1975

Op de 18e januari wordt de nieuw benoemde burgemeester J. de Jonge geïnstalleerd in het verenigingsgebouw ‘De Arne’. Het is voor het eerst in de geschiedenis van Arnemuiden dat een SGP-er hoofd van de gemeente zal worden. Loco-burgemeester Jac. van Belzen zegt in zijn welkomsttoespraak ‘een zucht van verlichting te slaken’. Het zal volgens hem wel een raadsel blijven waarom de vervulling van de vacature zeven maanden moest duren.

In september bedankt raadslid J. Oreel om persoonlijke redenen vanwege het overlijden van zijn echtgenote. M. van Asselt volgt hem op.

Een oudgediende, de gemeenteontvanger P. Wisse, krijgt per 1 oktober eervol ontslag. Hij vormde steeds een markante en beminnelijke persoonlijkheid zowel in het Arnemuidse gemeentehuis als in de Boerenleenbank. De aparte functie van gemeenteontvanger wijzigt met het vertrek van de heer Wisse. Voortaan zal de chef van de afdeling financiën tevens fungeren als comptabele. De heer P.J.F. van Anrooy wordt in die functie benoemd.

Nòg een oude getrouwe werknemer van de gemeente gaat per 1 oktober eervol met welverdiend pensioen: de gemeentewerkman en grafdelver Jan Theune. In zijn plaats wordt z’n zoon Joh. Theune benoemd.

Na een kort dienstverband legt de bode/conciërge van het gemeentehuis, Steketee, z’n functie neer. Ook de schoonmaakster van het gemeentehuis, mevrouw J.C. Ventevogel-de Kam, krijgt per 16 juli eervol ontslag. In deze vacatures benoemt de gemeenteraad de heer J. Proos, de welbekende kapper van Arnemuiden.
Kort daarop besluit de raad tot aanschaf van een toga voor de ambtenaar van de burgerlijke stand ten behoeve van huwelijksluitingen, maar ook van een uniform voor de conciërge van het gemeentehuis en voor de havenmeester.

Dit jaar neemt het aantal inwoners met 20 toe tot 3313. Degenen die in 1975 ontvallen zijn:

10/1 Klaas van de Gruiter ev Jannetje van Belzen (66 jr); 3/2 Blaas de Ridder ev Johanna Theune (72 jr); 7/2 Johanna Oreel (81 jr); 21/2 Rijk Goedhart (65 jr); 21/2 Adriana Meulmeester ev Johannes de Jonge (65 jr); 7/3 Abraham Duvekot (35 jr); 17/3 Janna Meerman (84 jr); 19/3 Robbert Meerman wv Jannetje de Ridder (80 jr); 1/4 Martinus Blaasse ev Johanna de Nooijer (71 jr); 24/5 Grietje Schets wv Gillis Jobse (88 jr); 27/5 Jacobus Meerman ev Jacoba Maria Klap (73 jr); 5/6 Maatje Meerman (81 jr); 6/6 Jannetje Grootjans ev Paulus de Nooyer (65 jr); 23/6 Pieter de Meulmeester ev Maria Marijs (61 jr); 3/6 Magdalena Pietenella de Hamer ev Joost Davidse (76 jr); 25/6 Leintje van de Gruiter ev Joos Oreel (50 jr); 11/7 Joos Tramper ev Francina Johanna Puype (80 jr); 12/7 Cornelia Marijs wv Jacob de Nooijer (90 jr); 15/7 Robbert de Rijke wv Adriana Wondergem (87 jr); 17/7 Simon Goverse wv Elisabeth Meijers (95 jr); 19/7 Clazina Meerman wv Frans de Nooyer (81 jr); 25/8 Bastiaan Marteijn wv Geertruida Schuit (89 jr); 25/9 Sophia Maria Meulenberg wv Buis Dijke (96 jr); 10/10 Willem Bastiaan Marteijn (62 jr); 4/11 Johanna Cornelia van Belzen wv Cornelis van Belzen (66 jr); 27/12 Sara Vader wv Marinus Marteijn (92 jr).

* * *

Met grote voortvarendheid voltrekt zich de nieuwbouw in de nieuwe uitbreidingswijk ‘Brakenburg’. De eerste bewoners strijken dit jaar neer in de nieuwe wijk in de 20 gebouwde woningwetwoningen. Aan het einde van het jaar zijn 32 woningen in aanbouw: 11 woningwetwoningen en 21 premiewoningen. De gemeenteraad buigt zich over de naamgeving van de straten in de nieuwe wijk. Om ‘persoonsverheerlijking te voorkomen’ worden geen straten genoemd naar degenen die zich verdienstelijk maakten voor Arnemuiden. Dit is ook de aanleiding dat geen straat wordt genoemd naar oud-wethouder Jozias Siereveld. Een merkwaardig standpunt als dit vergeleken wordt met de tijd dat nog straten werden genoemd naar voor de historie van Arnemuiden onbeduidende personen zoals Van Vollenhoven en Luteijn.

* * *

Een groot aantal kredieten stelt de gemeenteraad beschikbaar: f 36.500 voor de verbetering van de versleten torenspits van de kerk, f 12.250 voor de afronding van het opknappen van de Markt, f 15.000 voor de algehele vernieuwing van de brandweergarage, f 4.800 voor de aankoop van slangen voor de brandweer, f 153.500 voor de reconstructie van het Schuttershof, de Arnestraat en een gedeelte van de Molenweg, f 45.000 voor de aanpassing van de Singel en nog een gedeelte van de Molenweg, f 128.000 voor het herbestraten van de Nieuwlandseweg, de Lantsheerweg, het parkeerterrein bij verenigingsgebouw ‘De Arne’, de Dokstraat, een gedeelte van de Langstraat, de Burgemeester Langebeekestraat, een gedeelte van het Tuindorp, een gedeelte van de Nieuwstraat en een gedeelte van de Zuidwal.

* * *

Enkele belangrijke verbeteringen verdienen aparte vermelding. De verbouw en uitbreiding van het gemeentehuis wordt in maart aanbesteed. De werkzaamheden gebeuren gedurende het zomerseizoen. Wel moet de gemeenteraad er 2 ton bijleggen als aanvullend krediet. Tijdens de ingrijpende verbouw krijgt de secretarie tijdelijk onderdak in de oude winkel van Groenendijk, Langstraat 17. De raadsvergaderingen en de huwelijksluitingen hebben plaats in verenigingsgebouw ‘De Arne’. Het resultaat mag er echter zijn.

De bomen op de Markt blijken ongeneeslijk ziek te zijn en moeten noodzakelijk worden vervangen. Voor de aanplant van nieuwe bomen is een bedrag nodig van f 5.177. Vanwege het parkeren op de Markt door auto’s zal slechts één rij bomen worden aangeplant. Vanaf nu krijgt de Markt een aanmerkelijk kaler aanzien. Werkelijk een zeer groot verschil met de prachtige, grote lindebomen die de Markt tot voor kort een lommerrijk aanzien gaven. Maar ook dat beeld van oud-Arnemuiden behoort thans tot de verleden tijd.
Wel krijgt het Marktplein een verdere verfraaiing: er komen 5 'oude’ lichtmasten, maar ook wordt een ouderwetse waterpomp op de plaats waar vroeger de stadspomp stond geplaatst. Ook een aantal markeringselementen om het parkeren wat te stroomlijnen wordt aangebracht.

Ook aan de westzijde van de Walstraat verandert het aanzien. Nadat de oude woninkjes (de vroegere ‘stiefselbak’) gesloopt zijn wordt aan die zijde een fraai woonhuis gebouwd voor de gemeentesecretaris J. Kroon.
Maar ook het oude bedrijfje van fietsenmaker/loodgieter/smid/elektriciën Hugo Bliek wordt gesaneerd. Op deze plaats verrijst een nieuw pand voor de familie Bliek. In het notulenboek staat aangetekend dat de gemeenteraad hoopt op veel sukses voor Bliek senior met z'n nieuwe bedrijf (‘Hij heeft heel wat voor de gemeente betekend’). De gemeente koopt de oude woning, werkplaats en winkel van Bliek aan. Na sloop wordt het terrein bouwrijp gemaakt voor f 18.500.
De goede wensen van de gemeenteraad voor ‘Uuge Bliek’ zijn zeker op z’n plaats. Wat een markante plaats nam hij vroeger in! Niet in het minst als de omroeper, die met de bel rondging door de straten om nieuwsberichten om te roepen. Maar zeker ook als begrafenisdienaar. Als men Bliek in z'n zwarte rouwgewaad en hoge hoed ‘s avonds door de straten zag lopen, wist men dat er een inwoner overleden was. Ook had het iets zeer plechtstatigs Uuge Bliek bij een begrafenis voor de rijdende baar te zien voortschrijden.

Pas dit jaar kan de definitieve eigendomsoverdracht van de voormalige puffabriek door eigenaar D. Verhoeve uit Veere aan de gemeente plaatsvinden voor een bedrag van f 82.500. Het terrein van de puffabriek zal worden ingericht als opslagterrein voor gemeentewerken.

Dit jaar wordt ook de eerste openbare kleuterschool in de gemeente gesticht.

* * *

Vermeldenswaard is ook het raadsbesluit tot onttrekking van de spoorwegovergang bij de Arnebrug aan het openbaar verkeer. Daarmee komt een einde aan de smalle, schilderachtige weg naar Middelburg langs de keten, het veerhuis, de kronkelende kanaaldijk, over de spoorbomen, onderlangs de kanaaldijk naar de Arnebrug. Ook van deze oude weg blijft nauwelijks meer iets over. Wat een belevenis als een vissersschuit of een bietenschip door het Arnekanaal kwam en de spoorbrug en Arnebrug moest passeren! Welke mooie uitzichten ook vanaf deze weg over het bouwland en de weidelanden, de waterplas net voor de Arnebrug, de schapen op de kanaaldijk. Door dit fraaie landschap wordt dit jaar een verbindingsweg tussen Arnemuiden en Middelburg aangelegd, de Doeleweg.

Eigenaar-exploitant Buysrogge van camping ‘De Witte Raaf’ aan het Veerse Meer dient een verzoek in om zijn kampwinkel op zondag één uur open te mogen stellen. Zijn verzoek wordt verworpen met 6 stemmen tegen en 4 stemmen voor. Voor openstelling stemmen de raadsleden H.J. Balk, Jac. van Belzen, C. Grootjans en G. den Hartog.

Ook dit jaar bestaan er ernstige klachten over de vernielzucht van de jeugd. Zo blijkt de begraafplaats in gebruik te zijn als speelplaats!

In de vacature van hoofd van de openbare lagere school benoemt de gemeenteraad de heer B.J. de Reu uit Middelburg.

* * *

Op oudheidkundig gebied doen amateur-archeologen in april vondsten uit de ijzertijd. Bij een noodopgraving voor de aanleg van riolering in het uitbreidingsplan Brakenburg vinden ze vele honderden scherven en enkele voorwerpen van een bewoning uit de ijzertijd, de periode van 400-200 voor Christus.

De gemeenteraad neemt in het voorjaar het besluit om de molen ‘Nooitgedacht’ aan te kopen van de heer C. Meulenberg te Meppel, de zoon van de vroegere molenaar van Arnemuiden D. Meulenberg. De gemeenteraad juicht deze aankoop zeer toe: ‘er zijn toch al zo weinig monumenten in de gemeente’.

* * *

Voor de visserij, althans voor de Arnemuidse vissers die Colijnsplaat nog als thuishaven hebben, dreigt sluiting van de vismijn. De exploitatie kan niet meer dekkend plaats vinden. De gemeente Kortgene wil de mijn sluiten als het exploitatietekort te groot gaat worden. Na de afsluiting van het Veerse Gat vestigden de vissers zich in 1961 te Colijnsplaat. In de beste jaren van de achterliggende periode waren er soms wel 35 schepen die hun vangst in Colijnsplaat lieten mijnen. Nu wordt er nog maar aangevoerd door 10 schepen en soms nog minder.
De resultaten van de garnalenvissers zijn in 1975 matig tot goed. In het eerste halfjaar zijn er zeer geringe vangsten, maar de goede prijzen compenseren veel. In het tweede halfjaar zijn de vangsten en prijzen redelijk. De grote kotters maken goede besommingen. In Colijnsplaat worden 2.015.916 kg garnalen aangevoerd, die ƒ 2.810.840 opbrengen. Bij de vismijn te Vlissingen wordt uitsluitend vis aangevoerd, die ƒ 11,5 miljoen opbrengt.

Er doen zich dit jaar schermutselingen voor als de ARM 17 de door de Directie Visserijen voorgeschreven hoeveelheid tong overschrijdt. De verplicht voorgeschreven vangstvermindering leidt tot somberheid bij de vissers. Na het tongverband moeten ze nu overschakelen op de rondvisserij. Dit vraagt niet alleen investeringen voor andere netten, maar voor de grote schepen is het weinig lonend meer.

De Arnemuidse vissersvloot bestaat in 1975 uit 14 schepen: 6 garnalenkotters, 4 grote en 4 middenslagkotters. Vlissingen heeft 7 schepen: 6 middenslag en 1 grote kotter. Colijnsplaat telt nog 6 garnalenkotters. De vloot te Breskens bestaat uit 19 schepen: 13 garnalenkotters, 1 middenslag en 5 grote kotters.

Op 15 maart maakt de nieuwgebouwde Noordzeekotter ‘Klaas Adriana’, de ARM 22, van de gebroeders H. en B. Marijs, een proefvaart voor de Walcherse kust. Het schip, dat 35,70 meter lang en 7,50 meter breed is, is bij Maaskant Machinefabrieken te Bruinisse afgebouwd. De firma Marijs heeft ook de ARM 23 in de vaart.

De ARM 20 van schipper Lieven Marijs doet begin mei een bijzondere vangst. Behalve met de lading vis komt men in de haven van Vlissingen aan met een oud kanon uit 1644. Dit werd opgevist in de buurt van de Noordhinder. Het drie meter lange kanon is voorzien van fraaie ornamenten en het Zeeuwse wapen en weegt ongeveer 1100 kilo.

Verscheidene (oud) inwoners leggen zich omstreeks deze tijd toe op het nabouwen van de vroegere Arnemuidse hoogaarzen. Van hen noemen we de oud-scheepstimmerman op de scheepswerf van Meerman, Chris Bliek. In zijn bijkeuken te Middelburg heeft hij een miniatuurscheepswerfje. Ook de voormalige timmerman Joos Oreel verstaat de kunst om prachtige miniatuurhoogaarzen te maken. En zeker mag in dit verband ook Han Reynhout genoemd worden.

* * *

De kerkbode van de Hervormde gemeente van mei wijdt een In Memoriam aan het overlijden op 16 april van ds. J.T. Doornenbal, emerituspredikant van de Hervormde gemeente te Oene.
De overledene noemde Arnemuiden soms z'n tweede gemeente. Er was een bijzondere band tussen Arnemuiden en ds. Doornenbal. Verscheidene inwoners (met name de echtparen Blaas Marijs en Jannetje Blaasse, de oude Cornelis Marijs en z’n vrouw, Jacob van de Ketterij en z’n vrouw Grie) behoorden tot zijn vriendenkring. De kerkbode vermeldt: ‘Op 16 april 1975 kregen wij het bericht dat overleden was Jacobus Teunis Doornenbal, emerituspredikant van de Hervormde Gemeente te Oene, op de leeftijd van 65 jaar. Ds. Doornenbal was voor de gemeente geen onbekende. Menig keer is hij hier beroepen geweest. En ook was Arnemuiden voor hem een plaats waar hij menigmaal tot rust kwam. Ook heeft hij hier menigmaal mogen preken, waardoor er veel in de gemeente zijn die onder zijn preken voedsel hebben ontvangen’.

In augustus is het 25 jaar geleden dat de heer Jacobus Scheele ontvanger werd van de diaconie. Hij volgde destijds zijn schoonvader Dingenis Kousemaker op, die ook vele jaren dit werk heeft mogen doen. Diaconie en kerkenraad nemen op een avond afscheid van Scheele. Nog verscheidene jaren zal hij met z'n vrouw Pie Kousemaker in alle rust en afzondering in hun mooie ouderwetse woning aan de Singel 15 blijven wonen.