1985
De Nieuwjaarsrede maakt dankbaar gewag van diverse belangrijke voorzieningen in het afgelopen jaar: de ingebruikname van de nieuwe begraafplaats, de verplaatsing van de mosselconservenfabriek van het Tuindorp naar de Keetweg, de opstelling van het eeuwenoude anker op de Markt, de ontwikkeling van het surfcentrum en de invulling van het zogenaamde 16 hectaregebied en niet in de minste plaats de woningbouw in de nieuwe wijk Brakenburg II. Verscheidene winkels vestigen zich in de gemeente. Bij de vissers bestaan er grote plannen voor de komende jaren.
Ook spreekt de burgemeester zijn erkentelijkheid uit voor de viering van de jaarwisseling op rustige en gepaste wijze. Politie, brandweer maar ook de jeugd worden in deze dank betrokken.
Begin januari legt wethouder P.W. van Leerdam op dringend medisch advies z’n functie neer. In het afgelopen jaar werd hij door een ernstig hartinfarct getroffen. Alle raadsleden betreuren zijn vertrek als wethouder. De burgemeester zegt hem dank voor de goede samenwerking. Wethouder Jac. van Belzen memoreert ‘de bijzonder prettige samenwerking met wethouder Van Leerdam. In het menselijke vlak waren we zeer goede vrienden’. Van Leerdam blijft aan als raadslid.
In de wethoudersvacature wordt met 7 stemmen SGP-raadslid P.J. Bos gekozen.
In de raadsvergadering van 25 maart wordt stil gestaan bij het 12½ jarig ambtsjubileum van wethouder Jac. van Belzen. Algemeen is er veel waardering voor de wijze waarop Van Belzen z’n functie uitoefent.
De heer J. de Klerk, voorheen zovele jaren verbonden als ambtenaar aan de gemeentesecretarie, krijgt vanwege z’n verdiensten een koninklijke onderscheiding uitgereikt. De minister van Sociale Zaken speldt hem in Den Haag de versierselen van Ridder in de orde van Oranje Nassau op.
* * *
Verscheidene bekende personen overlijden dit jaar.
In mei overlijdt Dingenis Meulenberg in de gezegende ouderdom van 86 jaar. Vele jaren was hij de molenaar van Arnemuiden in de oude windkorenmolen ‘Nooitgedacht’. Wat was het een bekende verschijning in de witbestoven molen tussen de balen bloem en veevoer bij wentelende wieken en knarsende molenstenen.
In oktober overlijdt op de leeftijd van 76 jaar Cornelis Boone. Vanouds was hij een van de Arnemuidse aannemers. Hij had z'n timmermanswerkplaats aan de zuidwestzijde van de Langstraat. Niet minder dan 47 jaar was hij betrokken bij de plaatselijke brandweer, waarvan 18 jaar als commandant.
In december overlijdt op 70-jarige leeftijd Joos Oreel. Vele jaren was hij een bekend persoon als ouderling in de Hervormde kerk en lid van de gemeenteraad voor de SGP.
Maar ook overlijdt op de 3e mei op 93-jarige leeftijd de vroeger zeer bekende Jacoba Helena Buys, zuster van de vroegere gemeenteontvanger Bram Buys. Tot in de zestiger jaren had ‘Koos Buus’ een manufacturenwinkeltje aan de Langstraat.
Op de 13e mei overlijdt ook Arjaan Kodde, een welbekend dorpsfiguur in Amemuiden als voorzitter van de Oranjevereniging en na de oorlog enkele jaren als raadslid.
Ook noemen we het hoogbejaarde echtpaar Koppejan/Adamse. Beiden overlijden in een half jaar tijd: Koppejan op 96-jarige leeftijd en z'n vrouw op 100-jarige leeftijd.
We geven hier weer een overzicht van de in 1985 overleden inwoners:
17/1 Cornelis Grootjans, acht maanden na zijn vrouw Geertje de Nooijer (85 jr); 25/3 Dirk Adriaan Dijke (73 jr); 3/4 Maria Buijs wv Marinus de Ridder (91 jr); 18/4 Maatje Meulmeester ev Cornelis Marijs (80 jr); 23/4 Laurens Koppejan ev Cornelia Adamse (96 jr); 26/4 Johanna Ventevogel ev Jacobus Meerman (77 jr); 3/5 Jacoba Helena Buys (92 jr); 13/5 Adriaan Kodde wv Janna van Belzen (86 jr); 22/5 Grietje van de Gruiter wv Jan van de Ketterij (97 jr); 27/5 Dingenis Meulenberg ev Pieternella Maria Verburg (86 jr); 4/8 Pieternella Suzanna Maria Otte wv Blaas van de Ketterij (55 jr); 25/8 Maria de Nooijer ev Bastiaan de Nooijer (84 jr); 20/9 Marinus Bliek (64 jr); 23/10 Cornelis Boone ev Jacoba Maria Meerman (76 jr); 3/11 Johannis van Belzen ev Geertje Meulmeester (74 jr); 11/11 Cornelia Adamse wv Laurens Koppejan (100) jr); 12/11 Jannetje Blaasse ev Blaas Marijs (70 jr); 22/11 Jozina van Belzen wv Lieven van Belzen (83 jr); 26/11 Adriana de Ridder ev Cornelis van Belzen (71 jr) en 19/12 Joos Oreel wv Leintje van de Gruiter (70 jr).
* * *
Ook dit jaar verleent de gemeenteraad verscheidene kredieten voor belangrijke voorzieningen voor de Arnemuidse gemeenschap: voor de bouw van een berging annex wachtruimte op de nieuwe begraafplaats (f 70.000), voor de inrichting van een mortuarium in Te Mortiere (f 20.000), voor de reconstructie van de Molenweg, de Singel en de Arnestraat, voor de renovatie van het hoofdveld op het sportveldencomplex aan de Van Cittersweg (f 71.000). Ook wordt een krediet beschikbaar gesteld voor het bouwrijp maken van de nieuwe wijk Brakenburg II West.
In Brakenburg II, aan de Korenbloemlaan, wordt 500 m2 grond verkocht voor de bouw van een nieuw postkantoor, hoewel men deze vrij ver van de oude kern gelegen locatie voor de oudere inwoners wel bezwaarlijk vindt.
Halverwege het jaar worden de gebouwen van de voormalige mosselfabriek in het Tuindorp gesloopt. Het is een hele gewaarwording op de plaats van de mosselfabriek de heiwerkzaamheden voor de nieuwe woningen gade te slaan. De gemeenteraad brengt het college van burgemeester en wethouders hulde voor het tot een goed einde brengen van de ‘operatie-Mieras’.
Dit jaar worden voorbereidingen getroffen voor de stichting van een derde basisschool in Arnemuiden. Het is de Joos van Larenschool, uitgaande van de Gereformeerde Gemeente in Nederland. Deze school zal ingaande het schooljaar 1986/1987 beginnen in leegstaande lokalen van ‘De Polderburcht’ aan de Clasinastraat.
Vanuit de gemeenteraad wordt aandacht gevraagd voor de aanleg van een nieuw industrieterrein. Het bestaande bedrijventerrein aan de Keetweg is vol; onlangs is er al een bedrijf naar elders vertrokken.
* * *
Op het gebied van cultuur en historie zijn verscheidene bijzonderheden te melden.
Bij opgravingen eind oktober onder het gesloopte pand Westdijkstraat 5-7 worden 84 munten gevonden. Bovendien worden ook nog een 17e eeuws duelleerpistool, een met parelmoer ingelegd tabakschaartje, handgesmede bijlen en een 24-karaats gouden lepeltje uit 1227 opgegraven. De munten dateren uit de periode van 1200 tot 1914 en komen onder meer uit Gelderland, Friesland en Zeeland. Een van de Nederlandse munten draagt de afbeelding van Philips de Goede en is geslagen in 1472. Ook worden er nog Duitse munten aangetroffen zoals een Pfennig uit 1700. Bij de afbraakwerkzaamheden worden nog meer ontdekkingen gedaan. Volgens de eigenaar van het perceel, de heer Ralph Creemer, is ‘alles met de hand afgegraven, daarna gezeefd en vervolgens is de grond met een metaaldetector gecontroleerd op eventuele munten’. Zo komt er een straatje vrij. De provinciaal archeoloog B. Oele neemt aan dat het hier om het eerste verharde pad naar Middelburg gaat. De stenen van dit pad verkoopt de eigenaar aan de gemeente Veere. Ook worden nog de nodige potscherven, bikkels, kogels en boetestenen gevonden.
Het liefst zou de Stichting ‘De nieuwe Schepping’ van de heer Creemer zien dat de vondsten in Arnemuiden bleven. Hij vindt dat de gemeente Arnemuiden dan ook de eerste keus heeft.
In oktober wordt er in verenigingsgebouw ‘De Arne’ weer een huisvlijttentoonstelling gehouden. Het tentoongestelde materiaal bestaat hoofdzakelijk uit schilderijen, houtsnijwerk, scheepsmodellen, volksschilderkunst, klederdrachtpoppen en borduurwerk.
* * *
Over de visserij is gunstig nieuws te melden.
De nieuwe vismijn te Vlissingen draait op volle toeren. Onder leiding van wethouder P.J. Bos maakt de gemeenteraad een excursie naar de vismijn. Wethouder Adan van Vlissingen geeft de Arnemuidse delegatie een uiteenzetting over het reilen en zeilen binnen de vismijn.
De Zeeuwse kottervloot breidt gestaag uit. Gedurende het afgelopen jaar zijn er circa 10 nieuwgebouwde vaartuigen in de vaart gekomen, zodat thans kan worden gesproken over een zeer moderne vloot.
De ARM 18 (‘het vlaggenschip van de vloot’) van de rederij J. Meulmeester heeft z'n proefvaart gehouden. De ARM 44 van de rederij J. Siereveld zal binnenkort van stapel lopen.
We citeren in dit verband een lyrische ontboezeming in de gemeenteraad van raadslid C. Marijs uit het notulenboek: ‘Al deze schepen van de Arnemuidse vlag klieven week op week de woelige wateren der Noordzee en werpen hun netten uit om het geschubd gedierte te verschalken. Dit zeebanket brengt voor velen handel, nijverheid en welvaart’.
1985 is geen gunstig garnalenjaar. Vooral de vrij lange en sterke vorstperiode in februari doet hier geen goed aan. Er is weliswaar ongeveer dezelfde aanvoer van garnalen als vorig jaar, maar vooral de lagere prijzen veroorzaken een aanzienlijke omzetdaling (de opbrengst is ƒ 5.246.094 tegen ƒ 6.475.500 in 1984).
De gemiddelde prijzen voor tong, schol en kabeljauw liggen iets hoger dan in 1984.
De ARM 4 van schipper C. van Belzen vangt dit jaar een neushaai van 4 meter lengte. De bemanning vangt de 150 kilo wegende haai in de buurt van het lichtschip ‘Westhinder’, ongeveer 40 zeemijlen uit de kust van Westkapelle. De schipper verkoopt de vis voor vijf gulden per kilo aan vishandelaar De Jonge te Breskens, die de vis als reclameobject in de etalage van z'n viswinkel legt.
Er is dit jaar echter ook sprake van rampen en ongelukken op de vloot. Op 19 juli verongelukt de visser Job Schroevers op tragische wijze bij werkzaamheden aan boord. En in mei vergaat de ARM 25 op zee en zinkt. De bemanning kan ternauwernood worden gered.
De kottervisserij staat ook dit jaar veel in negatieve zin in de belangstelling van de pers.
* * *
Op de 11e januari overlijdt de oud-predikant van de Hervormde gemeente, ds. J.G. Abbringh, op de leeftijd van 79 jaar. Hij diende de gemeente van 1963 tot en met 1967. In de Kerkbode van maart wijdt ds. Schaap enkele woorden ter nagedachtenis aan de overledene en typeert hem als een ‘getrouw dienstknecht des Heeren, die ook onder ons gewerkt heeft. Een man die gehoorzaam was aan zijn Meester’. In alle stilte is hij op 15 januari in Hoevelaken door zijn naaste familie en enkele vrienden begraven.
Na een ambtsperiode van 4½ jaar neemt de Hervormde predikant ds. A. Schaap op 13 oktober afscheid met een afscheidspreek naar aanleiding van 1 Korinthe 3 vers 7. Per 15 oktober heeft hij een beroep aangenomen naar Hasselt. Arnemuiden verliest hiermee een beminnelijk en algemeen gewaardeerd predikantenechtpaar. In de Kerkbode van oktober vermeldt ds. Schaap: ‘Het is met grote blijdschap dat we hier gewerkt hebben. Het zijn voor ons gezin goede jaren geweest’.
Consulent tijdens de vacante periode is ds. H.E. Vermeulen uit Nieuw- en Sint Joosland. De kerkenraad bestaat omstreeks deze tijd uit de ouderlingen L. van Belzen, P.J. Bos, K. van de Ketterij, J. Meulmeester, B. de Ridder, B. Siereveld en L. Theune en de diakenen D. van Belzen, C. Blaasse, C.J. Blok, P. Poortvliet en R. Schroevers.
Op 13 november brengt de kerkenraad een eerste beroep uit op ds. L.W.C. Ruijgrok te Bruchem Kerkwijk. Op 6 december, nog geen twee maanden na het afscheid van ds. Schaap, verneemt de Hervormde gemeente tot haar blijdschap dat ds. Ruijgrok het beroep heeft aangenomen.
