1981
In mei zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. D66 is de grote winnaar en stijgt van 8 naar 17 zetels. De Partij van de Arbeid verliest fors, terwijl het CDA stabiel blijft.
Op 16 september treedt een nieuw kabinet onder leiding van minister-president mr. A.A.M. van Agt aan. De kabinetten onder premier Van Agt zijn alle geen lang leven beschoren. Al in november volgend jaar zal er een wat stabielere regering komen onder leiding van drs. R.F.M. Lubbers.
* * *
Helaas moet op de 25e april al afscheid genomen worden van burgemeester J. de Jonge. Per 1 mei is hij benoemd tot burgemeester van Nieuw-Lekkerland. Hij werd per 15 januari 1975 benoemd. Ruim zes jaar diende hij met volle inzet Arnemuiden als burgervader.
In zijn afscheidstoespraak merkt de scheidende burgemeester op: ‘Hoe ik me voel? Dankbaar voor de promotie. Dankbaar voor de goede tijd die we hier mochten hebben. Dit is een periode in ons leven die we nooit zullen vergeten. Je wordt tenslotte maar eenmaal burgemeester en dat is in Arnemuiden geweest. Het heeft van meet af aan geklikt’. Op twee personen na heeft hij alle ambtenaren zien vertrekken en komen. Bij het begin werd hij geconfronteerd met een grote achterstand in de administratie; deze is nu geheel bij.
De bevolking groeide in zijn ambtsperiode met 600 inwoners van 3200 tot 3900 zielen. Bij zijn komst waren er 20 woningen in de wijk Brakenburg gebouwd; nu zijn dit er 250, terwijl 43 woningen in aanbouw zijn. In deze wijk werd ook een Christelijke kleuter- en lagere school en een 1-klassige openbare kleuterschool gerealiseerd.
Als plannen voor de toekomst noemt hij: de aanleg van de nieuwe begraafplaats, de oplevering van de molen die nu bijna gereed is, de afronding van het bedrijfsterrein aan de Keetweg, de totstandkoming van het oudheidkundig museum, de realisering van een bejaardencentrum en de oplossing van de problematiek van Te Mortiere.
Loco-burgemeester Jac. van Belzen spreekt het scheidende burgemeestersechtpaar toe. In een uitvoerige toespraak brengt hij de waardering van de gemeenteraad over voor hetgeen burgemeester De Jonge voor Arnemuiden heeft betekend. Als blijk van waardering biedt hij een nagebouwde hoogaars aan.
Voor loco-burgemeester Jac. van Belzen breekt nu een drukke tijd aan. Tijdens de raadsvergadering van 13 juli zijn ook wethouder Kouman en secretaris Kroon verhinderd de vergadering bij te wonen. Raadslid Balk brengt aan het einde van deze vergadering ‘zijn bewondering en waardering tot uiting aan het adres van loco-burgemeester Van Belzen voor de wijze waarop deze als eenmanszaakje de gehele avond de zaken heeft verdedigd’.
In zijn profielschets vraagt de gemeenteraad in meerderheid om een ‘kerkelijk gebonden burgemeester’.
De benoeming van een nieuwe burgemeester laat lang op zich wachten. Tijdens de raadsvergadering van 7 september verklaart de loco-burgemeester ‘over de burgemeestersbenoeming niets en niemendal te horen. Wel zou er een voordracht naar Den Haag zijn’.
Maar korte tijd later, per 1 oktober, treedt de 39-jarige M.M. Markusse uit Lisse als nieuwbenoemde burgemeester van Arnemuiden aan. De in Goes geboren nieuwe burgemeester was voorheen referendaris bij de provincie Noord-Holland. Politiek behoort hij tot de SGP. In de raadsvergadering van 3 oktober vindt de installatie plaats.
Loco-burgemeester Van Belzen geeft de nieuwe burgemeester een overzicht van het goede voorzieningenpeil in de gemeente: een gezonde middenstand, goede schoolgebouwen, goede sportvoorzieningen, uitstekende voorzieningen op het gebied van de recreatie, een verwarmd openluchtzwembad.
Hij vraagt de bijzondere aandacht van burgemeester Markusse voor de ontwikkeling van het bestemmingsplan Brakenburg II ten noorden van Brakenburg I, de vestiging van een politiebureau en de realisering van een verzorgingshuis voor bejaarden.
Gemeentesecretaris J. Kroon spreekt namens het gemeentepersoneel bijzondere erkentelijkheid uit voor de wijze waarop loco-burgemeester Jac. van Belzen tijdens de burgemeestersvacature waarnam: ‘We hebben zeer fijn gewerkt. Eigenlijk zaten we niet op de komst van een burgemeester te wachten. We hebben grote bewondering voor de aanpak van zaken’.
In 1981 overlijden de volgende inwoners:
7/1 Jannetje de Ridder (72 jr); 13/3 Johanna Theune wv Blaas de Ridder (78 jr); 19/3 Joost de Nooijer ev Jannetje Meulmeester (60 jr); 23/3 Pieternella Odding ev Klaas van Belzen (77 jr); 29/3 Maatje Marijs ev Lambertus Eppen (78 jr); 2/4 Jacomina van Belzen ev Jacob van Dalen (66 jr); 17/4 Cornelis Schuit ev Geertje Schroevers (78 jr); 21/5 kort na haar man, de vroegere winkelierster op de hoek Nieuwstraat/Westdijkstraat Adriana Siereveld wv Pieter Janse (72 jr); 25/6 Johanna Suzanna Koppejan ev Leendert van Eenennaam (77 jr); 6/7: Theuntje van de Gruiter ev Marinus Schroevers (86 jr); 24/7 Jozias de Rijke ev Maria van Belzen (67 jr); 12/8 Abraham Leenhouts (87 jr); 15/8 Klaas Oreel ev Jacomina de Nooijer (67 jr); 19/8 Clazina Caljouw wv Joos van Belzen (81 jr); 19/8 Aarnoud de Hamer ev Elisabeth de Nooijer (76 jr); 28/8 Comelis van de Ketterij wv Grietje Siereveld (80 jr); 9/9 Jacomina de Nooijer wv Jacob van Belzen (89 jr); 24/9 Jacob de Nooijer ev Maria Meerman (84 jr); 26/9 Cornelis de Nooijer ev Clasina van Belzen (87 jr); 5/10 Johanna de Ridder ev Daniël van Belzen (54 jr); 18/11 Karel van Dalen (18 jr); 24/11 Adriana van de Gruiter wv Klaas Siereveld (91 jr); 26/12 Maria van Belzen (30 jr).
Tijdens de raadsvergadering van 7 september merkt raadslid C. Marijs op dat, ‘als hij goed is ingelicht, voor het eerst in de geschiedenis een inwoner van Arnemuiden de gezegende leeftijd van 100 jaar zal bereiken en wel op 28 september’. Hij vraagt de aandacht van de burgemeester voor dit bijzondere feit.
* * *
Verscheidene verbeteringen komen dit jaar tot uitvoering: de herbestrating van het Tuindorp (f 44.000), het opknappen van de Singel en met name het hertenkamp (f 10.000) en de bouw van het clubgebouw voor de postduivenvereniging ‘Voorwaarts’.
Na een langdurige bouwperiode kan de nieuwe molen in september worden opgeleverd en overgedragen aan de gemeente.
De plannen voor de opening van het oudheidkundig museum ondervinden tegenslag. Het vinden van een geschikt pand valt niet mee. Bijna is er overeenstemming tussen het bestuur van het oudheidkundig museum en de eigenaresse van het pand Zuidwal 29, maar dit gaat uiteindelijk niet door.
Een ander oudheidkundig object dreigt echter verloren te gaan. De schuur van het Hof Brakenburg zal als gevolg van de slechte staat naar alle waarschijnlijkheid worden gesloopt. Uit een technische inspectie blijkt dat de houten wanden en het rieten dak verregaand verrot zijn en dat de houtworm de spanten ernstig heeft aangetast. Restauratie zou te overwegen zijn omdat de schuur van een afstand beeldbepalend is met name door het silhouet en de zogenaamde kleurbeleving.
Wethouder Van Belzen verklaart in de gemeenteraad het bijzonder te betreuren dat de oude, geteerde houten schuur (eigendom van de gemeente) zal moeten verdwijnen. Maar het in goede staat brengen van de schuur en het geschikt maken voor andere doeleinden zou ongeveer f 1 miljoen gaan kosten. En dat geld is er niet. De gemeente onderhandelt nu met het bestuur van de tafeltennisvereniging om op deze plaats een nieuwe accommodatie te bouwen.
Pas in september arriveert de ‘erfenis van de ambachtsheer van Kleverskerke, dr. Van Vollenhoven’. Het is al weer enkele jaren geleden dat de gemeenteraad gevraagd werd het legaat te aanvaarden.
* * *
Met de Zeeuwse visserij gaat het redelijk goed. De vissers boeken goede tot zeer goede besommingen. De resultaten van de platvisvisserij zijn bevredigend. De garnalenaanvoer te Colijnsplaat is aanzienlijk lager dan in 1980 (359.085 kilo tegen 509.348 kilo in 1980). Door de hoge prijs valt de opbrengst (ƒ 1.883.260 tegen ƒ 2.236.958 in 1980) toch nog wel mee. Niettemin drukken de brandstofprijzen zwaar op de exploitatie van de vissersschepen. Gasolie is in tien jaar tijd ruim zes keer zo duur geworden. De Zeeuwse vissersvloot is de achterliggende twee jaar met 21 nieuwe schepen uitgebreid (15 kotters en 6 mosselschepen). In Vlissingen ligt thans één van de modernste vloten van Nederland. De Zeeuwse vissersvloot bestaat nu uit ongeveer 80 mosselschepen, 55 kotters, 9 kokhanenschepen en 10 schepen voor de oestersector. Van de kotters behoren ruim 30 tot de kleinere schepen, die, afhankelijk van het seizoen, platvis, rondvis en garnalen vangen. De ongeveer 20 grotere schepen zijn vooral bedoeld voor de vangst van tong en schol. De Arnemuidse vloot telt nu 9 schepen.
Tot voor kort was er een dreiging dat de Arnemuidse vissersschepen niet meer het kenteken ‘ARM’ mochten gebruiken. Maar na de uitgeoefende druk door het gemeentebestuur en de visserijorganisaties besluit minister Braks van Landbouw en Visserij in juni om tegemoet te komen ‘aan de sterk levende tradities in sommige vissersplaatsen’. Zes oude vissersplaatsen mogen nu ook op nieuwe schepen hun eigen, traditionele lettertekens weer op de boeg aanbrengen, namelijk Arnemuiden (ARM), Goedereede-Ouddorp (OD), Stellendam (SL), Oost- Dongeradeel (OL), Westdongeradeel (WL) en Ulrum-Zoutkamp (ZK). Het ZEVIBEL-jaarverslag tekent aan: ‘Op dit punt is Arnemuiden weer als vissersplaats in volle glorie hersteld’.
Op 14 maart heeft de officiële proefvaart en overdracht plaats van de nieuwe viskotter Geertruid Adriana, de ARM 23. Het schip van schipper H. Marijs is gebouwd bij de Poolse werf Dynia en is afgebouwd bij Maaskant Machinefabrieken te Stellendam.
Ook in juni wordt een nieuw vissersschip in de vaart genomen, de ARM 15 (De Vrouw Jannetje) van schipper J. Meulmeester. Het schip is bij de firma Maaskant te Stellendam afgebouwd en is 40 meter lang en 9 meter breed.
In oktober wordt de derde nieuwe kotter in één jaar tijd aan de Arnemuidse vloot toegevoegd. Machinefabriek Maaskant uit Stellendam draagt dan de 40 meter lange viskotter ARM 22 (De Klaas Adriana) over aan de gebroeders Marijs.
Een hoogtepunt is ook de opening van de nieuwe vismijn in Colijnsplaat. De verwachtingen van de Zeeuwse Visserij Vereniging zijn volgens het jaarverslag hooggespannen: ‘Hierdoor zal deze plaats als een voorname aanvoerhaven van garnalen voor de toekomst kunnen blijven dienen’.
In mei pakken zich echter donkere wolken samen boven de Zeeuwse en met name ook de Arnemuidse vissers. Uit een onderzoek door de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) komen omvangrijke belastingontduikingen aan het licht. Via een clandestiene visaanvoer komt in mei voor circa 2½ miljoen gulden aan zwart geld boven water. De recherche sluit niet uit dat de totale visserijfraude onder de Zeeuwse vissers rond de zes miljoen gulden beloopt. In het kader van het onderzoek tapt Justitie telefoonlijnen van vissers af. Van verscheidene Arnemuidse eigenaren van vissersschepen wordt de boekhouding in beslag genomen. In de pers is heel wat te doen over de zogenaamde ‘visfraudeaffaire’.
Droevig nieuws is het op 18 november als de 18-jarige Arnemuidse visser Karei van Dalen van de KG 6 overboord geslagen en niet terug gevonden wordt.
* * *
De Hervormde gemeente brengt begin dit jaar tevergeefs beroepen uit op de predikanten drs. A. de Reuver te Capelle aan den IJssel en W. van Gorsel te Wijk en Aalburg. Groot is de blijdschap bij kerkenraad en gemeente als kandidaat A. Schaap uit Zoetermeer op 12 maart het beroep naar Arnemuiden aanneemt. Op 2e Paasdag bevestigt ds. W.L. Tukker kandidaat Schaap met de tekstwoorden Lukas 24:32. Aan de plechtige handoplegging nemen 12 predikanten deel. Naast de bevestiger ds. W.L. Tukker is onder hen ook de 79-jarige oud-predikant van Arnemuiden ds. M. Verwey uit Benschop (in april 1982 is ds. Verwey overleden) en niet minder dan 7 classispredikanten. De Classis betuigt als het ware haar blijdschap dat een treurige periode in hun zustergemeente Arnemuiden ten einde is. In de middagdienst doet ds. Schaap intrede met als tekst voor zijn intreepreek Lukas 24:34b.
Tot augustus blijft de grijze ds. W.L. Tukker vanuit zijn woning Korenbloemstraat 69 nog bijstand in het pastoraat verlenen. Dit doet hij nu al twee jaar, op buitengewoon trouwe en hoogstaande wijze. Onder zijn wijze en beminnelijke leiding is de rust in de gemeente weergekeerd.
In de kerkbode schrijft hij: ‘Twee jaren heb ik onder u mogen verkeren en wel met veel genoegen. Wel zijn niet alle wonden geheeld, maar de rust is weergekeerd. De predikantsplaats is onder Gods Zegen spoedig vervuld met een bekwame en hardwerkende predikant, in de kracht van zijn leven. Dus is mijn arbeid ten einde. Ik ga u verlaten. ‘t Was mij een waar genoegen om bij u te wonen en met u te kerken. Wat een trouw in de kerkgang van de gemeente en in het bezoek van de catechisaties. Ik dank u hartelijk voor al de vriendelijkheid en trouw, aan ons bewezen. Wij zullen deze mooie jaren niet licht vergeten’. Met zijn huishoudster, mevrouw Zoet, vertrekt ds. Tukker naar Ridderkerk. Hervormd Arnemuiden is deze ‘grijze eminentie’ zeer veel dank verschuldigd!
De kerkenraad bestaat omstreeks deze tijd uit de ouderlingen C. Baaijens (scriba), C. van Belzen, L van Belzen, Mar. van Belzen, P. van de Ketterij, J. Meulmeester (assessor), B. de Ridder en L. Theune en de diakenen C. Blaasse, A. Joziasse, H. Poortvliet, B. de Ruiter en R. Schroevers.
