1962
Het nieuwe jaar zet in met de ernstige treinbotsing bij Harmelen. 92 mensen komen hierbij om het leven en 73 raken gewond.
Maar ook ander belangrijk nieuws beheerst de koppen van de Provinciale Zeeuwse Courant. Halverwege januari leveren twee fregatten van de Nederlandse marine slag met Indonesische oorlogschepen. Het conflict tussen Nederland en Indonesië over Nieuw-Guinea lijkt steeds grimmiger te worden. Kort hierna voeren Indonesische parachutisten landingen uit op Nieuw-Guinea. Ook verscheidene Arnemuidenaren worden als militair uitgezonden naar Nieuw-Guinea (W. van Belzen, C. Marijs, C. Meerman, P. Meulmeester en J. Theune).
Groot nieuws van geheel andere orde is als in februari boringen in Groningerland aantonen dat daar minstens 150 miljard kubieke meter aardgas in de bodem zit.
In mei komt de afsluiting van de Grevelingen tot stand.
Op de 28e november overlijdt op het paleis Het Loo Prinses Wilhelmina op 82-jarige leeftijd. ‘Een grote vrouw is van ons heengegaan’, zegt premier De Quay in zijn herdenkingswoord voor de radio. Op uitdrukkelijke wens van de overleden vorstin vindt de begrafenis ‘in het wit’ plaats. Eenmaal bezocht Koningin Wilhelmina Arnemuiden per trein ter gelegenheid van de ramp in mei 1924, waarbij vier vissersschepen vergingen en 15 Arnemuidse en Vlissingse vissers omkwamen.
* * *
De nieuwjaarstoespraak van burgemeester A. Hack op de 29e januari heeft een optimistische toonzetting. Een groot aantal verbeteringen heeft het verzorgingspeil van Arnemuiden verhoogd: de bouw van woningwet- en premiewoningen in ‘het Poldertje’, de start van het saneringsplan, de garantieregeling voor de aankoop of modernisering van 14 vissersschepen, de ingebruikname van de nieuwe Christelijke kleuterschool, de nieuwe brandweerauto en de nieuwe speeltuin ‘De Dokke’. Maar niettegenstaande al deze verbeteringen nam de bevolking in 1961 met 10 inwoners af tot 2793 (1444 mannen en 1349 vrouwen). Het geboorteoverschot was 43. Er vertrokken 111 en er vestigden zich 58 personen. 27 huwelijken werden gesloten, maar hiervan vertrokken 17 jonge stellen naar elders vanwege het gemis aan woonruimte. Op de wachtlijst voor de toewijzing van woningen staan nog 89 urgente gevallen. 87 krotwoningen wachten op sloop.
Opmerkelijk weinigen vergeleken met andere jaren overlijden in 1962. Het zijn:
2/1 de oudste inwoonster van Arnemuiden Jannetje Blaasse wv Abraham Meerman wonend Markt 9 (‘zij zag het vierde geslacht van haar kinderen opgroeien’) (94 jr); 9/1 Klaas van Belzen ev Jannetje Blaasse (78 jr); 10/3 Grietje Schroevers ev Jacob van de Ketterij wonend Markt 7 (76 jr); 8/5 Grietje Meulmeester ev Antheunis Schuit wonend Nieuwlandseweg 5 (59 jr); 25/5 Pieter C. van Eenennaam wonend Schorretje 6 (82 jr); 16/9 Neeltje Baak wv Pieter Ventevogel (84 jr); 28/9 Willemina Schroevers wv Klaas Schuit wonende Tuindorp 30 (84 jr); 8/10 Lieven van de Ketterij ev Pieternella Meulmeester wonende Schoolstraat 10 (67 jr); 19/10 Joos Schroevers wonende Neuwlandseweg 30 (52 jr); 12/11 Maatje Caljauw wv Joos van Belzen (68 jr); 30/12 Neeltje de Nooijer ev Willem van Belzen (67 jr).
* * *
Dit jaar zijn er verkiezingen voor de gemeenteraad.
Voor de nieuwe raadsperiode worden gekozen Jac. van Belzen (PvdA), Joh. van Belzen (SGP), P Brasser (CHU), C. van Hemert (CHU), J.L. Joosse (SGP), Joz. Siereveld (Gemeentebelang) en K.J. Steketee (ARP).
Afscheid neemt raadslid Gerard Siereveld, die sinds 1 september 1953 in de gemeenteraad zitting had. Als nieuwkomer treedt in functie P. Brasser uit Kleverskerke. Als wethouders worden opnieuw gekozen met elk 4 van de 7 stemmen C. van Hemert en Joz. Siereveld.
Op de gemeentesecretarie zijn er dit jaar veranderingen. De ambtenaar ter secretarie H. Uitterhoeve is benoemd tot commies in de gemeente Beesd. Ook de heer J. de Klerk, die al zovele jaren de gemeente als ambtenaar dient, verlaat het gemeentehuis vanwege z'n benoeming in rijksdienst.
Grafdelver wordt per 1 januari 1962 Jan Theune. In de vacature van P. Ventevogel moet een nieuwe bode/conciërge van het gemeentehuis worden aangesteld. Deze krijgt tevens de functies van schoonhouder van de openbare school en het gymnastieklokaal en badmeester. Uit 14 sollicitanten wordt benoemd D. Goedhart.
Op de 16e maart bezoekt Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix de gemeente. Dit bezoek heeft, aldus burgemeester Hack, ‘tot grote vreugde gestemd, speciaal in verband met het realiseren van de recreatieplannen op het grondgebied van Arnemuiden’. Het werkbezoek van de Kroonprinses staat in verband met de voorbereiding van ‘Het Zilveren Schor’ op de schorren van de Oranjepolder. Tijdens het bezoek heeft de Prinses een geanimeerd onderhoud met de pachter van haar boerderij in de Oranjepolder, Johannes Crucq en z’n vrouw Elizabeth Crucq-Mesu. Voor het laatst bezocht een Oranjetelg Arnemuiden in 1924.
In de raadsvergadering van 12 april herdenkt burgemeester Hack het plotseling overlijden van de oud-gemeenteontvanger, de heer Abraham Buys, als gevolg van een droevig ongeval. Hij staat stil bij de grote liefde, die de overledene de gemeente toedroeg. Bij de begrafenis heeft hij de gemeente vertegenwoordigd. Hierna neemt de gemeenteraad een moment stilte in acht ter herdenking van de overledene.
* * *
Het saneringsplan krijgt dit jaar z’n vervolg. Allereerst worden de drie onbewoonbaar verklaarde huisjes op de hoek Lionstraat/Noordstraat gesloopt.
Van de weduwe C. Scheele-Wisse wordt voor f 39.172 de schuur met woning en erf aan de Langstraat aangekocht. De familie Scheele had hier een boerenschuur, in de vorige eeuw opgebouwd na het afbranden van de monumentale hoeve ‘Munnikendam’. Door deze aankoop kan verder uitvoering worden gegeven aan het saneringsplan en kan de Van Vollenhovenstraat tussen de Schoolstraat en de Langstraat worden doorgetrokken.
De gemeente koopt ook de woning Noordstraat 34 aan voor een bedrag van f 2.975 van mevrouw C.S. van Eenennaam-Kodde.
Ook de woningbouw in ‘het Poldertje’ vordert gestaag.
Het provinciaal bestuur wijst in totaal 10 woningwetwoningen toe: 6 tot vervanging van de krotwoningen en 4 als algemeen contingent. De Woningbouwvereniging krijgt medewerking om 8 woningwetwoningen aan de Houwerstraat en 2 aan de De Manstraat te laten bouwen. Met de bouw van deze woningen wordt dit jaar begonnen. In het uitbreidingsplan komen naast 4 woningwetwoningen in de De Manstraat nog eens 17 premiewoningen gereed, terwijl 6 premiewoningen praktisch voltooid zijn. Plannen voor de bouw van nog eens 15 premiewoningen worden ingediend. Al deze bouwactiviteiten betekenen enige verlichting in de nog steeds heersende grote woningnood in de gemeente.
* * *
Ook andere voor de Arnemuidse gemeenschap belangrijke voorzieningen komen tot stand.
De laagste inschrijver voor de bouw van het nieuwe gymnastieklokaal is de firma J. Verhage te Vlissingen voor f 121.600. In december kan het nieuwe gymnastieklokaal in gebruik worden genomen.
Dit jaar wordt ook besloten een derde lokaal aan de Christelijke kleuterschool aan de Van Vollenhovenstraat te bouwen.
Verheugend nieuws is ook het raadsbesluit tot het garanderen van de rente en aflossing van een geldlening aan het bestuur van ‘De Arne’ voor de bouw van een nieuw verenigingsgebouw aan de Radermacherstraat.
Een grote verbetering is ook de herbestrating van de Molenweg, de Roelse’sweg en het Tuindorp. De gemeenteraad stelt hiervoor f 114.000 beschikbaar. Ook komt in de Molenweg nieuwe straatverlichting.
De firma L. Mieras & Co te Yerseke krijgt in november optie voor de aankoop van 10.640 m2 grond in het Tuindorp.
De gemeenteraad stelt verder f 900 beschikbaar voor de vernieuwing van de torenuurwerkverlichting en f 1.675 voor de inrichting van een schuilkelder onder het gemeentehuis. Voor de uitbreiding van het gebouwtje voor de ouden van dagen op Het Hoofd wordt een perceel grond in erfpacht genomen van de familie Meerman. Voor de uitbreiding van ‘Het Oppertje’ stelt de gemeenteraad f 1.200 beschikbaar.
De muziekvereniging Arne's Genoegen is dit jaar geplaatst in de afdeling ‘uitmuntendheid’ en krijgt als blijk van waardering een subsidie van f 900.
Zorgen zijn er over het voortbestaan van de openbare lagere school te Kleverskerke. Het aantal leerlingen is gedaald tot 5. Voorlopig wordt het schooltje nog gehandhaafd tot maart 1964.
De familie Snoek mag halverwege de Schoolstraat een friteskraam exploiteren. Aan de Zuidwal mogen de gebroeders De Ridder een garnalenpellerij vestigen.
Ook dit jaar vormen de vele klachten over de gedragingen van de jeugd weer een smet op het blazoen van Arnemuiden.
* * *
In 1962 ondergaat de vissersvloot een verdere modernisering. Er komen drie nieuwe schepen tot vervanging van oude schuiten bij. De vloot bestaat per 1.1.1962 uit 18 schepen met in totaal 1780 pk en per 1.1.1963 uit 16 schepen met 1908 pk. Garantie wordt verleend aan schipper van Belzen, Tuindorp 15, voor de rente en aflossing voor een geldlening van f 49.000 voor de aankoop van een vissersschip, de ARM 5. Ook krijgt G. van de Gruiter een garantie voor f 10.665 voor de overname van de ARM 50. En schipper L. de Nooyer krijgt eveneens gemeentegarantie voor de verbouw van zijn vaartuig en de inbouw van een nieuwe motor en winch. Hiermee is de vissersvloot, dankzij de financiële medewerking van de gemeente, praktisch geheel vernieuwd en verbeterd.
De bedrijfsresultaten van de vissers zijn in 1962 zeer gunstig. Alle schippers kunnen ruimschoots aan hun financiële verplichtingen wegens de gedane investeringen voldoen.
Helaas komt er weinig schot in de schadeuitkering voor de vissers ingevolge artikel 8 van de Deltawet als gevolg van het gedwongen vertrek uit Veere door de afsluiting van het Veerse Gat.
De vangsten zijn dit jaar over het algemeen redelijk tot goed. Opmerkelijk zijn in sommige maanden de grote bijvangsten. Zo is de bijvis (naast de garnalen) in augustus 12% en in oktober 23% van de totale vangst. Gedurende de laatste vier maanden van het jaar zijn de garnalenvangsten zeer goed en de prijzen hoog. In maart vissen 15 schepen uit Arnemuiden, Tholen en Yerseke vanuit Scheveningen.
Aan de vismijn van Colijnsplaat worden 536.946 kilo garnalen aangevoerd, die in totaal ƒ 1.293.914 opbrengen. Dankzij de goede bijvangst van tong (43.550 kilo) en schol (5.550 kilo) is de totale opbrengst voor de te Colijnsplaat liggende vloot ƒ 1.574.816. Ook voor de vissers met als thuishaven Vlissingen is het een zeer goed jaar, vooral dankzij de hoge vangsten van schol (59.000 kilo) en tong (48.000 kilo). De totale opbrengst daar is ƒ 788.829. Verscheidene vissersgezinnen uit Arnemuiden, Veere en Tholen gaan er toe over zich in Colijnsplaat te vestigen. Eind december zijn er al 13 gezinnen in de nieuwe thuishaven woonachtig.
* * *
Op de 6e mei brengt de Gereformeerde kerk een beroep uit op ds. G.S. Oegema. Hij bedankt echter. Bij geruchte wordt vernomen dat ds. Oegema spijt heeft gekregen van z'n bedanken. Op de 24e augustus wordt hij voor de tweede maal beroepen en nu neemt hij het aan. Begin januari 1963 doet ds. Oegema intrede.
Ook de Hervormde gemeente brengt dit jaar, zij het tevergeefs, vele beroepen uit: op kandidaat Van de Hoef, kandidaat Van Assenbergh, ds. E.J. Schimmel uit Oud Beijerland, ds. RJ.F. Lamens uit Kamerik, ds. J. Catsburg uit Genderen, kandidaat G. Veldjesgraaf, ds. J.A. de Waard uit Meerkerk, ds. J. Kruijt uit Lexmond en kandidaat J. Vroegindewey.
Tijdens de vacante periode wordt de gemeente gediend door vele bekende predikanten zoals Van der Haar, Lamens, Van der Ent Braat, Zethof, Van Kooten en Dorsman, kandidaten zoals Van de Bank, Van Assenbergh, Veldjesgraaf en Gebraad, maar ook door bekende ‘godsdienstonderwijzers’ zoals Oskam, Asmus, Stolk, Van Dam, Vroom, Kattenberg en Beinema. De catechisaties worden gegeven door ds. J. van der Haar uit Sint Maartensdijk.
In de kerkenraad komt een vacature door het bedanken van diaken J. de Klerk sr. In zijn plaats komt Joh. van Belzen.
Op 20 november overlijdt op 85-jarige leeftijd de weduwe van de oud-predikant van Arnemuiden ds. B.G.C. Steenbeek, mevrouw H.J.A. Steenbeek-Boks.
De kerkbode van de Hervormde gemeente maakt melding dat ‘Joost van Belzen, die zo lange tijd voor de diaconie met de armenbus de gemeente rond ging, dit vanwege zijn hoge leeftijd niet meer kan doen. Met liefde en ijver mocht Van Belzen elke week getrouw zijn rondje maken. De diaconie heeft dit dan ook altijd ten zeerste op prijs gesteld. De opbrengst van deze bus bedroeg per jaar circa ƒ 1.100. Nu Van Belzen de wens te kennen heeft gegeven er mee op te houden en geen andere personen gevonden kunnen worden, heeft de diaconie besloten niet meer langs de huizen te collecteren ‘.
In de herinnering leeft de in 1962 88 jaar oude, zo markante vissersman Joost van Belzen voort, op zaterdagmorgen rammelend met de collectebus, altijd even vriendelijk en opgewekt, met z’n overbekende uitroep na het openen van de voordeur ‘den êrremen asjeblief’. Zo lang nog krachtig maar de laatste jaren bevend van ouderdom. Een toonbeeld van dat oude, gemoedelijke Arnemuidse vissersgeslacht.
Ook meldt de kerkbode het overlijden op 77- jarige leeftijd van Grie, de echtgenote van de oude vissersman Jacob van de Ketterij, wonende Markt 7: ‘In deze gemeente was Grietje Schroevers geen onbekende. Velen zijn er in huis geweest en bij velen kwam ze. Vele jaren achtereen logeerden er predikanten en godsdienstonderwijzers bij haar in huis’. In de rouwdienst spreekt de godsdienstonderwijzer D. Oskam naar aanleiding van Filippensen 1 : 23.
