1788
In april sluit de Republiek een vriendschapsverdrag en een defensief verbond met Engeland en Pruisen. Op de 13e augustus sluit de Engelse gezant Sir Harris met de op Paleis Het Loo verblijvende Pruisische Koning Frederik Willem II een overeenkomst dat Engeland en Pruisen zo nodig gezamenlijk de constitutie van de Republiek zullen garanderen. Dit is een belangrijk sukses voor de raadpensionaris van Holland Lourens Pieter van de Spiegel en vormt een bekroning van zijn streven het herstelde stadhouderschap met binnenlandse en buitenlandse garanties te beschermen. Van de Spiegel weet te bewerken dat alle gewesten het erfstadhouderschap van Prins Willem V tot grondslag van de constitutie verklaren.
* * *
Arnemuiden kiest onomwonden partij voor de Stadhouder Prins Willem V. De vurig Oranjegezinde instelling van het Stadsbestuur, de predikant en de ingezetenen bleek vorig jaar al duidelijk. Ook dit jaar wordt hiervan weer blijk gegeven ter gelegenheid van de verjaardag van de Prins door ‘op 8 maart, op de geboortedag van Zijn Doorluchtige Hoogheid de Prince van Orange en Nassouw en Eerste Stadhouder, de klok driemaal te luyden, de groote vlagge van de toren en de kleine van ‘t Stadhuys te laten waayen en de lantaarns te laten repareren en als het goed weer is daarmede de toren te illumineren’. Alle overlast op deze feestdag wordt ten strengste verboden.
De Zeeuwse raadpensionaris Lourens Pieter van de Spiegel is verhoogd tot raadpensionaris van de Republiek. Z'n opvolger in het Zeeuwse gewest is mr. Willem Aarnout van Citters. Het Stadsbestuur besluit Van Citters namens de magistraat te laten feliciteren door Casper Visser en Maarten Adriaanse.
Van Citters zullen we in later jaren nog verscheidene malen tegenkomen als inwoner van Arnemuiden en eigenaar/landbouwer op het Hof Brakenburg. Naar hem is later ook de Van Cittersweg genoemd.
* * *
Van de 15 overledenen dit jaar noemen we: Jacob Beaufort, gehuwd met Janna Marteijn, 42 jaar; Janna Haay, gehuwd met Jan Basseveld, 45 jaar, en Anna Broodman, weduwe van ds. Cornelius Vos, 60 jaar. Alle drie worden in de kerk begraven.
In januari komt een zekere Jasper Geldof in de stad wonen. Hij heeft onlangs het aan de Keetweg staande huis ‘Het Swaantje’ gekocht. In dit huis is gedurende een lange reeks van jaren winkel en herberg gehouden. Hij krijgt vergunning om in dit huis de winkel voort te zetten.
Ook de 36-jarige Pieter Gelock uit Camperland vraagt om toelating als burger tot de stad. Zijn komst is aanvankelijk nogal omstreden. Hij heeft op Noord Beveland gedwongen deelgenomen aan een oproer en is om die reden uit Camperland verbannen. Hij is nu werkzaam als landbouwersknecht op het Hof in de Oranjepolder. Uit het ingestelde onderzoek naar z'n verleden blijkt dat er verder niets op hem valt aan te merken. Daarom wordt hij voor drie maanden op proef als burger tot de stad toegelaten.
Ook een zekere Isaac Bol krijgt toestemming om zich in de stad te vestigen als schoenmakersbaas. En Willem van den Bos mag kuipersbaas worden.
* * *
Steeds moet er waakzaam worden opgetreden tegen de handhaving van de rust en openbare orde binnen de stad. In februari kondigt de magistraat een publicatie af tegen het ‘uitbreken van de straatstenen en het hollen en smyten op ‘s Heeren straaten’.
Op de 27e mei waarschuwt het Stadsbestuur tegen het schieten met een geweer, zoals jaarlijks bij de verboden wordt bekend gemaakt. Dit verbod geldt ook op Oudejaarsavond en Nieuwejaarsdag en bij ondertrouw en huwelijk, omdat dit doorgaans gepaard gaat met dronkenschap en vechterijen.
* * *
Deze zomer worden de schuiframen en blinden van de kamers van de vierschaar en van de magistraat in het Stadhuis opnieuw geschilderd.
Het is nodig dat er een nieuwe veerdam aan het Hoofd van de stad wordt gelegd. Echter, er is hiervoor geen steen voorhanden. Daarom worden sommige bouwvallige muren gesloopt om zodoende aan steen te komen voor de veerdam. Afgebroken wordt het in de volksmond zogenoemde ‘schut’ op de hoek Markt/Langstraat, evenals de muren van de Veerse Poort tot op bepaalde hoogte ‘also die seer bouwvallig wordt’. Waarschijnlijk hiervoor laat men Jacob Lievense 14 hoogaarzen zand van de zandplaten à 4 schellingen en 5 grooten de hoogaars aanvoeren.
Opnieuw vragen de pannebazen, de gebroeders Tak uit Middelburg, om hun zoutkeet ‘De Hoop op Welvaaren’ te mogen afbreken. Het Stadsbestuur handhaaft echter de resolutie van de 27e mei 1787 dat deze zoutkeet niet mag worden afgebroken.
Uit de archiefgegevens kan worden afgeleid dat Anthony Siereveld, de veerman op het veer van de Oranjepolder naar Wolphaartsdijk, tevens dienst doet als klapperman of nachtwacht.
In oktober komt er opnieuw een aanklacht van de Stad Veere binnen over het betreden door Arnemuidenaars van de tussen Veere en de Oranjepolder liggende oesterbanken en oesterputten. Men verzoekt om de Arnemuidse inwoners van de ernst van de waarschuwing in kennis te stellen. Dit verbod roept echter bij het Arnemuidse Stadsbestuur grote bedenkingen op. De burgemeesters zullen hierover gaan spreken met de raadpensionaris.
In november doet Casper Visser als thesaurier van de stad verantwoording van de stadsrekening van mei 1787 tot en met september 1788. De jaarrekening blijkt een ruim voordelig saldo op te leveren (ontvangsten £ 397, uitgaven £ 256, batig slot £ 141 ofwel ƒ 846). Nagegaan zal worden hoe dit geld ‘het best en secuurst voor de stad aangelegd kan worden, zodra mogelyk’. Dit leidt er toe dat de stad duizend gulden tegen een rente van 3% vastzet.
Op de kerstdagen vindt weer als naar gewoonte de publieke verkoop ‘met de stoklke’ plaats van het vijfjarige kaphout op de galgenberg alsook nog enige olmenbomen op de stadswal aan de westpunt bij de Hoofdpoort.
* * *
Uit het notulenboek van de kerkelijke gemeente is het volgende bericht vermeldenswaard.
Op de 6e juli, ‘met het eyndigen van de voorbereidingsgodsdienst, heeft de predikant de kerkenraad openbaar versogt om op te staan en met hem door opsteking der twee voorste vingers en hoofdbuigens toe te stemmen om met heden de oude constitutie te bewaaren om daar by te blyven, naar Last van de Heeren Staten der provincie Zeeland, gelyk eenparig geschied is’.
Aftredend zijn dit jaar de ouderlingen Job Blaasse en Marinus de Nooijer en de diakenen Casper Mulder en Baltus Schaleven. In hun plaats worden gekozen tot ouderlingen Pieter van Kas en Gillis Marinisse de Nooijer en tot diakenen Jacob Faro en Job Joosse van Belsen. Ze zijn op 5 oktober in hun ambt bevestigd met de tekst 2 Cor. 5:18.
