1966
Op de 10e maart treden kroonprinses Beatrix en prins Claus op luisterrijke wijze in het huwelijk in de Amsterdamse Westerkerk. Te Arnemuiden is het die dag juist de jaarlijkse biddag voor gewas, visserij en arbeid. In de plaatselijke Gereformeerde Gemeente houdt ds. D.L. Aangeenbrug in de avonddienst een toepasselijke preek over de tekst 1 Timotheüs 2 vers 2.
Het centrumlinkse kabinet-Cals komt op 15 oktober ten val vanwege kritiek op het financiële beleid. Het wordt op 21 november opgevolgd door het interimkabinet, waarvan dr. J. Zijlstra optreedt als premier.
De Nieuwjaarsrede in de eerste raadsvergadering dit jaar laat een gunstig beeld horen: de opening van de Christelijke lagere school en de nieuwe tweede kleuterschool, het prachtige jeugdcentrum ‘Het Zilveren Schor’ in wording, de ontwikkeling van het recreatiegebied ‘Oranjeplaat’ met de jachthaven, het bungalowterrein, de nieuwe sportvelden in aanleg, de plannen voor het nieuwe bejaardencentrum, de toegewezen 50 ratiowoningen met het einde van de woningnood in zicht en ook de gunstige vangsten van de vissersvloot.
Dankbaarheid is er ook omdat Arnemuiden haar zelfstandigheid als gemeente heeft kunnen behouden. De meeste gemeenten op Walcheren werden heringedeeld.
Het inwonertal neemt dit jaar toe met maar liefst 73 zielen. Dit is nog nimmer voorgekomen in de geschiedenis van Arnemuiden. Er worden 71 kinderen geboren, 18 inwoners overlijden, 96 mensen vertrekken en 116 vestigen zich in de gemeente. Het inwonertal per 1 januari 1967 komt daardoor op 2905.
Van de overledenen noemen we:
11/1 Lieven de Nooijer (54 jr); 28/1 de echtgenote van de vorige werfbaas Elisabeth Crucq wv Jacob Meerman (78 jr); 1/3 Jacobus Schravemade geboren te Amsterdam ev Grietje van Belzen (71 jr); 6/6 Blaas van Belzen wv Grietje van Belzen (71 jr); 22/6 Jannetje de Ridder ev Robbert Meerman (71 jr); 27/8 de oude Robbert de Nooijer (76 jr); 12/7 Joos Mesu (77 jr); 10/8 de welbekende vroegere postbode Izaak van Belzen wv Jacoba Odding (65 jr); 26/8 Laurens Marinus Mulder (20 jr); 8/9 de vroegere timmerman Leendert Krijn Jan de Pree ev Johanna Bak (75 jr); 29/9 Marian van Horssen (14 jr); 5/10 Comelia van Belzen ev Marinus van de Ketterij (51 jr); 27/10 Pieternella Meijers ev Cornelis de Klerk (88 jr); 30/10 Theuntje van Belzen wv Casper Caljouw (81 jr); 2/11 Maatje van de Gruiter ev L. Meerman (56 jr); 28/11: Pieter Poortvliet (84 jr).
* * *
Dit jaar zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad. Ondanks alle verkiezingspropaganda verandert er niets aan de samenstelling van de raad. Opnieuw nemen voor vier jaar zitting Jac. van Belzen (PvdA), Joh. Van Belzen (SGP), P. Brasser (CHU), C. van Hemert (CHU), J. Oreel (SGP), Joz. Siereveld (Gemeentebelang) en K.J. Steketee (ARP).
Tot wethouders worden opnieuw gekozen C. van Hemert en Joz. Siereveld.
Ook voor burgemeester A. Hack verandert er weinig. Hij wordt herbenoemd tot burgemeester van Arnemuiden. Gelukkig voor Arnemuiden, want met name dankzij de stuwkracht van deze burgemeester heeft de gemeente de afgelopen jaren zeer vele verbeteringen ondergaan.
Waar ook geen verandering in komt is het niet verschijnen van een gemeenteblad. Opnieuw vraagt raadslid Wannes van Belzen om hier nu eens mee te beginnen. Het zou in een behoefte voorzien, mede gezien alle ontwikkelingen binnen de gemeente. Maar de in alles zo zeer voortvarende burgemeester Hack wimpelt dit af: ‘de pers moet dit maar oppakken’.
In maart wordt J. Theune benoemd tot gemeentewerkman.
* * *
In augustus komt de verklaring van geen bezwaar voor de bouw van het bejaardencentrum af. Architect is de heer C. Klap uit Waarde en aannemer de firma Peters en De Jong uit Vlissingen. Op 16 september slaat ds. G.S. Oegema als voorzitter van het stichtingsbestuur de eerste paal en begint de bouw van de 32 bejaardenwoningen en het dienstencentrum. Naar de bejaardenwoningen is zeer veel vraag. De vraag overtreft ruimschoots het aantal beschikbare woningen.
Op de 14e december legt mevrouw E.A. Hack-De Feyter, echtgenote van de burgemeester, de eerste steen voor het bejaardencentrum. Zij spreekt de wens uit dat de bewoners van het centrum straks het gevoel zullen krijgen ‘in een paleisje te wonen’. En inderdaad, hoe vele oude Arnemuidse echtparen en alleenstaanden woonden in die eerste tijd van ‘Te Mortiere’ met zoveel genoegen hun laatste levensjaren in deze toen geriefelijke bejaardenwoningen.
In 1966 komen 23 woningen gereed: 2 aan de Clasinastraat, 5 aan de Schorerstraat, 7 aan de Luteynstraat, 7 aan de Mansfeldstraat, 1 aan het Schuttershof en 1 aan de Langstraat.
Begonnen wordt met de bouw van 9 particuliere woningen: 2 aan het Schuttershof, 2 aan de Langstraat, 4 aan de Schorerstraat en 1 aan de Dokstraat.
In het kader van de ratiobouw worden 60 woningen toegewezen. De gemeenteraad besluit tot deelname aan de bouw van deze ratiowoningen. Voor de bouw verkoopt de gemeenteraad 9450 m2 grond voor f 236.000 aan het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. De ratiowoningen bestaan uit een ruime woonkamer, keuken, berging, vier slaapkamers en een doucheruimte. Alle woningen zijn voorzien van centrale verwarming. De huurprijs ligt op circa f 40 per week. Eerst begin volgend jaar mag met de bouw worden begonnen. Niettemin is er gegronde hoop dat eind 1967 de woningnood in Arnemuiden na zovele jaren volledig zal zijn opgelost.
De gemeenteraad besluit tot naamgeving van enkele straten in het uitbreidingsplan ‘het Poldertje’: van de Dokstraat langs de nieuwe Gereformeerde kerk: ‘de Kerklaan’; in het verlengde van de Oude Havenstraat: ‘de Oranje Nassaustraat’; de verbindingstraat tussen de Mansfeldstraat en de Oranje Nassaustraat: ‘de Ooststraat’.
Ook het saneringsplan heeft zo z’n voortgang. Dit jaar worden weer zeven panden aangekocht: Nieuwstraat 4, 12 en 36, Westdijkstraat 32, 34 en 40 en Langstraat 38. Het huis bij de werf aan de Zuidwal wordt afgebroken. Dit betekent een grote verbetering voor het verkeer over de Zuidwal; deze wordt ter plaatse verbreed.
In de eerste helft van dit jaar komt de langbeloofde rijkssubsidie van 80% in de aankoopkosten van de gesaneerde woningen los.
* * *
Ook andere belangrijke ontwikkelingen zijn er. De 1e fase van de uitvoering van het recreatieplan ‘Oranjeplaat’ gaat van start. Deze fase behelst de aanleg van de jachthaven aan het Veerse Meer, de bouw van een aantal bungalows en de aanleg van een camping. In de 2e fase zal het dagrecreatieterrein De Piet worden uitgevoerd.
Ook komen gereed de twee nieuwe sportvelden. Met het bestaande voetbalveld beschikt de gemeente nu over drie sportvelden. De gemeenteraad verleent een krediet van f 28.000 voor een nieuwe kleedaccommodatie bij de sportvelden.
De bouwcommissie van de Gereformeerde Kerk vraagt de gemeenteraad om een subsidie van f 25.000 voor de bouw van een pastorie naast de nieuw te bouwen kerk in ‘het Poldertje’. Dit leidt tot een langdurige, principiële discussie in de gemeenteraad. Het zou een precedent zijn om voor een pastorie subsidie te verlenen. Uiteindelijk besluit de gemeenteraad met de stem van raadslid Joh. van Belzen tegen tot het verlenen van een renteloos voorschot van f 15.000.
Geld wordt uitgetrokken voor de aanleg van een verbindingsstraat tussen de Zuidwal en de Langstraat (in vroeger eeuwen was hier ook al een verbindingstraatje, het zogenaamde Bolstraatje). Deze straat krijgt de naam ‘Verlengde Walstraat’.
Maar ook komt er schot in de bouw van ‘Het Zilveren Schor’. De vijf puntige daken steken boven het oude landschap nabij het Veerse Meer uit. In het voorjaar 1967 moet het centrum in gebruik zijn.
Op 7 juli worden twee gemoderniseerde winkels in gebruik genomen: het levensmiddelenbedrijf annex brood en banket van de heer A. Adriaanse op de Markt en van huishoudelijke artikelen van de firma J.J. Beije op de hoek Nieuwlandseweg/Langstraat.
Nu het oude schoolgebouw van de Christelijke lagere school gesloopt is, kan dit jaar ook een gedeelte van de Schoolstraat worden verbreed.
Er zijn ook onderhandelingen aan de gang over de sanering van het lompenpakhuis aan de Arnestraat/Walstraat.
Ook de directe omgeving van Arnemuiden ondergaat dit jaar een ware metamorfose. De baansverdubbeling van rijksweg 58 komt dit jaar gereed met het viaduct en de aansluitende wegen. Velen die Arnemuiden enkele jaren niet bezochten weten werkelijk niet wat ze zien na al deze veranderingen.
Een nieuwe voorziening dit jaar is ook de aanleg van een instructiezwembad. Vanwege de vervuiling van het water in het Arnekanaal is daar geen zwemmogelijkheid meer. Uit watermonsters blijkt dat het water vooral als gevolg van de woonboten sterk vervuild is en talloze ziekteverwekkende bacteriën bevat. Om te gaan zwemmen moet de jeugd nu naar het zwembad te Middelburg. De gemeenteraad gaat unaniem akkoord met uitwerking van dit plan.
Bij al deze positieve ontwikkelingen en verbeteringen vormt het optreden van een gedeelte van de jeugd elk jaar een zwarte bladzijde voor Arnemuiden. Opnieuw leidt het optreden van de jeugd op Oudejaarsavond 1965 tot ernstige overlast, smalende opmerkingen in de pers en klachten in de gemeenteraad.
* * *
Begin juli neemt de heer P. de Jonge afscheid als hoofd van de Christelijke lagere school aan de Dokstraat wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Vanaf 1941 was hij als bovenmeester aan de school verbonden. Tijdens de drukbezochte afscheidsbijeenkomst krijgt de heer De Jonge veel lof toegezwaaid van voorzitter K.J. Steketee van het schoolbestuur, ds. J.G. Abbringh namens de Hervormde kerk, ds. G.S. Oegema namens de Gereformeerde kerk en burgemeester A. Hack namens de burgerlijke gemeente.
* * *
De garnalenvisserij beleeft een zeer goed jaar. Er is zelfs sprake van topopbrengsten. De resultaten zijn buitengewoon gunstig en evenaren die van 1965. De totale opbrengst voor de te Colijnsplaat liggende vissers is bijna ƒ 3 miljoen, zo’n ƒ 600.000 hoger als vorig jaar. Er worden 797.810 kilo garnalen gevangen met een opbrengst van ƒ 2.323.637 en bijna 1 miljoen kg vis met een opbrengst van ƒ 574.237. De opbrengst voor de Vlissingse vloot, bestaande uit zes kotters, is bijna ƒ 1 miljoen. De welvaart van de vissersbevolking is in deze jaren dan ook groot.
De vloot breidt zich nog verder uit. De outillage van de vissersvloot is prima. Drie nieuwe schepen worden aan de vloot toegevoegd: schipper B. van de Ketterij heeft de URK 53 aangekocht, schipper L. van Belzen de Goeree 12 en schipper L. de Nooijer de Stellendam 4 (de ARM 9). Het aantal schepen is nu gestegen tot 22 met een totaal vermogen van 4137 pk (dit was in 1966 3067 pk), met de kentekens ARM 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 22, 24, 25, 27, 30, 35, 50. In enkele schepen (o.a. de ARM 15) worden nieuwe motoren geplaatst. Daarentegen verkoopt schipper G. van de Gruiter z'n ARM 50 aan een rederij te Bahrein aan de Perzische Golf.
In de raadsvergadering van januari betuigt wethouder Joz. Siereveld namens de vissersvereniging de grote erkentelijkheid van de vissers voor het initiatief om de vissersvloot te saneren. ‘Wanneer u dat niet had gedaan, zou de vloot tot de helft zijn ingekrompen’, aldus de wethouder.
Dit jaar zijn er voor het eerst in de geschiedenis van Arnemuiden zogenaamde visserijfeesten. Deze dagen worden gehouden op 8 en 9 juli. De bebouwde kom is door afsluiting van de Singel, het Schuttershof, de Molenweg en de Nieuwlandseweg op deze dagen voor het verkeer afgesloten. Het is een historische gebeurtenis als bijna de gehele vloot weer in Arnemuiden voor anker ligt. De kleuterjuffrouw Maatje Meerman uit Arnemuiden fungeert als garnalenkoningin.
De kerkenraden van de Nederlands Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Gemeente richten zich per brief tot de Arnemuidse bevolking met een ernstige waarschuwing om deze dagen op gepaste wijze door te brengen.
* * *
Op Hemelvaartsdag vindt in de Hervormde kerk de ingebruikname plaats van het door orgelbouwer A. Nijsse uit Wolphaartsdijk gerestaureerde kerkorgel. De dienst wordt geleid door ds. J.G. Abbringh. Het van 1941 daterende kerkorgel verkeerde in een zeer slechte staat. De restauratie kost f 15.000. Het orgelfonds bevat f 10.750. Ook voor de Gereformeerde Kerk is het op zaterdag 6 augustus een heugelijke dag als de eerste steen voor het nieuwe kerkgebouw in ‘het Poldertje’ wordt gelegd door het oudste lid van de gemeente, de heer P. Poortvliet (welbekend als ‘Piet Nelle’). Kort hierna, in november, is hij op 84-jarige leeftijd overleden. Ds. Oegema legt de eerste steen voor de pastorie. De nieuwe kerk krijgt 400 zitplaatsen. Het oude kerkgebouw aan de Lionstraat van 1903 telde circa 350 zitplaatsen. De nieuwbouw kost ongeveer f 360.000. Het orgel uit de oude kerk wordt in de nieuwe kerk geplaatst.
De kerkenraad van de Gereformeerde kerk verkoopt de pastorie aan de Langstraat voor f 35.000 aan het schoolbestuur voor de huisvesting van de heer Los, hoofd van de Christelijke lagere school.
