderheid van de gemeenteraad machtigt het dagelijks bestuur Heide Mij. opdracht te geven voor het maken van een plan in het kader van de recreatie en stelt hiervoor een krediet beschikbaar van f 25.000.

De vloot komt halverwege de middag binnen voorbij de Campveerse toren te Veere. Op de kade is er altijd veel belangstelling.
De vloot komt halverwege de middag binnen voorbij de Campveerse toren te Veere. Op de kade is er altijd veel belangstelling.

Van groot belang voor de volksgezondheid en de hygiëne is het raadsbesluit om deel te gaan nemen aan de gemeenschappelijke regeling voor het ophalen van huisvuil. De firma L.F. Boon te Sint Laurens is de laagste inschrijver voor de huisvuilophaaldienst voor f 9,80 per emmer. Voortaan wordt het huisvuil tweemaal per week bij alle huizen opgehaald. De gemeenteraad besluit tot aanschaf van 750 vuilnisemmers à f 7,75 per stuk.
Met groot genoegen zien de inwoners deze enorme verbetering aan. De geelkleurige vuilnisauto van Boon is vanaf nu een vertrouwde verschijning in de straten. De oude vuilniswagen wordt verkocht.

Ook is heuglijk nieuws dat er, in samenwerking met het bestuur van ‘De Arne’, plannen ontstaan voor een nieuw verenigingsgebouw. Het oude verenigingsgebouw is zeer ouderwets en versleten.

Raadslid Steketee vraagt te onderzoeken of er een openbare telefooncel in de gemeente geplaatst kan worden. Ook maakt hij opmerkingen over de wijze van begraven. De massieve banden van het lijkwagentje dienen door luchtbanden te worden vervangen. Raadslid Joosse is van mening dat ‘met de traditie van het wagentje niet gebroken moet worden’.

In juli doet zich een ernstig ongeluk voor met de brandweerauto. Tijdens een brandweerwedstrijd wordt de vijf jaar oude auto onherstelbaar beschadigd. De manschappen blijven wonderwel gespaard. Het gemeentebestuur is daardoor genoodzaakt een nieuwe brandweerauto aan te schaffen. Besloten wordt tot de aanschaf van een trekker-manschappenwagen, een babyspuit en nieuwe slangen.

Arne's Genoegen vraagt medewerking van het gemeentebestuur voor de bouw van een nieuwe muziektent. Er is nu geen fatsoenlijke tent voor het geven van muziekconcerten. De kosten van een nieuwe tent worden geraamd op f 7.500.

Na binnenkomst worden de volle manden vis en garnalen naar de vismijn gebracht, de netten hersteld en inkopen voor de volgende dag gedaan. Wat was het een bedrijvigheid op de kade van Veere.
Na binnenkomst worden de volle manden vis en garnalen naar de vismijn gebracht, de netten hersteld en inkopen voor de volgende dag gedaan. Wat was het een bedrijvigheid op de kade van Veere.

Met de stemmen van de SGP-fractie tegen besluit de gemeenteraad deze medewerking te verlenen. Raadslid Joosse merkt in een geëmotioneerd betoog op ‘dat hem alle moed gaat ontzinken. Een gang van zaken als deze smart spreker. Er is hiervoor geen uitweg te vinden. Er wordt verkeerd gewerkt. Als regeerders zouden wij Gods Eer dienen te bevorderen. We lopen zo vast als een muur en dienen hiermee het gemeentebelang niet. Eerst geven we de vereniging een subsidie van f 600, daarna een gratis repetitielokaal. Thans ligt er een voorstel om f 6.000 te schenken. Wanneer het gaat over de noodzakelijke reparatie van een weg is er geen geld. Arne's Genoegen moest zelf hiervoor zorgen’.
Uiteindelijk kan een 2e hands muziektent van de gemeente Hekelingen worden gekocht voor f 5.000.

Melkboer Van de Broeke mag voortaan het voormalig brandspuithuisje aan de Markt huren voor de stalling van z’n melkkar. Lourense uit Middelburg mag ook volgende jaren de schillen bij de huizen ophalen voor een pachtsom van f 352. Wat waren het bekende verschijningen: Lourense op z’n paard en wagen onderwijl de jeugd de emmertjes met schillen bij de huizen ophaalde en op de kar gooide. David van de Broeke met z'n bruingeverniste bakfiets met de melkbussen en de kratten melkflessen erop!

* * *

De visserij vertoont ongeveer hetzelfde beeld als in 1958. In het eerste halfjaar is de garnalenvangst matig, maar vanaf september zeer goed. De prijs voor de garnalen is zeer hoog. Maar ook hebben de vissers een goede verdienste aan de bijvangst van vis. In juni en juli hebben ze een ruime vangst van tong en in november vangen ze veel wijting. De vissers te Veere voeren 498.298 kilo garnalen aan. Mede dankzij de bijvangst is de totale opbrengst ƒ 1.176.579. 1959 is dus een zeer goed jaar voor de vissers.
De Zeeuwse kottervloot telt in 1959 81 schepen, waarvan 21 van Arnemuiden (1570 pk), 4 van Veere (330 pk) en 6 van Vlissingen (600 pk).

* * *

Op 26 november wordt de Nederlands Hervormde zangvereniging ‘De Lofstem’ opgericht. 26 personen treden bij de oprichting toe als lid. De Lofstem zal uitgroeien tot een landelijk bekend koor.

Op zondag 19 april neemt ds. J.T. Doornenbal uit Oene de kerkdiensten weer eens waar voor z’n ambtsbroeder en vriend ds. M. Verweij. In de loop van dit jaar ziet Arnemuiden de Oener predikant als een echte visser op klompen en met visserstrui en overall door de straten lopen. Z'n vriend, de vissersman Blaas Marijs, is een week ziek en het is de kans van z'n leven om hem aan boord te vervangen. In de Veluwse Hervormde kerkbode van 16 mei 1959 schrijft hij hierover:

Het zijn dagen geweest vol zon en zee en wind. Ik heb de schoonheid van water en land gezien en de kreet der meeuwen gehoord en ik ben er gelukkig in geweest. Ook steeds met de weerkeer in de haven aan het einde van iedere werkdag. Er waren geen lege netten en geen boordevolle, zoals bij de discipelen op de zee van Tiberias. Er zijn geen wonderen gebeurd in deze dagen, behalve dan dat het leven zelf een wonder is.

Wat genoot hij aan boord tussen het eenvoudige vissersvolk en wat was hij verknocht aan Veere en z'n vissershaven en aan het Arnemuiden van vroeger.

En dan, als al het werk is gedaan, is het goed rusten na een etmaal lang in touw te zijn geweest: de broers Jan en Kees van Belzen Joh.zn. op de kaai van Veere voor hun vissersschuit. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
En dan, als al het werk is gedaan, is het goed rusten na een etmaal lang in touw te zijn geweest.
Jan van Belzen Joh.zn en Lieven Marijs op de kaai van Veere voor hun vissersschuit. 

1961

Begin dit jaar houdt de nieuwe burgemeester A. Hack voor het eerst een Nieuwjaarsrede. Uit deze terugblik op het jaar 1960 blijkt dat het inwonertal vermeerderde met 2 tot 2803.
De bedrijfsresultaten van de visserij waren gunstig. Door de verplaatsing van de vloot naar Colijnsplaat zullen de vissers langere vaartijden moeten maken en krachtiger motoren moeten hebben. De resultaten van de landbouw waren niet gunstig door de vele regenval.

Ongeregeld eten en slapen is voor de vissersbevolking niets nieuws. Ze zijn er aan gewend, niet iedereen kan dat.
Ongeregeld eten en slapen is voor de vissersbevolking niets nieuws. Ze zijn er aan gewend, niet iedereen kan dat.

Als belangrijkste ontwikkelingen in het afgelopen jaar noemt hij de aanbesteding van het sluitstuk van de riolering, de deelname aan de huisvuilophaaldienst met een roltrommelwagen en vuilnisemmers, de aanschaf van de nieuwe brandweerauto met een nieuwe manschappentrekkerwagen, de verbetering van de straatverlichting en de totstandkoming van een modern geoutilleerde mosselpellerij van de firma Mieras in het Tuindorp.

Wel luidt hij de noodklok vanwege de woningnood. Ook baart de visserij zorgen. Voor 1961 staan heel wat plannen op stapel: de bouw van het gymnastieklokaal, de ontwikkeling van het recreatieplan, de uitvoering van het saneringplan, de realisering van de speeltuin, de verbouw van het verenigingsgebouw, de bouw van een tweeklassige Christelijke kleuterschool aan de Van Vollenhovenstraat en van de Christelijke lagere school aan de Dokstraat en de vergroting van het sportveldencomplex.

* * *

In april kondigt het P.v.d.A.-raadslid J. Allaart zijn ontslag als lid van de gemeenteraad aan. Door z’n verhuizing naar Vlissingen is hij genoodzaakt te bedanken. In de raadsvergadering van 27 april neemt dit bekwame raadslid afscheid. Burgemeester Hack, hem toesprekend, zegt dat Allaart ‘steeds blijk gaf van een helder en diep inzicht in de gemeentezaken’. Hij uit zijn waardering voor de wijze waarop hij de discussies voerde.
Namens de gemeenteraad spreekt SGP-raadslid J.L. Joosse het scheidende raadslid toe. Joosse zegt, volgens het notulenboek, ‘het een gewichtig ogenblik te vinden. In de beginselen konden Allaart en hij elkaar niet benaderen. Voor de heer Allaart heeft hij steeds veel waardering gehad. Nooit was het voornemen aanwezig om de persoon aan te tasten. Hij betreurt het vertrek van de heer Allaart. Gaarne had hij gewild dat we tot in lengte van dagen de heer Allaart als raadslid hadden kunnen meemaken. Hij wenst hem Gods onmisbare Zegen toe’. Raadslid Allaart zegt ‘toch wel getroffen te zijn door de tot hem gesproken woorden van afscheid’.
Als opvolger van de heer Allaart doet Jac. van Belzen intrede in de gemeenteraad. Dit P.v.d.A.-raadslid zal gedurende een indrukwekkende periode van 35 jaar op bekwame wijze de belangen van Arnemuiden in het gemeentebestuur, eerst als raadslid en later vele jaren als wethouder, behartigen.

Ook voor andere leden van de gemeenteraad is het een bewogen jaar: de vrouw van raadslid K.J. Steketee overlijdt in juni, terwijl raadslid J.L. Joosse in het najaar door een ernstige hartkwaal wordt getroffen.

Een belangrijk besluit voor het gemeentepersoneel is de invoering van de vijfdaagse werkweek. Voortaan is het gemeentehuis ‘s zaterdagsmorgens gesloten.
De nieuwe commies ter secretarie, de heer M. Bosma, wordt beëdigd tot waarnemend gemeentesecretaris.

Ook de noordzijde van de smalle Nieuwstraat (rechts) zal geheel worden gesloopt. Links de hoek Noord- straat/Nieuwstraat.
Ook de noordzijde van de smalle Nieuwstraat (rechts) zal geheel worden gesloopt. Links de hoek Noordstraat/Nieuwstraat.

Gedurende het jaar 1961 overlijden, voorzover bekend:

13/2 Suzanna van de Ketterij (ze woonde in het kleine bouwvallige gemeentewoninkje aan het begin van de Lionstraat) (74 jr); 7/4 de oude visser en achtenswaardige ouderling van de Gereformeerde Gemeente, Daniël van Belzen wv Jacomina de Nooijer, wonende Nieuwstraat 7 (met eerbied werd hij genoemd ‘den ouwe Van Belzen’ of ‘den ouwe Daan’) (88 jr); 10/5 Laurens Kramer wv Willemina Jacobusse (70 jr); 19/5 Janneke de Feijter ev bakker Kornelis Jan Steketee (50 jr); 6/6 Jannetje Ventevogel wv Jan de Ridder (86 jr); 9/6 Elisabeth Cornelisse (72 jr); 2/7 Jannetje (‘Jane’) Marijs ev J. Meulmeester wonend Noordstraat 47 (66 jr); 11/7 Pieternella de Rijke wv Adriaan de Jonge (‘vrouwtje de Jonge’ woonde in een van de hooggelegen huisjes aan het Schuttershof) (88 jr); 26/7 Willem Meulmeester wv Neeltje Schroevers (70 jr); 15/8 Adriaan Poortvliet wv Neellje Theune (47 jr); 8/9 tengevolge van een droevig ongeval Johannis Siereveld (19 jr); 26/9 Adriana de Nooijer wv Adriaan Bliek (75 jr); 9/10 Adriana Cornelia Kraamer wv Cornelis de Kam (86 jr); 7/12 Neeltje van Dalen ev Joos van Belzen (76 jr); 28/12 Jacoba Odding ev de postbode Izaak van Belzen (62 jr).

De oude postbode, Izaäk van Belzen, ziet dit jaar z’n echtgenote Jacoba Odding ontvallen. Wat was Van Belzen, ‘de post’, een vertrouwde verschijning in de straten van Arnemuiden. Binnenkort zal Van Belzen afscheid nemen van de PTT. Het aan hem uitgereikte getuigschrift luidt:
‘Als blijk van grote erkentelijkheid en waardering voor de toegewijde arbeid, die hij met trouwe plichtsbetrachting gedurende ruim 33 jaar in openbare dienst aan de gemeente heeft geschonken’.
Wat moet het voor Van Belzen en z’n vrouw een grote dag geweest zijn toen hun zoon, Th.P. van Belzen, bevestigd werd als predikant van de Gereformeerde kerk.

Izaäk van Belzen, ruim 33 jaar de vertrouwde postbode van Arnemuiden.
Izaäk van Belzen, ruim 33 jaar de vertrouwde postbode van Arnemuiden.

* * *

De woningnood blijft dit jaar onverminderd groot. Burgemeester Hack rekent de gemeenteraad voor dat er nog 28 samenwoningen plaatsvinden, 28 gezinnen staan op de woninglijst en 92 woningen moeten nog gesaneerd worden. Daardoor is er een reëel tekort van 148 woningen. Gezien de grote nood is het ook geen wonder dat jonge mensen uit de gemeente vertrekken.

Toch zien de inwoners van Arnemuiden tot hun voldoening volop bouwactiviteiten in ‘het Poldertje’. Dit jaar komt het complex van zes woningwetwoningen aan de Mansfeldstraat voor bewoning gereed.
Voor 1961 worden slechts vier woningwetwoningen toegewezen. Burgemeester Hack deelt desondanks mee ‘dat we niet ontevreden mogen zijn’. Deze vier woningen worden in de loop van het jaar gebouwd aan de De Manstraat.
Meer gewicht in de schaal legt de mogelijkheid tot de bouw van premiewoningen. Met de bouw van 20 van dergelijke woningen wordt begonnen; 3 hiervan komen gereed en 13 worden in voorbereiding genomen. Na voltooiing daarvan zullen er al 78 woningen in ‘het Poldertje’ gebouwd zijn.

 

De oude vissersschuiten, zo'n vertrouwd beeld aan de kade van Veere, zullen plaats moeten maken voor sterkere schepen die vanuit Colijnsplaat gaan vissen. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
De oude vissersschuiten, zo'n vertrouwd beeld aan de kade van Veere, zullen plaats moeten maken voor sterkere schepen die vanuit Colijnsplaat gaan vissen. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

De enige tijd geleden gebouwde 10 duplexwoningen aan de noord/oost zijde van de Burgemeester Langebeekestraat, de 5 woningwetwoningen aan de zuid/west zijde van de Burgemeester Langebeekestraat en het complex van 5 woningwetwoningen aan de Walstraat worden overgedragen aan de Woningbouwvereniging.

Met het saneringsplan voor de oude kern van de gemeente kan dit jaar een begin worden gemaakt. Een 7-tal krotwoningen wordt aangekocht, evenals de oude bewaarschool aan de Lionstraat.
Het is mogelijk dat de bewoners subsidie krijgen voor hun te saneren panden. De krotwoningen zullen zo snel mogelijk bij openbare inschrijving worden verkocht aan een sloper.
In verband met het saneringsplan zal ook een doorbraak worden gemaakt van de Nieuwstraat via Lionstraat en Langstraat naar de Zuidwal.

* * *

De nieuwe burgemeester toont zich al snel een warm pleitbezorger voor de vissers. Voor de verplaatsing van de vissersvloot naar Colijnsplaat dient het gemeentebestuur, zo betoogt hij, niet alleen morele steun te verlenen. Oók materiële steun is nodig in de vorm van gemeentegarantie voor rente en aflossing voor de investeringen aan de vissersvloot. In Vlissingen en Breskens gebeurt dit ook al. Als gevolg van de afsluiting van de Zandkreek en de verplaatsing van de vloot van Veere naar Colijnsplaat zullen sterkere vissersschepen moeten worden aangeschaft. Dit is de aanleiding voor de gemeenteraad een beleid in te zetten, waarbij 70% van de investeringen aan de vloot voor rekening van de gemeente wordt genomen in de hoop dat het Rijk zich garant stelt voor de overige 30%.
Met algemene stemmen en van harte steunt de gemeenteraad dit beleid. Wethouder Joz. Siereveld, zelf z’n leven lang visser geweest, wijst er op dat een nieuw schip thans wel f 120.000 kost. Namens de vissers zegt hij de gemeenteraad hartelijk dank voor deze steun.

Ook de oude ARM 27, hier varend voorbij de caissons voor de afsluiting van het Veerse Gat, zal worden gesaneerd.
Ook de oude ARM 27, hier varend voorbij de caissons voor de afsluiting van het Veerse Gat, zal worden gesaneerd.

De vissers maken volop gebruik van de garantieregeling. Voor de algehele sanering van de Arnemuidse vloot is deze regeling van groot belang geweest.
Als eerste wordt in april garantie verleend voor de rente en aflossing voor de aankoop van een vissersschip door schipper Jac. van Belzen, Schoolstraat 47, voor f 21.000. De volgende is Joz. Siereveld, Schoolstraat 15. Hij krijgt een garantie voor de aankoop van z’n nieuwe vissersvaartuig voor f 63.000. De derde is schipper L. van Belzen, Westwal 4. Voor de aankoop van zijn schip krijgt hij garantie voor f 61.250.

Drie maanden later volgen nog vijf schippers. Ook zij krijgen garantie voor de rente en aflossing van de gedane investeringen voor de aankoop van vissersschepen. Het zijn D. van Belzen, Schoolstraat 42, voor f 36.844; R. van Belzen, Lionstraat 20, voor f 56.307; Gebroeders Caljouw, Mansfeldstraat 33, voor f 34.405; J. Siereveld, Langstraat 30, voor f 18.130 en B. van de Ketterij voor f 35.000. In september volgen opnieuw twee schippers: Gebroeders Theune, Noordstraat 19, voor f 18.735 en Gebroeders Van Belzen, Oude Havenstraat 15, voor f 55.533. Ook eind november krijgen twee schippers garantie voor de investeringen in verband met de aankoop van andere vissersvaartuigen: J. Meulmeester, Burgemeester Langebeekestraat 7, voor f 88.116, en L. de Nooyer, Nieuwstraat 5, voor f 42.105. Ook de schippers C. Marijs en Gebroeders De Ridder volgen in 1962. Daarmee zijn 14 schippers geholpen om veel betere schepen aan te schaffen. Een groot gedeelte van de Arnemuidse vloot kan op deze wijze worden gesaneerd. Het betreft de schepen met de kentekens ARM 2, 4, 6, 7, 10, 12, 13, 14, 16, 20, 24, 25, 27 en 35.

* * *

Er zijn nòg enkele bijzonderheden vermeldenswaard. Sommige zijn van groot belang voor het op een hoger niveau brengen van het verzorgingspeil van Arnemuiden.
In maart wordt het terrein in de vroegere Dokpolder aan de speeltuinvereniging in gebruik gegeven. Het is een veelbelovende dag voor de jeugd als de opening plaatsvindt van de speeltuin ‘De Dokke’.
Wat ook in gebruik wordt genomen is de nieuwe muziektent, maar ook de nieuw aangeschafte brandweerauto. In mei krijgt het wel zeer dringend noodzakelijke teren van de kanaalweg, tussen de Molenweg en de Arnebrug, z'n beslag.

De gemeenteraad besluit de aloude naam ‘Het Schorretje’ te wijzigen in ‘Arnestraat'. Men vindt het gewenst op deze manier de naam van ‘de Arne’ in ere te houden. Het blijft een vraag of de nieuwe naam, historisch gezien, juister is. De ‘Arne’ begon vroeger ter hoogte van het veerhuis. Het ‘Schorretje’ herinnerde aan het vroeger zo genoemde schor aan het vaarwater.

Aan het Schorretje stonden eind de veertiger jaren nog een aantal schuren en hokken, te weten op de nummers 2 (de lompensorteerderij), 14 (de schuur van M. Vader), 18 (de schuur van Cornelisse), 28 (het slachthuis van slager F. Joosse), 30 (het varkenshok van de weduwe Kramer), 32 (het varkenshok van Knolle), 34 (de schuur van Kousemaker), 36 (de schuur van Knolle) en 38 (de schuur van de weduwe Van de Ketterij).

Een ander belangrijk raadsbesluit is de bouw van een nieuw schoolgebouw voor de Christelijke lagere school aan de Dokstraat. De oude school aan de Schoolstraat, lopend tot tegenaan de pastorietuin, is ouderwets en voldoet niet meer aan de hedendaagse eisen.
Ook van groot belang voor het onderwijs is als aan het einde van het jaar de bouw van het gymnastieklokaal aan het Schuttershof/de Nieuwlandseweg begint.
De gloednieuwe 2-klassige Christelijke kleuterschool aan de Van Vollenhovenstraat kan halverwege het jaar worden geopend en in gebruik genomen. De gemeente koopt het oude kleuterschoolgebouw aan de Lionstraat aan voor f 7.124 van de Stichting Christelijke Kleuterschool. Het aftandse, ruim 100 jaar oude gebouw zal zo spoedig mogelijk worden gesloopt.

Raadslid Steketee informeert naar de gewoonte om ‘een bus te plaatsen bij trouwplechtigheden’. De burgemeester zegt dat ‘dit een oud gebruik is’. Een nieuw gebruik vanaf dit jaar is dat de grafdelver voortaan een uniform zal dragen.
Opnieuw komt het gedrag van een deel van de Arnemuidse jeugd ter sprake. Geïnformeerd wordt naar de mogelijkheid van een verordening tot beteugeling van de baldadigheid van de jeugd. De burgemeester wijst er echter op dat een dergelijke verordening onuitvoerbaar zou zijn. Er zijn volgens hem geen verontrustende verschijnselen. Helaas blijkt dit niet helemaal het geval te zijn: in juli zijn er veel klachten over de vernielzucht aan het wachthuisje voor de buspassagiers op de Zuidwal.

Voor het laatst: de vissersschepen komend vanuit het Veerse Gat, maken de bocht naar de haven van Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
Voor het laatst: de vissersschepen komend vanuit het Veerse Gat, maken de bocht naar de haven van Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

Veelbelovend, maar desondanks voor het jeugdprobleem nauwelijks een oplossing biedend, klinkt een mededeling van burgemeester Hack in de vergadering van de gemeenteraad op 27 november. Hare Majesteit de Koningin zal ter gelegenheid van haar 25-jarig huwelijksjubileum voor de jeugd op het grondgebied van Arnemuiden een recreatieterrein schenken. Dit object, later genoemd ‘Het Zilveren Schor’, zal worden aangelegd op de schorren van de Oranjepolder. De gemeenteraad maakt ook zelf een gebaar door een krediet van f 19.000 beschikbaar te stellen voor een toegangsweg naar het toekomstige ‘Zilveren Schor’.

* * *

1961 is een historisch jaar voor de vissers van Arnemuiden. Het Veerse Gat wordt in april definitief afgesloten. Twee maanden daarvoor zal er al geen doorvaart meer mogelijk zijn, niettegenstaande de haven en de nieuwe vismijn van Colijnsplaat nog niet geheel gereed zijn. Er ontstaat grote ongerustheid en verbittering bij de vissers. De spanning stijgt explosief. Op een belangrijke vergadering op de 21e januari te Arnemuiden worden de problemen besproken en komt het tot een bevredigende oplossing. De vloot kan wat langer in Veere blijven.

Marinus Siereveld met zijn vrouw op de kade van Veere, kort voor het ogenblik waarop de vloot voorgoed naar Colijnsplaat vertrekt.
Marinus Siereveld met zijn vrouw op de kade van Veere, kort voor het ogenblik waarop de vloot voorgoed naar Colijnsplaat vertrekt.

Uiteindelijk kan de vloot op de 7e april voor het laatst de haven van Veere verlaten. Op zaterdag de 25e maart nemen de Arnemuidse vissers met hun families onder enorme belangstelling afscheid van Veere. Het Zeeuwsch Dagblad van 27 maart 1961 vermeldt hierover onder de kop ‘Veere bereidde zijn vissers een waardig afscheid’:

Het valt niet mee aan wal te komen. Behulpzame handen helpen deze vissersvrouw op de kade van de nieuwe thuishaven Colijnsplaat.
Het valt niet mee aan wal te komen. Behulpzame handen helpen deze vissersvrouw op de kade van de nieuwe thuishaven Colijnsplaat.

VEERE. Het aloude stadje Veere heeft zaterdag afscheid genomen van zijn vissers. Het was een ontroerend afscheid, maar tegelijkertijd toch ook een vaarwel zonder sentimentaliteit, omdat de vissers elders een nieuw bestaan hopen op te bouwen. Wel sprak burgemeester Jhr. I.F. den Beer Poortugael gevoelvolle woorden, maar hij vermeed welbewust te belanden bij Rhijnvis Feith en hield het maar bij Nijhoff. Bovendien zijn vissersmensen keiharde lieden, die zich niet zomaar uit het veld laten slaan, maar fier en zelfbewust de toekomst binnenzeilen. Trouwens, er heerste ondanks het scheiden van de wegen toch een opgewekte sfeer in het Verenigingsgebouw, waar de vissersvrouwen uit Arnemuiden met hun breed opgezette hagelwitte kappen, hun vlekkeloze beuken en hun ‘blozende’ wangen zichtbaar geamuseerd de toespraak van de burgemeester beluisterden en zelfs af en toe een glimlach niet konden onderdrukken.

Voor de laatste maal zijn vissersvrienden ontvangend zei burgemeester Den Beer dat ‘over elf dagen’ het hart van Veere wordt weggesneden. Het hart, de visserij, aan welke bestaansbron de plaats haar ontstaan te danken heeft. ‘U gaat ons nu definitief verlaten. Wij betreuren dat heel erg. Dat het nu juist dit oeroude bedrijf moet zijn dat Veere de rug toekeert’, beklemtoonde de bewogen burgemeester, ‘dat treft ons diep. Maar de veiligheid van ons goede Zeeland eist het. En al hebben wij dan ook geen mensen van Rijkswaterstaat uitgenodigd, wij hebben groot respect voor de aangelegde dijk. Ook al is het asfalt op drijfzand...! Gevochten hebben we voor een sluis in de dam, want de Dam zonder sluis is voor Veere een kruis. Maar al komt de sluis er niet, we zullen er geen drama van maken en waardige kruisdragers zijn’.

‘Er komen nieuwe kansen voor de vissers, daar in Colijnsplaat’. ging de burgemeester, aangehoord door nagenoeg de gehele leidende vissersgemeenschap in Zeeland, verder, ‘er komt een goede haven en een moderne vismijn. En wij, wij blijven achter met een Veere zonder visserij, maar ook met een Veere, dat zijn oog nu gericht houdt op de recreatie in het Veerse Meer. Want uit iets slechts komt toch altijd iets goeds voort! Misschien wordt het een zware dobber het roer om te gooien, omdat Veere toch een stuk van zijn eigen karakter verliest. Vissersschuiten verdwijnen, jachten zullen nog meer komen dan nu al het geval is, maar het hart is er niettemin uit en dat vinden we buitengewoon jammer!’. Ter herinnering aan hun Veerse jaren bood de burgemeester daarna alle vissers een vers van Willem Hussen aan, inhoudende de schoonheid van het oude stadje. En terwijl Jhr. den Beer zijn spreektempo vertraagde zei hij: ‘Dank voor alles. We zullen jullie nooit vergeten. Het ga jullie goed!’. Dit krachtig besluit van de burgemeester wekte een wederwoord op bij de voorzitter van de vissersvereniging ‘Draagt Elkanders Lusten’, de heer M. Siereveld uit Arnemuiden. ‘Het is thans de tweede keer dat onze visserij wordt verdreven. Eerst uit Arnemuiden, nu uit Veere, maar we blijven de zeeën bevaren. Vissers zijn we en blijven we. Want sluisknecht of brugwachter willen we niet worden!’.

Op vrijdagmiddag 2 april vertrekken de vissers voorgoed uit Veere. Tezamen met talrijke Arnemuidse en Veerse vissersvrouwen en -vrienden doet een groot aantal belangstellenden de twintig garnalenkotters uitgeleide. Velen hebben zich, gewapend met een fototoestel ‘voor een laatste Veerse vissersplaat’, op de kade verzameld en zo ziet men omstreeks tien voor één de vloot naar buiten varen. In gesloten formatie varen de ongeveer twintig nog in Veere gestationeerde garnalenkotters voor de laatste maal de haven en het Veerse Gat uit. Dan verdwijnt de formatie heel langzaam in de grauwe nevel die zich over het water uitspreidt.
En op de schuitjes zelf, die deze middag volgeladen zijn met vele passagiers die de laatste tocht uit Veere willen meemaken, verdwijnt voor de vissers langzaam het vertrouwde Veerse silhouet met daarin dominerend de Dom en stadhuistoren en de molen. Voorafgegaan door de reddingsboot Maria Carolina Blankenheim trekt de formatie op naar de damopening. Om negen minuten voor half twee passeert de kotterformatie met de VE 24 voorop het smalle sluitgat van de machtige dam. De dam die over enkele weken Veere voorgoed van de Noordzee zal afsluiten en die het vertrek van de vloot noodzakelijk heeft gemaakt. Het vertrek naar de nieuwe thuishaven Colijnsplaat, waar de vloot twee uur na het definitieve afscheid van Veere hartelijk binnengehaald wordt.

De haven, vismijn en strekdam te Colijnsplaat zijn nu geheel gereed en op de komst van de vloot ingesteld. De nieuwe havenfaciliteiten in Colijnsplaat zien er uitstekend uit. Maar de unieke sfeer in de haven van Veere is voorgoed voorbij.
Colijnsplaat. Een strakke, moderne haven met een uit beton opgetrokken visafslag. Er is geen sfeer, geen traditie, geen oude domkerk dominerend boven de huizen aan de kaai, geen carillonklanken uit de ranke stadhuistoren aan de markt, geen gezellige winkeltjes aan het marktpleintje, geen bruine, doorrookte café's aan de haven.....

* * *

Omstreeks deze tijd worden nagenoeg alle schepen van de vissersvloot gemoderniseerd. De vissers komen in de maalstroom van de hoogconjunctuur terecht.

Voor de visserij is het een jaar met afwisselende resultaten.
In het algemeen is het een bijzonder goed jaar voor de Zeeuwse visserij. De aanvoer is beter dan de jaren daarvoor en de vernieuwing en verbetering van de vloot gaat verder.
In het eerste halfjaar zijn de garnalenvangsten redelijk; de prijzen zijn echter goed. In maart komt er nogal wat bijvangst aan tong voor. In juli trekken verscheidene Arnemuidse vissers naar het noorden, naar Scheveningen. In oktober komen ongekend hoge vangsten voor. Vangsten van 1000 kilo garnalen per tij zijn geen uitzondering.
De vissers met als thuishaven Veere en later Colijn vangen 479.599 kilo garnalen, die een opbrengst opleveren van ƒ 780.946. Daarnaast leveren vooral de grote tongvangsten een bijverdienste op van ruim 2 ton. Bij elkaar bedraagt de besomming over 1961 ƒ 965.028.
De vloot met als thuishaven Vlissingen vangt dit jaar weliswaar weinig garnalen (181.592 kilo), maar heeft buitengewoon grote tongvangsten (93.417 kilo). Daardoor is de verdienste voor de vissers te Vlissingen ƒ 568.630.

Zo komt een einde aan het ongekend boeiende en kleurige schouwspel: de Arnemuidse vissersvloot op weg naar de thuishaven Veere.
Zo komt een einde aan het ongekend boeiende en kleurige schouwspel: de Arnemuidse vissersvloot op weg naar de thuishaven Veere.

Telde de ARM-vloot per 1.1.1961 20 schepen met in totaal 1645 pk; per 1.1.1962 zijn dit er 18 met 1780 pk.

Op 24 februari loopt de ARM 2, vissende nabij Katwijk aan Zee, aan de grond. Het schip is daardoor zodanig beschadigd dat het als verloren moet worden beschouwd. De schipper krijgt het volledige bedrag door de verzekering vergoed.

Kleine, ouderwetse kottertjes en nieuwe, moderne vissersschepen vertrekken in april naar de nieuwe thuishaven Colijnsplaat.
Kleine, ouderwetse kottertjes en nieuwe, moderne vissersschepen vertrekken in april naar de nieuwe thuishaven Colijnsplaat.

* * *

Ter gelegenheid van het afscheid van ds. M. Verweij op 1 oktober 1961 maakt fotograaf Ies Lamain een foto van de kerkenraad van de Hervormde gemeente in de nieuwe consistoriekamer. V.l.n.r. de ouderlingen Joos Oreel, Lieven Meulmeester, Jacob van Belzen en Klaas van de Ketterij, ds. M. Verweij, de diakenen Jan de Klerk, Cornelis Meulmeester, Dingenis van Belzen en Marinus van de Ketterij.

Ter gelegenheid van het afscheid van ds. M. Verweij op 1 oktober 1961 maakt fotograaf Ies Lamain een foto van de kerkenraad van de Hervormde gemeente in de nieuwe consistoriekamer. V.l.n.r. de ouderlingen Joos Oreel, Lieven Meulmeester, Jacob van Belzen en Klaas van de Ketterij, ds. M. Verweij, en de diakenen Jan de Klerk, Cornelis Meulmeester, Dingenis van Belzen en Marinus van de Ketterij.

In mei neemt de 60-jarige Hervormde predikant ds. M. Verweij een beroep aan naar het Friese Driesum. In hem verliest de gemeente een bescheiden en eenvoudige herder. Met zeer grote toewijding en ijver was hij in de gemeente werkzaam. Op zondag 1 oktober neemt hij afscheid. In de maanden voor z’n vertrek bezoekt hij nog alle zieken en bejaarden. De kerkenraad brengt kort daarop een toezegging van een beroep uit op ds. J.T. Doornenbal uit Oene, die hiervoor bedankt. In de Veluwse kerkbode schrijft ds. Doornenbal:

Voor mij is dit het wonderlijkste beroep dat ik ooit in mijn leven gehad heb. Twintig jaar geleden kwam het voor de eerste maal. Al in die tijd zijn er banden gelegd tussen Arnemuiden en mij, die wel nooit meer verbroken zullen worden. Zeven jaar geleden het tweede beroep. Ik bedankte, maar jarenlang heeft het mij pijn gedaan. Ik heb Arnemuiden en Zeeland lief gekregen, het volk, het land en het water. Ik heb dit beroep niet meer begeerd en evenmin verwacht. Arnemuiden heeft mij zien gaan langs haar straten in mijn klompen en overall, mij gekend als een mislukte vissersman en een mislukte dominee. Dat de kerkenraad mij desondanks beroepen heeft, was voor mij een grote verrassing....

Maar op 12 oktober wordt ds. Doornenbal, aan wie de gemeente nauw verbonden is en hij aan Arnemuiden, opnieuw beroepen. De kerkbode van december vermeldt: ‘Met grote blijdschap maakt de kerkenraad bekend, dat ds. J.T. Doornenbal van Oene het beroep naar deze gemeente eerst telefonisch en daarna schriftelijk heeft aangenomen. Door Gods Genade is in de vacature, ontstaan door het vertrek van ds. M. Verweij naar Driesum, wel heel spoedig voorzien’. Echter, tot grote teleurstelling komt er enige tijd later een schriftelijk verzoek van ds. Doornenbal ‘om hem zijn woord terug te geven daar buitengewone omstandigheden achteraf een beletsel vormen om tot opvolging van het beroep over te gaan’. De kerkbode vermeldt: ‘Het doet de kerkenraad leed dat ds. Doornenbal geestelijk in zo grote moeilijkheden verkeert’. Vervolgens brengt de kerkenraad een beroep uit op ds. B. Haverkamp te Groenekan.

Visleurster G. van de Gruiter weegt een kabeljauw af uit haar welvoorziene viskar.
Visleurster G. van de Gruiter weegt een kabeljauw af uit haar welvoorziene viskar.

Voor het eerst na z'n vertrek in 1942 preekt de oud-predikant van de Hervormde gemeente, ds. H.K. van Wingerden, op 6 augustus weer tijdens de zondagse kerkdiensten in Arnemuiden.

Op 8 mei neemt ook de Gereformeerde predikant ds. H.K. Poelman een beroep aan naar het Friese Berlikum, na een verblijf van zes jaren te Arnemuiden. Op 1 juli verhuist het gezin Poelman naar Friesland. Later is ds. Poelman, toen hij te Kamperland stond, overgegaan naar de vrijgemaakt gereformeerde kerk.

De ARM 27 keert huiswaarts.
De ARM 27 keert huiswaarts.

1960

Een historische gebeurtenis is het op 4 mei als de Zandkreek wordt afgesloten door een dam tussen Noord- en Zuid-Beveland. De volgende stap zal zijn de afsluiting van het Veerse Gat, waardoor het Veerse Meer zal ontstaan. Deze ontwikkeling is van groot belang voor Arnemuiden, zowel voor de visserij als voor de recreatie.

Vanwege het burgemeesterloze tijdperk houdt wethouder Joz. Siereveld de nieuwjaarsrede. Uit zijn terugblik blijkt dat 1959 voor de visserij een zeer gunstig jaar is geweest. De landbouw daarentegen boekte niet zulke goede resultaten.
Hij memoreert ook de grote verbeteringen in de gemeente door de toetreding tot de huisvuilophaaldienst, de bouw van het medisch centrum aan de Zuidwal door het Groene Kruis met financiële medewerking van de gemeente en de opening van de nieuwe openbare lagere school aan de Clasinastraat.
Helaas daalde het aantal inwoners met 27 tot 2804. Er vertrokken enkele grote gezinnen. De heersende woningnood was zeer ernstig. Op de wachtlijst staan nog 69 woningzoekenden ingeschreven.

Duidelijk doet zich de behoefte aan een sterke burgemeester, die met energie, visie en voortvarendheid de talrijke problemen aanpakt, gevoelen.
Als wethouder Joz. Siereveld enkele maanden wegens ziekte wordt uitgeschakeld, neemt wethouder Van Hemert als enig overgebleven collegelid het roer in handen. Het raadslid, bakker K.J. Stekelee, wordt tijdelijk wethouder.

Een zeer gunstig jaar was 1959 voor de visserij. Volle manden garnalen op de kade van Veere.
Een zeer gunstig jaar was 1959 voor de visserij. Volle manden garnalen op de kade van Veere.

* * *

In oktober gaat het nieuws door de gemeente dat de heer A. Hack, de secretaris van de gemeente Rilland, tot burgemeester van Arnemuiden is benoemd. Tijdens een buitengewone raadsvergadering op 22 oktober wordt de nieuwe burgemeester geïnstalleerd. Wethouder Joz. Siereveld verwelkomt het burgemeestersgezin met de woorden: ‘Wij treden U vol vertrouwen tegemoet, omdat U beschikt over een uitstekende staat van dienst’. Hij wijst op de vele krotwoningen, de heersende woningnood en de vele samenwoningen in de gemeente. Het aantal gebouwde woningen na de oorlog is circa 150, waarvan 67 particuliere woningen en 83 woningwetwoningen. Het aantal woningzoekenden is thans nog 62. Ook wijst hij op de grote veranderingen die te wachten staan in de visserij als gevolg van het Drie-eilandenplan en de aanstaande verplaatsing van de vissersvloot van Veere naar Colijnsplaat. Verder vraagt hij de aandacht van de nieuwe burgemeester voor de bouw van de Christelijke lagere school, de ontwikkeling van het recreatieplan aan het toekomstige Veerse Meer, de stichting van het nieuwe verenigingsgebouw en de oprichting van een speeltuin.

‘Het was met diepe vreugde en dankbaarheid dat mijn vrouw en ik het bericht van deze benoeming ontvingen. Zij die mij van nabij kennen, weten dat ik het burgemeestersambt zeer begeerde en als geboren en getogen Zeeuw leefde bij mij sterk de wens eenmaal burgemeester te mogen worden in een Zeeuwse plattelandsgemeente. Een vurige wens is thans in vervulling gegaan’.
Met deze woorden vangt burgemeester A. Hack zijn taak in de gemeente aan. Kenmerkend voor hem is zijn mededeling dat hij al een gesprek met de Commissaris van de Koningin, Jhr. mr. A.F.C. de Casembroot, heeft gehad over toewijzing van meer bouwvolume.

Optocht ter gelegenheid van de installatie van burgemeester Hack. Op het bordes o.a. mevr Hack, burgemeester Hack, onbekende, wethouder Siereveld, R. van Belzen, wethouder Van Hemert en secretaris Geluk.
Optocht ter gelegenheid van de installatie van burgemeester Hack. Op het bordes o.a. mevr Hack, burgemeester Hack, onbekende, wethouder Siereveld, R. van Belzen, wethouder Van Hemert en secretaris Geluk.

Vervolgens voeren niet minder dan 32 sprekers het woord tot de nieuwe burgemeester. Via een geluidsinstallatie zijn de toespraken voor het gemeentehuis in de Langstraat te horen. Achtereenvolgens houden toespraken:
wethouder C van Hemert, de raadsleden J.L. Joosse, G. Siereveld, Joh van Belzen, K.J. Steketee en J.W. Allaart, secretaris Geluk, burgemeester J.L. Dregmans van Koudekerke, de Hervormde ds. M. Verwey, de Gereformeerde ds. H.K. Poelman, J.L. Joosse namens de Gereformeerde Gemeente, burgemeester J.C.W. Jobse van Rilland, schoolhoofd B.J. van de Velde, J. de Hamer, J. Polderdijk, brandweercommandant C. Boone, oud-burgemeester W. H. van der Heide, Jac. van Belzen, F.M. Geluk namens Arne’s Genoegen, P. Janse, C.A. Polderdijk, A.P. Kostense, oud secretaris J.J. Huyssen, N. de Vos, J.D.P. de Smit namens de Centrale Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht, M. Siereveld namens Zevibel, F. Poortvliet, A. de Jager, D.C. van Dalen, inspecteur l.o. A. A. Leenhouts, schoolhoofd J.P. de Jonge, J.J. de Nooijer, C. Mulder en J. Goedegebure.

De 1e ambtenaar ter secretarie, de commies C. Geus, vertrekt al spoedig. Hij is benoemd tot 1e ambtenaar te Weesperkarspel. In zijn plaats wordt benoemd de heer M. Bosma uit Zuidwolde per 1 april 1961. Ook de klerk ter secretarie A. van den Dool vertrekt wegens zijn benoeming tot adjunct-commies te Goes. In zijn plaats wordt benoemd M.J. Walraven uit Middelburg; deze zal later secretaris van Zierikzee worden.

* * *

Dit jaar heeft in het land de volkstelling plaats. De resultaten worden eind juni aan de gemeenteraad bekend gemaakt. Uit de volkstelling blijkt dat er 161 mannen en 90 vrouwen in Middelburg werken, waarvan 119 in de industrie. In Vlissingen werken 88 mannen, hoofdzakelijk op De Schelde. 40 mannen werken in de landbouw. In de visserij verdienen 88 mannen hun brood (in 1947 waren dit er 93).

In 1960 overlijden:

13/1 de bakkersknecht Johannis de Nooijer ev Maatje Siereveld (44 jr); 23/2 Janis Bliek ev Cornelia Crucq (70 jr); 8/3 Adriana Marteijn wv Jan Grootjans (77 jr); 10/3 Tannetje Dekker wv Jan Coppoolse (90 jr); 29/3 de voormalige scheepswerfbaas en scheepsbouwer van de Arnemuidse werf Jacob Meerman ev Elisabeth Crucq (72 jr); 31/3 Klasina Schroevers ev J. de Klerk sr (66 jr); 12/4 de op één na oudste inwoner van Arnemuiden, Adriana van Belzen wv Pieter de Meulmeester (92 jr); 24/4 Janna Klaasse (19 jr); 30/4 Sara Marteijn ev Willem van Belzen van de Zuidwal (71 jr); 8/7 tot grote ontsteltenis in de gemeente de vishandelaar Jan de Ridder ev Neeltje de Nooijer (46 jr); 8/7 Elizabeth Mulder wv C. Adamse (87 jr); 18/7 Maria Crucq ev Abraham Buijs Jzn (72 jr); 3/8 Robbert Schroevers ev Susanna van de Ketterij (76 jr); 6/8 de zeer bekende vishandelaar Cornelis de Ridder (‘hij nam een brede plaats in de samenleving in’) (64 jr); 18/8 Clasina Meulmeester (72 jr); 19/8 Jacoba Wijkhuijs ev Willem Marteijn (54 jr); 4/9 tengevolge van een droevig ongeval, Cornelis Schuit (24 jr); 26/9 Maria Meeuwse ev Cornelis van de Ketterij (65 jr); 17/11 tengevolge van een droevig ongeval met z'n motor Cornelis Crucq (27 jr); 26/11 ‘de weduwe Geense’, Wilhelmina de Nooijer wv Marinus Geense (ds. Verweij herdenkt haar tijdens de rouwdienst met de woorden uit Lucas 2:25) (65 jr).

* * *

Er zit weinig schot in het saneringsplan. Volgens raadslid Allaart heeft Arnemuiden verhoudingsgewijs het grootste aantal krotwoningen. Hij dringt met andere raadsleden aan op een zo voortvarend mogelijke aanpak van het saneringsplan en de woningbouw. De ontruimingstermijn voor de onbewoonbaar verklaarde woningen wordt in juni met een jaar verlengd. Het startschot voor de sanering wordt in augustus gegeven. De Centrale Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht krijgt dan opdracht te adviseren over de sloop van drie onbewoonbaar verklaarde woningen in de Westdijkstraat.

Links de oude krotwoningen aan de Westdijkstraat.
Links de oude krotwoningen aan de Westdijkstraat.

Het provinciaal bestuur wijst voor 1960 slechts zes woningwetwoningen toe. Dit niettegenstaande het dringende pleidooi van het gemeentebestuur ‘om uit de reserve enkele woningen toe te wijzen, dit vanwege het grote aantal woningzoekenden, het grote aantal krotwoningen en het grote aantal samenwoningen’.
Er zijn 69 woningzoekenden ingeschreven. Het aantal krotwoningen is 60 en het aantal samenwoningen 54.
Aannemer C. Boone krijgt optie op een strook grond in het uitbreidingsplan ‘het Poldertje’ voor de bouw van de toegekende zes woningwetwoningen. Het duurt echter nog tot oktober voordat met de bouw kan worden begonnen. Dit jaar komt het complex van 12 woningwetwoningen aan de Mansfeldstraat en de De Manstraat en 4 particuliere woningen aan de Radermacherstraat gereed. In oktober start aannemer C. Oreel met de bouw van zes woningwetwoningen aan de De Manstraat.

Verderop in de Westdijkstraat de meubelzaak van de gebroeders J.L. en C. Joosse met links ernaast onbewoonbaar verklaarde vroegere woonpanden.
Verderop in de Westdijkstraat de meubelzaak van de gebroeders J.L. en C. Joosse met links ernaast onbewoonbaar verklaarde vroegere woonpanden.

* * *

In mei is de aanbesteding van het nieuw te bouwen gymnastieklokaal volgens het ontwerp van de Centrale Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht. Kort daarop begint de bouw op de plaats van het oude schoolgebouw aan de Nieuwlandseweg/Schuttershof. Het nieuwe gymnastieklokaal zal door een kleine hal verbonden zijn met de nieuwe openbare lagere school aan de zuid/westzijde.
Vanuit de gemeenteraad dringen de raadsleden Allaart en Joosse aan op het zo spoedig mogelijk slopen van het oude schoolgebouw. Dit gaat de gemeente hoe langer hoe meer ontsieren. De Centrale Dienst krijgt opdracht de sloop aan te besteden. In november wordt het oude gebouw gesloopt. Dit zorgt voor een heel ander aanzien bij de ingang van de gemeente en de toegang tot ‘het Poldertje’ via de Clasinastraat.
Ook dit jaar kampt de openbare school met verscheidene personeelswisselingen. De onderwijzer C. van Leeuwen vertrekt. In zijn plaats komt de heer W.J. Sandifort uit Vlissingen. Ook de onderwijzeres A.A. Maasdam gaat naar elders. Haar opvolgster is juffrouw Th.M. Corporaal uit Koudekerke.

De Centrale Dienst voor Bouw- en Woningtoezicht Walcheren krijgt opdracht een plan te maken voor de bouw van een nieuwe kleuterschool tussen de Schoolstraat en de Langstraat. De urgentieverklaring van het rijk laat niet lang op zich wachten. In maart komt een verklaring voor de bouw van een 2-klassige kleuterschool. De firma Boone & Besuyen krijgt opdracht het gedeelte straat aan te leggen tussen de Schoolstraat en de Langstraat. Dit straatje krijgt de naam ‘Van Vollenhovenstraat’, naar de ambachtsheer van Kleverskerke. Dr. Van Vollenhoven bedankt de gemeenteraad per brief voor deze vernoeming. Als dank zorgt hij voor een traktatie van de kinderen van de kleuterschool. De nieuwbouw van de Christelijke kleuterschool wordt gegund aan de laagste inschrijver, de firma C. Sinke & Zn te Wolphaartsdijk, voor f 77.274.

Er komt ook schot in de bouw van de nieuwe Christelijke lagere school. De nieuwbouw is opgenomen op de Urgentielijst scholenbouw 1961 van het rijk.

* * *

Er zijn nòg enkele andere verbeteringen in de gemeente.
Belangrijk nieuws komt van de firma L. Mieras te Yerseke. Mieras wil de aan hem verhuurde grond in het Tuindorp van de gemeente kopen. Hij is van plan de bestaande gebouwen voor zijn mosselpellerij en conservenbedrijf te herbouwen. Daardoor zal het aantal werknemers uitgebreid kunnen worden. Het gemeentebestuur is zeer verheugd over deze ontwikkeling en geeft graag alle medewerking. Er is een gemeentelijk belang mee gediend.
In de loop van het jaar komt de modern geoutilleerde mosselpellerij gereed.

In april/mei kan het sluitstuk van de riolering worden aanbesteed. Hierdoor kan de zo zeer beruchte spoorsloot eindelijk worden gedempt. Als laagste inschrijver krijgt de firma Boone en Besuyen de demping en riolering van de spoorsloot gegund voor een bedrag van f 121.485. De werkzaamheden worden in de loop van het jaar uitgevoerd. De gemeente krijgt hierdoor de beschikking over een rioleringsysteem + zuiveringinstallatie die aan hoge eisen voldoet. Dit betekent het definitieve einde van de veel besproken en bestreden onhygiënische ‘spoorsloot’.
Het keienpad tussen Schoolstraat en Schuttershof naast de kerk van de Gereformeerde Gemeente wordt betegeld. Daarmee komt een eind aan het ingooien van de ruiten van het kerkgebouw met keien van het pad.

Ook iets nieuws is het plaatsen van een benzinetank en benzinepomp voor bromfietsen van de firma Van Horssen op gemeentegrond aan de Zuidwal.

Dit beeld zal weldra tot het verleden behoren: de vele tientallen kleurige boeien op de kade van Veere. Hier Van Beveren geconcentreerd aan het nummers schilderen. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael. Veere).
Dit beeld zal weldra tot het verleden behoren: de vele tientallen kleurige boeien op de kade van Veere. Hier Van Beveren geconcentreerd aan het nummers schilderen. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).

Een grote verbetering is ook de vervanging van de straatverlichting door tl-armaturen. In de gemeenteraad wordt opgemerkt dat ‘de huidige verlichting geschikt is voor schemerlampjes in de huiskamer’. Gedurende de winter ervaren de inwoners de nieuwe verlichting als een enorme verbetering. De gemeenteraad spreekt eind december dan ook zijn erkentelijkheid erover uit dat ‘een groot deel van de gemeente zo spoedig goed verlicht is’.

* * *

Aan de hand van een overzichtkaart geeft de nieuwe burgemeester een toelichting op het nieuwe recreatieplan aan het nieuw te vormen Veerse Meer. Met de tegenstemmen van de SGP-fractie op principiële gronden en vanwege de vrees voor verstoring van de zondagsrust gaat de gemeenteraad akkoord met het plan.
Wat niet erg opschiet is de verbetering van het verenigingsgebouw. Het bestuur van ‘De Arne’ maakt hier weinig haast mee. Uiteindelijk komt eind november bericht dat het bestuur het oude verenigingsgebouw wil verbouwen. Zelfs de Commissaris van de Koningin bekommert zich over het Arnemuidse verenigingsgebouw. De burgemeester heeft op verzoek van Jhr. mr. de Casembroot kontakt gehad met het bestuur van ‘De Arne’. Wil men nu nieuwbouw of verbouw? Het bestuur blijft echter bij ‘verbouw’. De Commissaris deelt de burgemeester mee hiermee akkoord te gaan wanneer dit inderdaad een waardige oplossing blijkt te zijn. De Commissaris gaat zelfs zo ver dat hij hoogstpersoonlijk hierover kontakt opneemt met het bestuur.

Commissaris De Casembroot gaan kennelijk meer Arnemuidse zaken ter harte. Zo deelt hij burgemeester Hack mee dat voor de inrichting van de nieuwe speeltuin f 10.000 uit het rampenfonds is gereserveerd. De plannen kunnen nu worden ingediend.

Voor de visserij is het een gunstig jaar. Hier komt de ARM 25 de haven van Veere binnen getuft. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere.
Voor de visserij is het een gunstig jaar. Hier komt de ARM 25 de haven van Veere binnen getuft. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere.

In december arriveert uit de gemeente Hekelingen de verplaatsbare muziektent. Deze wordt opgeslagen in de gemeenteloods op het Schorretje. Eerst zal deze in het voorjaar worden geschilderd.

* * *

Hoewel de gemeenteraad de kosten erg hoog vindt, krijgt de Visserijschool een subsidie van de gemeente van f 600. Er zijn nu twee klassen. Het Rijk geeft geen enkele subsidie.

De wedde van de omroeper wordt verhoogd van f 40 tot f 50 vanwege de uitbreiding van de bebouwing. Wie van de ouderen herinnert zich niet de omroeper Hugo Bliek of z’n zoon Johan. Met de bel maakten ze op de fiets hun vaste ronde. Op alle hoeken van de straten riepen ze de boodschappen om zoals b.v.: ‘Hedenavond, half acht, dominee Grisnigt, in het verenigingsgebouw’ of ‘Verse scharren, bij Bas Marteyn, vier kilo voor een gulden’. Prompt daarop zag men dan van alle kanten mensen met een emmer naar de Zuidwal of Westdijkstraat lopen naar de vishal van Bas Marteyn, Kees de Ridder of Jan van Belzen (‘Jan Joris’).

Ook de onhoudbare toestand van het voddenpakhuis van de firma Polak aan het Schorretje krijgt de aandacht. De gemeenteraad en vele inwoners vinden deze toestand toch eigenlijk niet meer passen in deze tijd. De burgemeester krijgt van de firma Polak de toezegging dat het lompenpakhuis vóór 1 maart volgend jaar zal zijn opgeruimd.

Opnieuw wordt er gemopperd in de gemeenteraad over de jeugd. Een nieuw fenomeen is nu het met veel lawaai rijden met bromfietsen door de gemeente. Ook bij de behandeling van de gemeentebegroting wordt gewezen op de losbandigheid van de jeugd. Ze klimmen zelfs op de autobussen en gooien de ruiten in van het wachtlokaal. Door middel van een circulaire roept het gemeentebestuur daarop de medewerking van de ouders in vanwege de laakbare vernielingen door de jeugd.

* * *

Voor de visserij is het een gunstig jaar. Niet zo zeer vanwege de vangst van garnalen (de aanvoer daalde met ruim 1/3 ten opzichte van 1959), maar wel als gevolg van de zeer hoge prijs voor de garnalen. De door de Arnemuidse vissers te Veere gevangen 385.500 kilo garnalen brengt het hoge bedrag op van ƒ 1.058.939. Dankzij de ruime bijvangst van tong (42.000 kilo) en wijting is de totale opbrengst voor de Arnemuidse vissers het hoge bedrag van ƒ 1.265.190. Ook de vissers te Vlissingen hebben een goede verdienste door de grote vangsten van tong, haring en schol.
De garnalenvangsten vertonen van jaar tot jaar grote schommelingen (voor de Zeeuwse vloot waren deze in 1956: 2.055.744 kg; 1957: 736.590 kg; 1958: 1.155.418 kg; 1959: 1.290.879 kg en 1960: 852.904 kg).
De Arnemuidse vloot blijft stabiel: 21 kotters met in totaal 1535 pk.

De Arnemuidse vissersvloot, dit jaar voor het laatst in de thuishaven Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
De Arnemuidse vissersvloot, dit jaar voor het laatst in de thuishaven Veere. (Uit collectie Jhr. W.L. den Beer Poortugael, Veere).
Na een etmaal vissen komt de ARM 20 van de Marijzen in de namiddag de haven van Veere binnen.
Na een etmaal vissen komt de ARM 20 van de Marijzen in de namiddag de haven van Veere binnen.

* * *

De Nederlands Hervormde gemeente bestaat thans uit 552 gezinnen (waaronder de alleenstaanden). Tot de gemeente behoren 1845 zielen, te weten 938 mannen en 907 vrouwen. Er zijn 706 belijdende leden (270 mannen en 436 vrouwen) en 1100 doopleden (650 mannen en 450 vrouwen).
Op de 5e mei wordt in de Hervormde kerk een herdenkingsdienst gehouden ter gelegenheid van het feit dat Nederland 15 jaar geleden werd bevrijd van de Duitse bezetting. En op de 4e september spreekt ds. M. Verweij een gedachtenisrede uit naar aanleiding van zijn 30-jarig ambtsjubileum aan de hand van het tekstwoord Jesaja 55:10-11. In de achterliggende jaren te Arnemuiden preekte hij 494 keer, doopte hij 181 kinderen, leidde hij 55 rouwdiensten en bevestigde hij 20 huwelijken.
Een opmerkelijke gebeurtenis is ook als de Hervormde kerkenraad zich in een brief tot Gedeputeerde Staten van Zeeland richt met het verzoek om Arnemuiden extra bouwvolume toe te wijzen ‘daar in onze gemeente dringend meer woonruimte nodig is en vele jonge mensen trouwen en dan door woonruimtegebrek elders gaan wonen’.

Ook dit jaar komt de oud-predikant van de Hervormde gemeente, ds. W.L. Mulder uit Voorthuizen, op een zondag in z'n oude gemeente preken. Het is bijna 50 jaar geleden dat hij als kandidaat te Arnemuiden werd bevestigd. Steeds bleef de band tussen ds. Mulder en de gemeente in stand.

1962

Het nieuwe jaar zet in met de ernstige treinbotsing bij Harmelen. 92 mensen komen hierbij om het leven en 73 raken gewond.
Maar ook ander belangrijk nieuws beheerst de koppen van de Provinciale Zeeuwse Courant. Halverwege januari leveren twee fregatten van de Nederlandse marine slag met Indonesische oorlogschepen. Het conflict tussen Nederland en Indonesië over Nieuw-Guinea lijkt steeds grimmiger te worden. Kort hierna voeren Indonesische parachutisten landingen uit op Nieuw-Guinea. Ook verscheidene Arnemuidenaren worden als militair uitgezonden naar Nieuw-Guinea (W. van Belzen, C. Marijs, C. Meerman, P. Meulmeester en J. Theune).
Groot nieuws van geheel andere orde is als in februari boringen in Groningerland aantonen dat daar minstens 150 miljard kubieke meter aardgas in de bodem zit.
In mei komt de afsluiting van de Grevelingen tot stand.

Op de 28e november overlijdt op het paleis Het Loo Prinses Wilhelmina op 82-jarige leeftijd. ‘Een grote vrouw is van ons heengegaan’, zegt premier De Quay in zijn herdenkingswoord voor de radio. Op uitdrukkelijke wens van de overleden vorstin vindt de begrafenis ‘in het wit’ plaats. Eenmaal bezocht Koningin Wilhelmina Arnemuiden per trein ter gelegenheid van de ramp in mei 1924, waarbij vier vissersschepen vergingen en 15 Arnemuidse en Vlissingse vissers omkwamen.

Arnemuidse gezelligheid in het Arnemuiden van vóór de sanering. V.l.n.r. G. Schroevers, J. Meulmeester, J. van Belzen en J. van Belzen.
Arnemuidse gezelligheid in het Arnemuiden van vóór de sanering. V.l.n.r. G. Schroevers, J. Meulmeester, J. van Belzen en J. van Belzen.

* * *

De nieuwjaarstoespraak van burgemeester A. Hack op de 29e januari heeft een optimistische toonzetting. Een groot aantal verbeteringen heeft het verzorgingspeil van Arnemuiden verhoogd: de bouw van woningwet- en premiewoningen in ‘het Poldertje’, de start van het saneringsplan, de garantieregeling voor de aankoop of modernisering van 14 vissersschepen, de ingebruikname van de nieuwe Christelijke kleuterschool, de nieuwe brandweerauto en de nieuwe speeltuin ‘De Dokke’. Maar niettegenstaande al deze verbeteringen nam de bevolking in 1961 met 10 inwoners af tot 2793 (1444 mannen en 1349 vrouwen). Het geboorteoverschot was 43. Er vertrokken 111 en er vestigden zich 58 personen. 27 huwelijken werden gesloten, maar hiervan vertrokken 17 jonge stellen naar elders vanwege het gemis aan woonruimte. Op de wachtlijst voor de toewijzing van woningen staan nog 89 urgente gevallen. 87 krotwoningen wachten op sloop.

Opmerkelijk weinigen vergeleken met andere jaren overlijden in 1962. Het zijn:

2/1 de oudste inwoonster van Arnemuiden Jannetje Blaasse wv Abraham Meerman wonend Markt 9 (‘zij zag het vierde geslacht van haar kinderen opgroeien’) (94 jr); 9/1 Klaas van Belzen ev Jannetje Blaasse (78 jr); 10/3 Grietje Schroevers ev Jacob van de Ketterij wonend Markt 7 (76 jr); 8/5 Grietje Meulmeester ev Antheunis Schuit wonend Nieuwlandseweg 5 (59 jr); 25/5 Pieter C. van Eenennaam wonend Schorretje 6 (82 jr); 16/9 Neeltje Baak wv Pieter Ventevogel (84 jr); 28/9 Willemina Schroevers wv Klaas Schuit wonende Tuindorp 30 (84 jr); 8/10 Lieven van de Ketterij ev Pieternella Meulmeester wonende Schoolstraat 10 (67 jr); 19/10 Joos Schroevers wonende Neuwlandseweg 30 (52 jr); 12/11 Maatje Caljauw wv Joos van Belzen (68 jr); 30/12 Neeltje de Nooijer ev Willem van Belzen (67 jr).

* * *

Dit jaar zijn er verkiezingen voor de gemeenteraad.
Voor de nieuwe raadsperiode worden gekozen Jac. van Belzen (PvdA), Joh. van Belzen (SGP), P Brasser (CHU), C. van Hemert (CHU), J.L. Joosse (SGP), Joz. Siereveld (Gemeentebelang) en K.J. Steketee (ARP).
Afscheid neemt raadslid Gerard Siereveld, die sinds 1 september 1953 in de gemeenteraad zitting had. Als nieuwkomer treedt in functie P. Brasser uit Kleverskerke. Als wethouders worden opnieuw gekozen met elk 4 van de 7 stemmen C. van Hemert en Joz. Siereveld.

Een mooie foto van de dit jaar overleden Grietje Schuit-Meulmeester van de Nieuwlandseweg.
Een mooie foto van de dit jaar overleden Grietje Schuit-Meulmeester van de Nieuwlandseweg.

Op de gemeentesecretarie zijn er dit jaar veranderingen. De ambtenaar ter secretarie H. Uitterhoeve is benoemd tot commies in de gemeente Beesd. Ook de heer J. de Klerk, die al zovele jaren de gemeente als ambtenaar dient, verlaat het gemeentehuis vanwege z'n benoeming in rijksdienst.

Grafdelver wordt per 1 januari 1962 Jan Theune. In de vacature van P. Ventevogel moet een nieuwe bode/conciërge van het gemeentehuis worden aangesteld. Deze krijgt tevens de functies van schoonhouder van de openbare school en het gymnastieklokaal en badmeester. Uit 14 sollicitanten wordt benoemd D. Goedhart.

Op de 16e maart bezoekt Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix de gemeente. Dit bezoek heeft, aldus burgemeester Hack, ‘tot grote vreugde gestemd, speciaal in verband met het realiseren van de recreatieplannen op het grondgebied van Arnemuiden’. Het werkbezoek van de Kroonprinses staat in verband met de voorbereiding van ‘Het Zilveren Schor’ op de schorren van de Oranjepolder. Tijdens het bezoek heeft de Prinses een geanimeerd onderhoud met de pachter van haar boerderij in de Oranjepolder, Johannes Crucq en z’n vrouw Elizabeth Crucq-Mesu. Voor het laatst bezocht een Oranjetelg Arnemuiden in 1924.

'Ja, tot ziens dan, Hoogheid'’, zei de 66-jarige boer Johannes Crucq van het Hof ‘de Oranjepolder’, toen hij Prinses Beatrix ten afscheid de hand drukte. Het was voor de Prinses een genoegelijk intermezzo tijdens haar oriëntatiebezoek in verband met de plannen voor het jeugdcentrum op de schorren.
'Ja, tot ziens dan, Hoogheid'’, zei de 66-jarige boer Johannes Crucq van het Hof ‘de Oranjepolder’, toen hij Prinses Beatrix ten afscheid de hand drukte. Het was voor de Prinses een genoegelijk intermezzo tijdens haar oriëntatiebezoek in verband met de plannen voor het jeugdcentrum op de schorren.

In de raadsvergadering van 12 april herdenkt burgemeester Hack het plotseling overlijden van de oud-gemeenteontvanger, de heer Abraham Buys, als gevolg van een droevig ongeval. Hij staat stil bij de grote liefde, die de overledene de gemeente toedroeg. Bij de begrafenis heeft hij de gemeente vertegenwoordigd. Hierna neemt de gemeenteraad een moment stilte in acht ter herdenking van de overledene.

* * *

Het saneringsplan krijgt dit jaar z’n vervolg. Allereerst worden de drie onbewoonbaar verklaarde huisjes op de hoek Lionstraat/Noordstraat gesloopt.
Van de weduwe C. Scheele-Wisse wordt voor f 39.172 de schuur met woning en erf aan de Langstraat aangekocht. De familie Scheele had hier een boerenschuur, in de vorige eeuw opgebouwd na het afbranden van de monumentale hoeve ‘Munnikendam’. Door deze aankoop kan verder uitvoering worden gegeven aan het saneringsplan en kan de Van Vollenhovenstraat tussen de Schoolstraat en de Langstraat worden doorgetrokken.
De gemeente koopt ook de woning Noordstraat 34 aan voor een bedrag van f 2.975 van mevrouw C.S. van Eenennaam-Kodde.

Ook de woningbouw in ‘het Poldertje’ vordert gestaag.
Het provinciaal bestuur wijst in totaal 10 woningwetwoningen toe: 6 tot vervanging van de krotwoningen en 4 als algemeen contingent. De Woningbouwvereniging krijgt medewerking om 8 woningwetwoningen aan de Houwerstraat en 2 aan de De Manstraat te laten bouwen. Met de bouw van deze woningen wordt dit jaar begonnen. In het uitbreidingsplan komen naast 4 woningwetwoningen in de De Manstraat nog eens 17 premiewoningen gereed, terwijl 6 premiewoningen praktisch voltooid zijn. Plannen voor de bouw van nog eens 15 premiewoningen worden ingediend. Al deze bouwactiviteiten betekenen enige verlichting in de nog steeds heersende grote woningnood in de gemeente.

* * *

Ook andere voor de Arnemuidse gemeenschap belangrijke voorzieningen komen tot stand.
De laagste inschrijver voor de bouw van het nieuwe gymnastieklokaal is de firma J. Verhage te Vlissingen voor f 121.600. In december kan het nieuwe gymnastieklokaal in gebruik worden genomen.
Dit jaar wordt ook besloten een derde lokaal aan de Christelijke kleuterschool aan de Van Vollenhovenstraat te bouwen.

Verheugend nieuws is ook het raadsbesluit tot het garanderen van de rente en aflossing van een geldlening aan het bestuur van ‘De Arne’ voor de bouw van een nieuw verenigingsgebouw aan de Radermacherstraat.

De ARM 16 in actie in de vijftiger jaren. (Uit collectie Jhr. W.L den Beer Poortugael, Veere).
De ARM 16 in actie in de vijftiger jaren. (Uit collectie Jhr. W.L den Beer Poortugael, Veere).

Een grote verbetering is ook de herbestrating van de Molenweg, de Roelse’sweg en het Tuindorp. De gemeenteraad stelt hiervoor  f 114.000 beschikbaar. Ook komt in de Molenweg nieuwe straatverlichting.

De firma L. Mieras & Co te Yerseke krijgt in november optie voor de aankoop van 10.640 m2 grond in het Tuindorp.

De gemeenteraad stelt verder f 900 beschikbaar voor de vernieuwing van de torenuurwerkverlichting en f 1.675 voor de inrichting van een schuilkelder onder het gemeentehuis. Voor de uitbreiding van het gebouwtje voor de ouden van dagen op Het Hoofd wordt een perceel grond in erfpacht genomen van de familie Meerman. Voor de uitbreiding van ‘Het Oppertje’ stelt de gemeenteraad f 1.200 beschikbaar.

De muziekvereniging Arne's Genoegen is dit jaar geplaatst in de afdeling ‘uitmuntendheid’ en krijgt als blijk van waardering een subsidie van f 900.

Zorgen zijn er over het voortbestaan van de openbare lagere school te Kleverskerke. Het aantal leerlingen is gedaald tot 5. Voorlopig wordt het schooltje nog gehandhaafd tot maart 1964.

De familie Snoek mag halverwege de Schoolstraat een friteskraam exploiteren. Aan de Zuidwal mogen de gebroeders De Ridder een garnalenpellerij vestigen.

Ook dit jaar vormen de vele klachten over de gedragingen van de jeugd weer een smet op het blazoen van Arnemuiden.

* * *

In 1962 ondergaat de vissersvloot een verdere modernisering. Er komen drie nieuwe schepen tot vervanging van oude schuiten bij. De vloot bestaat per 1.1.1962 uit 18 schepen met in totaal 1780 pk en per 1.1.1963 uit 16 schepen met 1908 pk. Garantie wordt verleend aan schipper van Belzen, Tuindorp 15, voor de rente en aflossing voor een geldlening van f 49.000 voor de aankoop van een vissersschip, de ARM 5. Ook krijgt G. van de Gruiter een garantie voor f 10.665 voor de overname van de ARM 50. En schipper L. de Nooyer krijgt eveneens gemeentegarantie voor de verbouw van zijn vaartuig en de inbouw van een nieuwe motor en winch. Hiermee is de vissersvloot, dankzij de financiële medewerking van de gemeente, praktisch geheel vernieuwd en verbeterd.

De vissersvloot praktisch geheel vernieuwd en verbeterd.
De vissersvloot praktisch geheel vernieuwd en verbeterd.

De bedrijfsresultaten van de vissers zijn in 1962 zeer gunstig. Alle schippers kunnen ruimschoots aan hun financiële verplichtingen wegens de gedane investeringen voldoen.
Helaas komt er weinig schot in de schadeuitkering voor de vissers ingevolge artikel 8 van de Deltawet als gevolg van het gedwongen vertrek uit Veere door de afsluiting van het Veerse Gat.
De vangsten zijn dit jaar over het algemeen redelijk tot goed. Opmerkelijk zijn in sommige maanden de grote bijvangsten. Zo is de bijvis (naast de garnalen) in augustus 12% en in oktober 23% van de totale vangst. Gedurende de laatste vier maanden van het jaar zijn de garnalenvangsten zeer goed en de prijzen hoog. In maart vissen 15 schepen uit Arnemuiden, Tholen en Yerseke vanuit Scheveningen.
Aan de vismijn van Colijnsplaat worden 536.946 kilo garnalen aangevoerd, die in totaal ƒ 1.293.914 opbrengen. Dankzij de goede bijvangst van tong (43.550 kilo) en schol (5.550 kilo) is de totale opbrengst voor de te Colijnsplaat liggende vloot ƒ 1.574.816. Ook voor de vissers met als thuishaven Vlissingen is het een zeer goed jaar, vooral dankzij de hoge vangsten van schol (59.000 kilo) en tong (48.000 kilo). De totale opbrengst daar is ƒ 788.829. Verscheidene vissersgezinnen uit Arnemuiden, Veere en Tholen gaan er toe over zich in Colijnsplaat te vestigen. Eind december zijn er al 13 gezinnen in de nieuwe thuishaven woonachtig.

* * *

Op de 6e mei brengt de Gereformeerde kerk een beroep uit op ds. G.S. Oegema. Hij bedankt echter. Bij geruchte wordt vernomen dat ds. Oegema spijt heeft gekregen van z'n bedanken. Op de 24e augustus wordt hij voor de tweede maal beroepen en nu neemt hij het aan. Begin januari 1963 doet ds. Oegema intrede.

Ook de Hervormde gemeente brengt dit jaar, zij het tevergeefs, vele beroepen uit: op kandidaat Van de Hoef, kandidaat Van Assenbergh, ds. E.J. Schimmel uit Oud Beijerland, ds. RJ.F. Lamens uit Kamerik, ds. J. Catsburg uit Genderen, kandidaat G. Veldjesgraaf, ds. J.A. de Waard uit Meerkerk, ds. J. Kruijt uit Lexmond en kandidaat J. Vroegindewey.
Tijdens de vacante periode wordt de gemeente gediend door vele bekende predikanten zoals Van der Haar, Lamens, Van der Ent Braat, Zethof, Van Kooten en Dorsman, kandidaten zoals Van de Bank, Van Assenbergh, Veldjesgraaf en Gebraad, maar ook door bekende ‘godsdienstonderwijzers’ zoals Oskam, Asmus, Stolk, Van Dam, Vroom, Kattenberg en Beinema. De catechisaties worden gegeven door ds. J. van der Haar uit Sint Maartensdijk.
In de kerkenraad komt een vacature door het bedanken van diaken J. de Klerk sr. In zijn plaats komt Joh. van Belzen.

Oude vissers, rustend na een leven lang zwalken op zee in hun hoogaarzen. Links Joos van Belzen, de 88-jarige collectant voor de diaconie. Verder v.l.n.r nog een Joos van Belzen, Lieven van de Ketterij en Jozias de Rijke.
Oude vissers, rustend na een leven lang zwalken op zee in hun hoogaarzen. Links Joos van Belzen, de 88-jarige collectant voor de diaconie. Verder v.l.n.r nog een Joos van Belzen, Lieven van de Ketterij en Jozias de Rijke.

Op 20 november overlijdt op 85-jarige leeftijd de weduwe van de oud-predikant van Arnemuiden ds. B.G.C. Steenbeek, mevrouw H.J.A. Steenbeek-Boks.

De kerkbode van de Hervormde gemeente maakt melding dat ‘Joost van Belzen, die zo lange tijd voor de diaconie met de armenbus de gemeente rond ging, dit vanwege zijn hoge leeftijd niet meer kan doen. Met liefde en ijver mocht Van Belzen elke week getrouw zijn rondje maken. De diaconie heeft dit dan ook altijd ten zeerste op prijs gesteld. De opbrengst van deze bus bedroeg per jaar circa ƒ 1.100. Nu Van Belzen de wens te kennen heeft gegeven er mee op te houden en geen andere personen gevonden kunnen worden, heeft de diaconie besloten niet meer langs de huizen te collecteren ‘.
In de herinnering leeft de in 1962 88 jaar oude, zo markante vissersman Joost van Belzen voort, op zaterdagmorgen rammelend met de collectebus, altijd even vriendelijk en opgewekt, met z’n overbekende uitroep na het openen van de voordeur ‘den êrremen asjeblief’. Zo lang nog krachtig maar de laatste jaren bevend van ouderdom. Een toonbeeld van dat oude, gemoedelijke Arnemuidse vissersgeslacht.

Ook meldt de kerkbode het overlijden op 77- jarige leeftijd van Grie, de echtgenote van de oude vissersman Jacob van de Ketterij, wonende Markt 7: ‘In deze gemeente was Grietje Schroevers geen onbekende. Velen zijn er in huis geweest en bij velen kwam ze. Vele jaren achtereen logeerden er predikanten en godsdienstonderwijzers bij haar in huis’. In de rouwdienst spreekt de godsdienstonderwijzer D. Oskam naar aanleiding van Filippensen 1 : 23.

Rechts de dit jaar overleden Grietje van de Ketterij-Schroevers en links haar schoonzuster Maatje van de Ketterij.
Rechts de dit jaar overleden Grietje van de Ketterij-Schroevers en links haar schoonzuster Maatje van de Ketterij.

Meer artikelen...

  1. 1963
  2. 1964
  3. 1965
  4. 1966