1977
Na een ongekend lange formatieperiode van 208 dagen kan het confessioneel-liberale kabinet Van Agt/Wiegel op 19 december worden beëdigd.
In zijn Nieuwjaarsrede wijst burgemeester J. de Jonge op het grote aantal kredieten, meer dan f 1 miljoen, dat de gemeenteraad in 1976 beschikbaar stelde voor allerlei verbeteringen in de gemeente. Het verheugt hem dat de gemeenteraad het beleid van het college van burgemeester en wethouders in grote lijnen steunt.
Somber is hij over de visserijsector. De quotering van de vangst en de invoering van de 200-mijlszône vormen ernstige bedreigingen voor de toch al zo klein geworden Arnemuidse vissersvloot. Optimistischer is hij over de algemene economische situatie in de gemeente (‘er is weinig werkloosheid’) en over de aanzienlijke groei van het inwonertal. Arnemuiden is het afgelopen jaar fors gegroeid met 120 personen tot 3433 inwoners (‘een groei die sinds jaren en misschien nog wel nooit is voorgekomen’).
De waarnemend secretaris P.J.F. van Anrooy vertrekt uit de gemeente vanwege z’n benoeming als chef van de afdeling financiën in Borsele. In zijn plaats schuift op als waarnemend secretaris/1e ambtenaar de heer W. Brouwer. In de vacature van de heer Van Anrooy wordt benoemd de heer E. Slager. Maar aan het einde van het jaar vertrekt de heer Brouwer al. In de daardoor opengevallen plaats van chef van de afdeling financiën wordt per 16 januari 1978 benoemd de heer K. van Poppel uit Puttershoek. De heer C.L.J. van Vlaanderen wordt beëdigd tot waarnemend gemeentesecretaris.
In juni ontvangt de gemeenteraad bericht dat de op 29 mei 1976 te Madrid overleden dr. Maurits Willem Roderick van Vollenhoven, ambachtsheer van Kleverskerke, een legaat aan de gemeente heeft geschonken van ‘alle documenten op zijn carrière en familie betrekking hebbende’. Verder omvat dit legaat ‘de brevetten van ereburgerschap van Brussel, Antwerpen, Luik, Gent en Brugge en het bewijs van Doctor Honoris Causa van de Universiteit van Leuven, alsmede de doos van de Stad Antwerpen, zijn grootuniform van gezant, zijn decoraties en medailles en het zilveren beeld’. De gemeenteraad, niet precies wetende wat dit allemaal inhoudt en wat er in de ‘koffers en trommels’ zal zitten, besluit het legaat in dank te aanvaarden. De aankomst van het legaat laat echter op zich wachten, want aan het einde van het jaar is nog steeds niets ontvangen.
Gedurende 1977 neemt het aantal inwoners verder toe met 36 tot 3469. Er worden 54 kinderen geboren. Er overlijden 16 inwoners (9 mannen en 7 vrouwen), waaronder:
3/2 Maria Meerman ev Jacob de Nooijer (75 jr); 15/2 Dingenis Blaas Marijs ev Leny Moens (25 jr); 25/2 Cornelia Bliek (79 jr); 5/3 Prina Meulmeester wv Jacobus de Meulmeesler (87 jr); 3/4 Cornelia Theune ev Blaas van Belzen (81 jr); 24/6 Daniël Schroevers wv Grietje Jobse (91 jr); 25/6 Wouter Maarten den Hollander ev Jacomina van Belzen (41 jr); 24/7 de vroeger welbekende baakster Jannetje van Belzen ev Cornelis van Dalen (66 jr); 12/9 Maria van Belzen ev Johannis Marijs (57 jr); 27/11 de winkelier Jan Karel Crucq (52 jr); 22/12 Gillis Meerman wv Janna Schuit (81) jr); 27/12 Jacob van Belzen ev J. de Nooijer (84 jr).
Op 12 mei is het echtpaar P. de Nooijer (84 jr)/J. Theune (83 jr) zestig jaar getrouwd. Piet de Nooijer was een bekende verschijning in het Arnemuidse straatbeeld. Tot z'n 65e jaar was hij bode van het ziekenfonds en de ziekenverpleging. Vanaf 1920 was hij tevens werkzaam bij de huisarts waarvoor hij medicijnen rondbracht, flessen spoelde en de tuin onderhield. In 1944 werd hij fulltime bode voor het ziekenfonds.
* * *
Een trieste dag in de geschiedenis van Arnemuiden is als de molen, daterend uit het jaar 1737, afbrandt.
In april nog had het gemeentebestuur kontakten gelegd met Monumentenzorg en een molenrestaurateur over het opknappen van de monumentale windkorenmolen ‘Nooitgedacht’. Deze werd immers in het voorjaar 1975 door de gemeente aangekocht van de familie Meulenberg. Maar in de nacht van vrijdag op zaterdag 24 juni brandt de korenmolen af. De brandweer levert voortreffelijk werk bij de molenbrand, maar de molen was niet meer te redden. Het houten casco, afgedekt met rubberoid, brandde als een fakkel. Het blijkt dat de molen maar voor f 50.000 verzekerd is. De herstelkosten worden geraamd op f 500.000.
Al spoedig hierna komt de Arnemuidse gemeenschap in actie. Er wordt een actiecomité tot behoud van de molen ingesteld. Op de 12e augustus houdt de muziekvereniging Arne’s Genoegen een ‘bliksemactie’ met het doel zoveel mogelijk geld in te zamelen voor de herbouw. Deze collecte levert ruim f 19.000 op. Ook de Vereniging ‘De Zeeuwse Molen’ neemt contact op voor het houden van een actie om gelden bijeen te brengen voor de herbouw van de afgebrande molen.
* * *
De ontwikkeling van de wijk Brakenburg vordert gestaag.
In mei trekt de gemeenteraad een krediet van f 336.000 uit voor het bouwrijp maken van de derde uitwerking van Brakenburg. Ook aan het eind van het jaar wordt nog een krediet van f 407.000 beschikbaar gesteld voor het bouwrijp maken van een gedeelte van de nieuwe wijk. Ook verleent de gemeenteraad medewerking voor de bouw van een Christelijke kleuter- en lagere school in deze wijk. Vanuit de gemeenteraad wordt echter geageerd ‘dat er zo’n afschuwelijk gebouw komt in de mooie wijk Brakenburg’. Voorlopig zal de school namelijk gehuisvest worden in een semi-permanent gebouw.
De nieuwe straten krijgen de namen Boekweitstraat, Boterbloemstraat en Weegbreelaan.
In september opent burgemeester De Jonge onder grote belangstelling Garage Meerman aan de Korenbloemlaan in de nieuwe wijk. Dit is het eerste garagebedrijf in Arnemuiden. De heer Meerman, woonachtig in Tholen maar geboren te Arnemuiden, drijft het garagebedrijf met z'n drie zoons.
* * *
In december neemt de heer K.J. Steketee afscheid als voorzitter van de Christelijke lagere school. Niet minder dan 36 jaar bekleedde hij het voorzitterschap. De bekende ‘bakker’ Steketee vervulde ook nog een aantal andere functies in de gemeente: 12 jaar lid van de gemeenteraad namens de ARP en 45 jaar lid van de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk. Begin van de dertiger jaren vestigde de uit Nieuwdorp afkomstige Steketee zich als bakker te Arnemuiden op de hoek van de Langstraat/Westdijkstraat.
Vanwege de vorming van de basisschool wordt het gebouw van de openbare school aan de Clasinastraat ingrijpend verbouwd tot een 7-klassige lagere school, terwijl een 2-klassige kleuterschool wordt aangebouwd. Hiermee is het hoge bedrag gemoeid van f 1.093.200. Maar het grootste deel van deze kosten krijgt de gemeente vergoed van het ministerie van onderwijs.
In december stelt de gemeenteraad ook een krediet beschikbaar van ruim f 1 miljoen voor de bouw van een semi-permanent schoolgebouw voor de Christelijke lagere school in de wijk Brakenburg.
In maart draagt burgemeester De Jonge de nieuwe brandweerauto officieel over aan de Arnemuidse brandweer. De moderne bluseenheid heeft ruim een ton gekost. Op het havenplein houdt het trotse brandweerkorps een demonstratie.
Kredieten worden dit jaar verleend voor onder meer de aanschaf van een nieuwe vrachtauto voor gemeentewerken, voor een nieuwe archiefbergplaats in het gemeentehuis, voor het plaatsen van een hekwerk rond het speelterrein aan de Noordwal en voor de aanschaf van een begraaftoestel.
* * *
Dit jaar ontstaan ook plannen voor de aanleg van een nieuwe begraafplaats. Aanvankelijk heeft het gemeentebestuur hiervoor het oog geslagen op het terrein aan de keetdijk. Maar later vindt men het toch wenselijker dat dit terrein bestemd wordt voor bedrijfsvestigingen.
Er starten onderhandelingen met mevrouw E.A. Radermacher-Schorer van Nieuwerkerke-Clotterbooke Patijn, de eigenares van het perceel grond op de hoek Van Cittersweg/Steigerweg ter grootte van 0.54.70 ha. Dit perceel kan in 1978 worden aangekocht voor de prijs van f 20.294. De overeenkomst met de pachter van dit perceel, Chr. Baas te Arnemuiden, wordt ontbonden.
Aan de keetdijk komt een loodsje voor het plaatsen van de tonnen met visafval. Eerst diende hiervoor een plaats aan de Singel, maar dat was een onhoudbare toestand vanwege de stankoverlast.
Maar aan de keetdijk vestigen zich vanaf nu ook verscheidene bedrijven. Aan Glasinstruments BV te Middelburg wordt 250 m2 en aan het schoonmaakbedrijf Stoffels BV te Terneuzen 750 m2 grond verkocht. In dit schoonmaakbedrijf kunnen zo’n 20 personen uit Arnemuiden werk vinden. En aan het eind van dit jaar meldt zich nog de heer J. Murre als gegadigde voor de aankoop van 1500 m2 industrieterrein.
De gemeenteraad besluit tot de aanleg van een tweede jachthaven aan de Oranjeplaat.
Veel kritiek is er vanuit de gemeenteraad op het beleid van het bestuur van het dienstencentrum voor bejaarden Te Mortiere en met name op de voorzitter ds. G. Post. Het bestuur wordt een slecht financieel beheer verweten. Het exploitatietekort liep in zes jaar tijd op tot bijna 2½ ton. Er vallen verwijten zoals ‘een lek schip dat naar zee gaat’ en ‘een heet hangijzer’.
Het lied ‘Als de klok van Arnemuiden’ ondergaat dit jaar een opleving. Van de plaat met het lied van de zanger Max van Praag werden destijds 65.000 exemplaren verkocht. Dit jaar prijkt de plaat op de 22e plaats in de vaderlandse top-40.
* * *
De visserij beleeft in het algemeen in deze jaren moeilijke tijden. De Zeeuwse vloot is sinds de oliecrisis in 1973 aanzienlijk gekrompen. Tussen 1973 en 1977 verminderde het aantal motorkotters voor de zeevisserij van 53 tot 34. Het aantal garnalenvisserschepen liep terug van 34 tot 31.
De Arnemuidse vloot telt dit jaar nog maar 9 schepen. In 1973 waren er nog 12 motorkotters voor de zeevisserij. De vloot van Breskens liep terug van 21 motorkotters in 1973 tot 11 in 1977; die van Vlissingen van 7 in 1973 tot 5 in 1977.
Het aantal Arnemuidse garnalenkotters was in 1973 4, in 1976 5 en in 1977 2. In Breskens liep dit terug van 17 in 1973 tot 10 in 1977.
1977 is voor de garnalenvisserij een goed jaar. De aanvoer is weliswaar aanzienlijk (1.453.885 kg) lager dan vorig jaar, maar de opbrengst stijgt tot ƒ 4.472.273. Ook de platvisbesommingen zijn redelijk. De aanvoer van platvis in de mijn te Colijnsplaat is 3.592.980 kg en te Vlissingen 12.752.700 kg. De opbrengsten stijgen vergeleken met vorig jaar met ƒ 1,8 miljoen.
In maart vist de ARM 20 van de gebroeders Marijs 40 mijl ten noorden van het lichtschip ‘Noordhinder’ een bronzen 17e eeuws kanon op, een 18 ponder. Het ruim 2000 kilo wegende stuk heeft 1643 als jaartal en is drie meter lang.
* * *
De Hervormde Gemeente komt dit jaar voor een grote investering aan het kerkgebouw te staan. Het dak van de kerk moet vernieuwd worden. Het houten dakbeschot is verrot en door houtworm aangetast. Het moet vernieuwd worden, maar ook de leien verkeren in zeer slechte staat. Architect Klap uit Waarde maakt in samenwerking met de kerkvoogdij een plan voor het vernieuwen van het dakbeschot en de leien, het opknappen van de hemel en de muren, het vervangen van de lambrisering van decowal- en eternietplaten door eikenhouten delen en het naar omlaag brengen van de verwarmingsbuizen. Ook de muren blijken ernstig door zwam te zijn aangetast. De kosten bedragen de hoge som van minstens f 400.000. De kerkvoogdij stelt tot dekking van de kosten een restauratiefonds in. Eind juli start de verbouw. De kerkdiensten worden tijdens de verbouwperiode gehouden in het kerkgebouw van de Gereformeerde kerk.
Op 14 juni overlijdt te Nijkerk op de leeftijd van bijna 90 jaar de oud-predikant van de Hervormde gemeente, ds. W.L. Mulder. In 1916 werd hij als kandidaat bevestigd en hij diende de gemeente tot en met 1918. Daarna kwam hij zeker één keer per jaar te Arnemuiden, zo ook in 1967 op de 22e juli toen hij samen met z'n vrouw in alle stilte te Arnemuiden zijn 80e verjaardag wilde herdenken. De plaatselijke predikant ds. J.G. Abbringh hield daarbij een gedachtenispreek. Aan het einde van de dienst sprak ds. Mulder de gemeente toe en eindigde met het bekende gedicht ‘Nu ken ik die waarheid zo diep als gewis...’.
In de kerkenraad van de Hervormde gemeente nemen de ouderlingen Klaas van de Ketterij en Blaas Marijs en diaken Dingenis van Belzen na jarenlange dienst afscheid.
